Ενστάσεις για την αναμόρφωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών -ICOMOS-, του επίσημου τεχνικού συμβούλου της UNESCO, εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για τις σαρωτικές αλλαγές στην όψη και στο ρόλο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Ανακοίνωση-καταπέλτη όσον αφορά τις διαδικασίες που ακολούθησε το υπουργείο Πολιτισμού για το έργο της επέκτασης και της αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, εξέδωσε το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών -ICOMOS-, του επίσημου τεχνικού συμβούλου της UNESCO. Η πολιτική ηγεσία κινήθηκε συντεταγμένα όχι απλώς με την κυβέρνηση Μητσοτάκη αλλά με την οικογένεια του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της στην επίσημη παρουσίαση της αρχιτεκτονικής πρότασης του γραφείου David Chipperfield (σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αλέξανδρου Τομπάζη), στα μέσα Φεβρουαρίου, η κ. Μενδώνη αναφέρθηκε δύο φορές στο πρόσωπο της Μαρέβα Γκραμπόφσκι η οποία συμμετείχε στην ομάδα εργασίας. Αλλά και ο Κυριάκος Μητσοτάκης ευχαρίστησε τη σύζυγό του για την αθόρυβη συμμετοχή της στο εγχείρημα, όπως είπε. Υπό ποια ιδιότητα συμμετείχε η κ. Γκραμπόφσκι; Αρχιτέκτονας δεν είναι. Μουσειολόγος δεν είναι. Γνώσεις επί του θέματος δεν έχει. Αρκεί ότι είναι η σύζυγος του συγκεκριμένου πρωθυπουργού για να εκφέρει άποψη για το εμβληματικό έργο με κόστος πολλά εκατομμύρια ευρώ;

Η ανακοίνωση του Συμβουλίου εστιάζει στη διαδικασία η οποία «... οδήγησε στην τελική επιλογή, παρέκαμψε τη θεσμική διαδικασία που προβλέπεται για τους διεθνείς διαγωνισμούς. Η μελέτη σκοπιμότητας ουδέποτε γνωστοποιήθηκε και δεν υπήρξε καμιά δημόσια διαβούλευση σε θεσμικό ή επιστημονικό πλαίσιο, ούτε βέβαια σε στάδιο προετοιμασίας. Αντίθετα, ακολουθώντας μια κλειστή διαδικασία, προσκλήθηκαν δέκα συγκεκριμένα γραφεία διάσημων αρχιτεκτόνων του εξωτερικού.

Τα εγχώρια αρχιτεκτονικά γραφεία, που συνεργάστηκαν μαζί τους, υποβαθμίστηκαν σε δευτερεύουσες, επικουρικές μονάδες. Η διαδικασία αυτή δεν ήταν μόνο παράτυπη και αδιαφανής, όπως σωστά έχουν επισημάνει και άλλοι φορείς, όπως ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Απαξιώνοντας τους Ελληνες εμπειρογνώμονες, απαξιώνεται σε διεθνές επίπεδο και με τρόπο προσβλητικό η πολιτισμική ταυτότητα της χώρας» γράφει. «Αυτός ο σαφής παραγκωνισμός αποτελεί και το σημαντικότερο “αμάρτημα” της διεργασίας που προηγήθηκε της μελέτης. Διεργασίας, η οποία άλλωστε γενικά απέκλειε την ελεύθερη συμμετοχή της αρχιτεκτονικής σκέψης, την ελεύθερη συμμετοχή αρχιτεκτόνων».

Για τη βραβευμένη πρόταση η ανακοίνωση αναφέρει «...Περιλαμβάνει πολλά στοιχεία που προβληματίζουν. Προτείνει την επέκταση της βάσης του παλαιού κτιρίου, με τη διαμόρφωση ανδήρου μέχρι την οδό Πατησίων, ενώ προσθέτει δύο επίπεδα εκθεσιακών χώρων σε υποκείμενες στάθμες, δημιουργώντας πρόσθετο χώρο 20.000 τ.μ. και έναν κήπο στη στέγη τους. Διακηρύσσει πως φιλοδοξεί σε μια αρμονική ισορροπία ανάμεσα στην υφιστάμενη αρχιτεκτονική σύνθεση και στη νέα επέκταση, κάτι τέτοιο, όμως, δεν φαίνεται στην πράξη να υπηρετείται. Αντίθετα δημιουργείται μια σειρά περιορισμών, καθώς το πεδίο μπροστά από το Μουσείο ανυψώνεται και περικλείεται με κτιριακά μέτωπα, που αποκόβουν τη θέα της μνημειακής του πρόσοψης από το άμεσο αστικό περιβάλλον...». Το ελληνικό τμήμα του ICOMOS «...εκφράζει την έντονη αντίθεσή του για όλα όσα προγραμματίζεται να συμβούν σε σχέση με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τόσο με τη μετατροπή του σε ΝΠΔΔ, που θα το αποβάλει από τον οργανισμό της πολιτισμικής κληρονομιάς της χώρας, όσο και με την προτεινόμενη αρχιτεκτονική “αναβάθμισή” του, που θα το αποκόψει από τον πολεοδομικό και ιστορικό ιστό της πρωτεύουσας».