Αυτοψία σε χώρους που έπληξε ο «Ντάνιελ»

Στις πληγείσες περιοχές από την καταιγίδα «Ντάνιελ» βουλιάζουν στη λάσπη αβοήθητοι από την κυβέρνηση Μητσοτάκη όχι μόνο οι κάτοικοι, τα σπίτια τους, οι επιχειρήσεις, οι δρόμοι, οι πόλεις, τα χωριά. Βουλιάζουν και τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία, οι ιστορικοί ναοί. Αυτοψία και συσκέψεις στις Περιφερειακές Ενότητες Λάρισας, Καρδίτσας, Τρικάλων, Μαγνησίας πραγματοποίησε, δεκαπέντε σχεδόν μέρες μετά, η υπουργός Πολιτισμού και στελέχη Εφορειών Αρχαιοτήτων και του ΥΠΠΟ.

Με δεδομένο ότι στο παρελθόν η κ. Μενδώνη έχει επιχειρήσει να λειάνει τις φθορές και τις απώλειες, είτε αυτές αφορούν την πυρκαγιά στις Μυκήνες, είτε στο Τατόι, είτε πιο πρόσφατα στη Μονή του Οσίου Λουκά, αναρωτιόμαστε αν η εικόνα που παρουσιάζεται είναι αυτούσια ή ωραιοποιημένη, ιδιαίτερα για τους χώρους που ακόμα και η ανακοίνωση κάνει λόγο για εκτεταμένες ζημιές. Η ανακοίνωση πάντως, εν είδει προφητείας, σημειώνει για περιπτώσεις που ακόμα δεν έχουν αντληθεί τα ύδατα ότι οι ζημιές θα είναι «περιορισμένες» ή «μικρής έκτασης».

Στην περιοχή της Λάρισας, στο ναό του Αγίου Νικολάου της Φαλάννης του 19ου αιώνα, με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του 1862, κατέρρευσε ο νότιος τοίχος. Ο αρχαιολογικός χώρο της Παλαιόσκαλας, στη λίμνη Κάρλα, υπέστη ζημίες «σε υποδομές, όπως στις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, στην περίφραξη, στους διαδρόμους περιήγησης, τα φυλάκια». Στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας, μνημείο του 1880, και στον Τεκέ του Χασάν Μπαμπά, μνημείο του 15ου αιώνα που βρίσκονται στην περιοχή των Τεμπών, πραγματοποιείται «άντληση υδάτων, χωρίς να παρατηρούνται ιδιαίτερα προβλήματα» και υποστηρίζει η ανακοίνωση ότι αποδείχτηκε καθοριστικής σημασίας το έργο στερέωσης και αποκατάστασης που βρίσκεται σε εξέλιξη στον Τεκέ του Χασάν Μπαμπά. Κάτω από το νερό βρίσκεται ακόμα μέρος του Αρχοντικού του Γεωργίου Σβαρτς και ο Αγιος Νικόλαος Αμυγδαλέας στην περιοχή του Πηνειού. Και εκεί οι «όποιες ζημίες -περιορισμένης έκτασης στις βάσεις των κιόνων και των τέμπλων- έχουν σημειωθεί, θα αξιολογηθούν με το πέρας της απομάκρυνσης των υδάτων».

Στην περιοχή της Καρδίτσας διενεργήθηκε αυτοψία στον ναό του Απόλλωνα στη Μητρόπολη, «όπου η απόσυρση των υδάτων άφησε ένα στρώμα λάσπης, το οποίο απομακρύνεται από τους συντηρητές. Και στην περίπτωση αυτή το υπό εκτέλεση έργο συντήρησης από την Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων αποδείχθηκε ανθεκτικό». Η κ. Μενδώνη χαρακτήρισε «πολύ σημαντικό το μνημείο» και παραδέχτηκε ότι δεν έχει περιφρουρηθεί, αφού όπως είπε «λόγω της θέσης του απαιτεί αντιπλημμυρικό έργο. Αμεσα πρέπει να εκπονηθεί η σχετική μελέτη λαμβάνοντας υπόψη ότι τα καιρικά φαινόμενα έχουν αλλάξει ένταση και πιθανόν να εμφανίζονται όλο και πιο επιθετικά». Βυθισμένος στα νερά βρίσκεται και ο ναός του Αγίου Αθανασίου του Ρούμ, στον Παλαμά, και όπως «μαντεύει» το Δελτίο Τύπου «μετά την άμεση αποστράγγιση των υδάτων, δεν φαίνεται να παρουσιάζει προβλήματα. Παρά ταύτα, τοποθετήθηκαν αφυγραντήρες, και η Εφορεία παρακολουθεί τη συμπεριφορά του μνημείου, προκειμένου να επικαιροποιηθεί η σχετική μελέτη, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία ελέγχου από τις κεντρικές Διευθύνσεις του ΥΠΠΟ».

Στην περιοχή των Τρικάλων το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η κατάρρευση τμήματος του κεντρικού τόξου στο Γεφύρι της Σαλαμπρίας, του 16ου αι., στη Σαρακίνα του Δήμου Μετεώρων, η αποκατάσταση του οποίου θα προχωρήσει εφόσον εκπονηθούν οι σχετικές μελέτες. Πλημμυρισμένος εξακολουθεί να βρίσκεται και ο αρχαιολογικός χώρος στην Αρχαία Τρίκκη (Ασκληπίειο). Μάλιστα το ΥΠΠΟ παραδέχεται ότι τα ύδατα «υποχώρησαν αισθητά» -μόνα τους δηλαδή- οπότε και θα επανεκκινήσει το έργο συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξής του, το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του ΠΕΠ Θεσσαλίας - ΕΣΠΑ 2014-2020.

Στον Βόλο το Αθανασάκειο Μουσείο της πόλης είναι γνωστό ότι έχει υποστεί μεγάλες κτιριακές ζημιές. Για τη μοναδική περίπτωση μάλιστα που εκδόθηκε σχετικό Δ.Τ. του ΥΠΠΟ (6/9/23) ότι «δεν προκλήθηκαν ζημίες σε αρχαιότητες της Εκθεσης ούτε στις αποθήκες του Μουσείου». Η ανακοίνωση χθες αναφέρει ότι το κτίριο «αντιμετωπίζει προβλήματα από εισσροή υδάτων -δεν προκάλεσαν την παραμικρή φθορά στα εκθέματα- κατά μήκος του αρμού του παλαιού κτηρίου, του 1902, με το νεώτερο, του 2004». Και αντί να έχουν ήδη γίνει αντιπλημμυρικά έργα και αντιπυρική θωράκιση διαβάζουμε ότι τα πανύψηλα πεύκα στο προαύλιο θα θυσιαστούν καθώς «στο πλαίσιο της πρόληψης των πυρκαγιών και των έντονων καιρικών φαινομένων, αποφασίστηκε η αντικατάσταση των πεύκων... με άλλα είδη πυράντοχων δέντρων».

Το ΥΠΠΟ κάνει λόγο για μικρές φθορές στο θέατρο και το ανάκτορο της Δημητριάδος και στον Αρχαιολογικό Χώρο Διμηνίου, σε αντίθεση με τον αρχαιολογικό χώρο του Σέσκλου. Εκεί οι φθορές πρέπει να είναι εκτεταμένες «σε αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του προϊστορικού οικισμού», στις υποδομές της πορείας των επισκεπτών, ενώ προκλήθηκε πτώση τμήματος τοίχου νεολιθικής οικίας. Να σημειωθεί ότι ο αρχαιολογικός χώρος δεν έχει καθαριστεί από τα καμένα δέντρα της φωτιάς του Αυγούστου, όπως παραδέχεται η ανακοίνωση. Τέλος, αυτοψία πραγματοποιήθηκε και στα Παλιά του Βόλου, περιοχή με μεγάλα προβλήματα, «όπου δόθηκε εντολή για άμεση κατάχωση ανασκαφικών τομών παρελθουσών δεκαετιών, προκειμένου να αποφευχθούν κίνδυνοι κατάρρευσης των πρανών».

Σε όλες τις περιπτώσεις η ανακοίνωση σημειώνει ότι η κ. Μενδώνη έδωσε εντολές για την αποκατάστασή τους. Τη συνόδευαν ο γενικός γραμματέας Πολιτισμού, Γιώργος Διδασκάλου, η προϊσταμένη τής ΥΝΜΤΕ Θεσσαλία και Κεντρικής Στερεάς, Κερασία Γεωργίου, η προϊσταμένη της ΔΙΠΚΑ, Ελενα Κουντούρη, η προϊσταμένη της ΔΒΜΑ, Τζούλια Παπαγεωργίου, ο προϊστάμενος της ΔΑΒΜΜ και ΔΑΑΜ, Θεμιστοκλής Βλαχούλης, ο προϊστάμενος της ΔΜΕΕΜΠΚ, Κωνσταντίνος Φρισήρας και ο προϊστάμενος της ΕΔΕΠΟΛ, Γιάννης Μυλωνάς.