Εκείνος που βοήθησε να μπει το προσφυγικό ζήτημα στον χάρτη

«Καθήκον μου είναι να φροντίσω κανένας να μην μπορεί να πει ότι δεν γνώριζε». Σε αυτά τα λόγια περικλείεται το πάθος για τη φωτοδημοσιογραφία και συγχρόνως το ήθος του Γιάννη Μπεχράκη για το ρεπορτάζ και την είδηση. Τα ίδια λόγια αποτελούν τον βασικό άξονα αποτύπωσης γεγονότων κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες σε χώρες όπως η Τσετσενία, το Αφγανιστάν, το Κόσοβο, η Σομαλία, το Ιράκ, η Σιέρα Λεόνε, η Λιβύη, η Ελλάδα, η Βοσνία και το Ιράν, όπου ο κορυφαίος φωτοδημοσιογράφος βρέθηκε ως αυτόπτης μάρτυρας, και παρουσιάζονται στην ομότιτλη έκθεση «Eyewitness / Γιάννης Μπεχράκης» στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.

Δραματικά επίκαιρες αναδεικνύονται και πάλι, μετά το τραγικό ναυάγιο στην Πύλο, οι φωτογραφίες του Γιάννη Μπεχράκη, ο οποίος διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στην ομάδα του πρακτορείου Reuters που κέρδισε το Πούλιτζερ στην κατηγορία Φωτογραφίας Επικαιρότητας για την κάλυψη της προσφυγικής κρίσης το 2015. «Εζησα αυτή την κρίση με πολύ πάθος, αφοσίωση και ενέργεια. Ενιωθα να ρουφάω τις ιστορίες και τα συναισθήματα των ανθρώπων που γνώρισα και να νιώθω τα βιώματά τους. Πόσες φόρες μού είπαν “πες την ιστορία μας”! Και αυτό για μένα ήταν τελικά το πιο σημαντικό: ότι γίναμε οι φωνές των ανθρώπων αυτών», είχε πει σε μια συνέντευξή του στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ο αεικίνητος φωτοδημοσιογράφος, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2019.

«Η προσφυγική κρίση μού δημιούργησε βέβαια και ενοχές, γιατί συχνά με στοιχειώνουν τα ερωτήματα, μήπως μπορώ να κάνω κάτι παραπάνω, μήπως δεν κάνω αρκετά; Μέσα από τις φωτογραφίες μου, βοήθησα, από τον Μάρτιο του 2015 που ξεκίνησα, να μπει το προσφυγικό ζήτημα στον χάρτη. Δέκα μήνες μετά όμως άρχισα να βλέπω εφιάλτες. Εβλεπα την κόρη μου να πνίγεται, τη γυναίκα μου να κινδυνεύει. Αισθάνθηκα συναισθηματικά πολύ επιβαρυμένος», συμπλήρωσε, χωρίς ωστόσο να χάσει την αισιοδοξία του: «...Σίγουρα είδα την ελπίδα μέσα σε αυτή την κρίση. Είδα την άνευ όρων αγάπη των γονιών για τα παιδιά τους. Είδα την αλληλεγγύη. Μέσα στη μιζέρια και στο δράμα, τα μηνύματα ελπίδας έχουν ακόμη μεγαλύτερη δύναμη. Ενα φιλί, μια αγκαλιά, η αυτοθυσία είναι το μήνυμα του κόσμου ότι υπάρχει η ελπίδα και υπάρχει το αύριο».

Ως ανταποκριτής πολέμου του Reuters, ο Γιάννης Μπεχράκης βρέθηκε στις πιο ταραχώδεις στιγμές της σύγχρονης ιστορίας, τιμήθηκε με τις υψηλότερες σε παγκόσμιο επίπεδο διακρίσεις για το έργο του και ενέπνευσε μια νεότερη γενιά Ελλήνων φωτοδημοσιογράφων. Η έκθεση στη Θεσσαλονίκη φιλοξενεί τις φωτογραφίες που πρωτοπαρουσιάστηκαν στην έκθεση για τον Γιάννη Μπεχράκη στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο πλαίσιο του Athens Photo World 2019, πλαισιωμένες από προβολές, πρώιμο υλικό, περιοδικά και τεχνικό εξοπλισμό από το αρχείο του ίδιου, με την ευγενική άδεια της οικογένειάς του.

Ο χάρτης με όλα τα σημεία όπου βρέθηκε και κάλυψε εμπόλεμες συρράξεις και κρίσεις ο Γιάννης Μπεχράκης μαζί με τα τεχνικά μέσα που αποτυπώνουν το πέρασμα της φωτογραφίας από την αναλογική στην ψηφιακή εποχή, βίντεο με συνεντεύξεις του, κείμενα που αναπλαισιώνουν τις φωτογραφικές του λήψεις, όλα αυτά επιδιώκουν να συνθέσουν και να εκφράσουν εκείνο που χαρακτήριζε την εργασία του διαχρονικά: τη λιτότητα της σύνθεσης, την εκφραστική αμεσότητα, την επιλογή της στιγμής, τον σεβασμό στην ακεραιότητα του γεγονότος.

Την έκθεση επιμελούνται η Ηρώ Κατσαρίδου, διευθύντρια MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, επιμελητής MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, και ο Λευτέρης Πιταράκης, φωτοδημοσιογράφος / Associated Press.

📌 Πληροφορίες: MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α’, Προβλήτα Α’ στο Λιμάνι), τηλ. 2310 566716/ www.momus.gr. Διάρκεια έως 8 Οκτωβρίου. Μέρες & ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 11.00-19.00, Πέμπτη: 11.00-20.00.