Μικρότερες ουρές με ζώνες επισκεψιμότητας;

Ατέλειωτες ουρές σχηματίζονται έξω από την Ακρόπολη, που κατέγραψε ημερήσιο ρεκόρ της τάξης των 23.000 επισκεπτών, η αναμονή αγγίζει τα τρία τέταρτα και ένα στέγαστρο δεν είναι ορατό. Τα αρχαία μάρμαρα πυρακτώνονται, με αποτέλεσμα τις μέρες του καύσωνα το μνημείο να κλείνει μεταξύ 1 μ.μ. και 5 μ.μ. Οι ξεναγοί καταγγέλλουν λιποθυμίες και ο Ερυθρός Σταυρός έχει μοιράσει εμφιαλωμένα νερά. Απουσιάζει η «λωρίδας ταχείας πρόσβασης» (fastlane) για τα γκρουπ και τους κατόχους ηλεκτρονικού εισιτηρίου, το οποίο δεν εξυπηρετεί όσους χρειάζονται μηδενικό ή μειωμένο... για να μη μιλήσουμε για την υποστελέχωση ανθρώπινου δυναμικού.

Επρεπε να φτάσουμε στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου, έπρεπε οι εικόνες με ταλαιπωρημένους τουρίστες -με καπελάκια, αντιηλιακά αλλά και με ομπρέλες- να κυκλοφορήσουν στα ελληνικά και στα διεθνή ΜΜΕ και άρθρα που δεν μας κάνουν περήφανους (όπως στην Guardian, με τίτλο «Ακρόπολη τώρα: κρίση καθώς αυξανόμενος αριθμός επισκεπτών κατακλύζει το πολύτιμο ελληνικό μνημείο», 9/7/23)... Επρεπε ο κόμπος να φτάσει στο χτένι προκειμένου το υπουργείο Πολιτισμού να αποφασίσει να πάρει μέτρα, πιλοτικά προς το παρόν, όπως ο καθορισμός ζωνών επίσκεψης στην Ακρόπολη. Είναι ένα μεγάλο πρόβλημα που είχε αναδείξει η «Εφ.Συν.» από το περασμένο καλοκαίρι («Ετοιμότης μηδέν στην Ακρόπολη για ορδές τουριστών» 16/8/22), αλλά και σε πρόσφατα δημοσιεύματα (7/7/23: «Μέτρα για τις ουρές στην Ακρόπολη», 12/7/23: «Η Ακρόπολη εκπέμπει SOS»).

Οπως μας πληροφορεί το ΥΠΠΟΑ, ευρεία σύσκεψη με εκπροσώπους των θεσμικών φορέων και των επαγγελματιών του τουρισμού για την εφαρμογή ζωνών επισκεψιμότητας, στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης, συγκάλεσε η πρόεδρος του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάδειξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ), Νικολέττα Βαλάκου, με την παρουσία της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, και του γενικού γραμματέα Πολιτισμού, Γιώργου Διδασκάλου. «Σκοπός της σύσκεψης ήταν η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των στελεχών του ΟΔΑΠ και των εκπροσώπων του τουρισμού, ως προς τον χρόνο έναρξης εφαρμογής του νέου συστήματος, δεδομένου ότι η μελέτη έχει ολοκληρωθεί και ο ΟΔΑΠ έχει ολοκληρώσει τις διαδικασίες άμεσης εφαρμογής του. Σημειωτέον ότι οι φορείς και οι επαγγελματίες του τουρισμού είχαν ενημερωθεί από τον ΟΔΑΠ για την εκπόνηση της μελέτης, ενώ συμμετείχαν σε σχετική έρευνα, στο πλαίσιο της μελέτης, με τη συμπλήρωση επώνυμων ερωτηματολογίων».

Στη σύσκεψη παρουσιάστηκε, από τον ανάδοχο, η μελέτη διεξοδικά με τον καθορισμό ζωνών επίσκεψης. «Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στη μελέτη, η συνεχώς αυξανόμενη επισκεψιμότητα στην Ακρόπολη κατέγραψε ημερήσιο ρεκόρ της τάξης των 23.000 επισκεπτών. Ως ιδανικός αριθμός ημερησίως αναφέρεται οι 21.000 επισκέπτες, προκειμένου να εφαρμοστεί μια πολιτική προστατευτικού χαρακτήρα στο μνημείο».

Ετσι, «δημιουργούνται τέσσερις ωριαίες ζώνες επισκεψιμότητας, από τις 8.00 έως τις 12.00, με δυνατότητα επίσκεψης συνολικά 8.000 ατόμων. Επισημαίνεται ότι περίπου το 50% των επισκεπτών, σήμερα, επιλέγει τις πρωινές ώρες, 8.00-12.00. Δημιουργούνται οκτώ ωριαίες ζώνες, από τις 12.00 έως τις 20.00, με 13.000 επισκέπτες. Στον προτεινόμενο αριθμό των επισκεπτών υπάρχουν ποσοστώσεις σε κατηγορίες, όπως των ομαδικών επισκέψεων ή των μεμονωμένων, ενώ δεν ισχύουν ζώνες για τα ΑμεΑ, τα οποία μπορούν να επισκέπτονται το μνημείο σύμφωνα με τον δικό τους προγραμματισμό».

Πάντως, το βασικό ερώτημα του υπουργείου Πολιτισμού και του ΟΔΑΠ ήταν ο ακριβής χρόνος έναρξης λειτουργίας της πιλοτικής εφαρμογής του συστήματος: Την 1η Αυγούστου ή την 1η Σεπτεμβρίου, (με τη δέσμευση... ή την ελπίδα;) ότι από την 1η Απριλίου 2024, αφού αξιολογηθεί και αξιοποιηθεί η εμπειρία της πιλοτικής εφαρμογής, θα λειτουργήσει πλήρως το σύστημα των ζωνών επισκεψιμότητας.

Στην τοποθέτησή της η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τόνισε ότι «η εκ του Συντάγματος κύρια αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού είναι η προστασία του μνημείου. Η Ακρόπολη, όπως και όλα τα πολιτιστικά αγαθά, είναι μη ανανεώσιμοι πόροι, τους οποίους οφείλουμε να προστατεύουμε, βάσει των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης. Το ζητούμενο είναι όλοι να προσαρμοστούμε στα δεδομένα που θέτει το ίδιο το μνημείο».

Οσον αφορά το ζήτημα της αυξημένης επισκεψιμότητας που παρατηρείται, ακόμα και τις ημέρες με ακραίες καιρικές συνθήκες, η υπουργός δήλωσε ότι «τελευταία κάποιοι κάνουν λόγο για “ουρές”, δημιουργώντας εντυπώσεις. Σε μνημεία του εξωτερικού, ο χρόνος αναμονής του επισκέπτη είναι πολύ μεγαλύτερος από τον μέσο όρο αναμονής στην Ακρόπολη, αλλά δεν έχει τεθεί ποτέ από κανέναν ανάλογο θέμα». Kι όμως, θα προσθέταμε εμείς, στο εξωτερικό εφαρμόζονται οι ζώνες επισκεψιμότητας, ενώ η συζήτηση έχει ανοίξει γύρω από τον υπερτουρισμό, την τουριστική ανάπτυξη, την προστασία των μνημείων αλλά και για την αναβάθμιση της εμπειρίας και των υπηρεσιών σε χώρους πολιτισμού και ιστορικούς τόπους.

Η Λίνα Μενδώνη μοιάζει να ικανοποιείται από το καθημερινό θέαμα εξώ από το κορυφαίο μνημείο, δηλώνοντας ότι «εάν δεν υπήρχε η Ακρόπολη, δεν θα υπήρχαν ουρές, δεν θα υπήρχε η μεγάλη τουριστική κίνηση». Υπογράμμισε «την ανάγκη “κοινωνικοποίησης” των μνημείων, την καθοριστική συμβολή του πολιτιστικού μας αποθέματος στην ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος και στην εθνική οικονομία», επισημαίνοντας ότι η ολοκληρωμένη προστασία του μνημείου δεν επιτρέπει το ημερήσιο όριο των επισκεπτών να ξεπερνά τις 20.000.

Τέλος, ζήτησε «ο ΟΔΑΠ και οι φορείς και οι επαγγελματίες του τουρισμού να καταλήξουν σε δεσμευτική συμφωνία για τον χρόνο έναρξης της πιλοτικής εφαρμογής, καθώς δεν πρέπει στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου να δημιουργηθούν προβλήματα». Το χρονικό όριο για την ολοκλήρωση της διαβούλευσης λήγει αύριο.