Τις πρώτες έξι ημέρες του καινούργιου χρόνου, τα δημοσιεύματα στον βρετανικό Τύπου είναι καθημερινά πλέον και όλα, με περισσότερες λιγότερες ή απόλυτες ανακρίβειες, εστιάζουν στις προχωρημένες συζητήσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου για επαναπατρισμό ορισμένων Γλυπτών του Παρθενώνα με τη μορφή δανείου και με αντάλλαγμα ακόμα και αμετακίνητες αρχαιότητές μας. Θέλουν να πείσουν, δε, ότι μια τέτοια «λύση» είναι επωφελής για τις δύο πλευρές κι ας παραβιάζει την εθνική γραμμή της Ελλάδας στον αγώνα της επιστροφής των Γλυπτών καθώς σημαίνει ότι αναγνωρίζει στους Βρετανούς την κυριότητα και ιδιοκτησία των κλεμμένων από τον Ελγιν αρχιτεκτονικών μελών του Παρθενώνα.
Δηλώσεις αξιωματούχων, ρεπορτάζ, άρθρα, ανακοινώσεις εκπροσώπων του Βρετανικού Μουσείου (πλήρες ρεπορτάζ στην efsyn.gr) εναλλάσσονται με αστραπιαία ταχύτητα σε Telegraph, Guardian, Times, ακόμα και στο αμερικανικό Bloomberg. Την ίδια στιγμή η ελληνική πλευρά σιωπά καθολικά και η κυβέρνηση κρύβει το κεφάλι σαν τη στρουθοκάμηλο. Τη σημασία των βρετανικών δημοσιευμάτων και την αλλαγή στη στάση του Βρετανικού Μουσείου επιχειρήσαμε να ανιχνεύσουμε με τη βοήθεια του Γιάννη Χαμηλάκη, καθηγητή αρχαιολογίας και νεοελληνικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μπράουν των ΗΠΑ, τον οποίο ρωτήσαμε, φυσικά, την άποψή του για τον τρόπο που διαχειρίζεται το θέμα η ελληνική κυβέρνηση και απ' ευθείας ο κ. Μητσοτάκης. «Είναι όχι μόνο λανθασμένη για πολλούς και διάφορους λόγους, αλλά υπονομεύει και το ίδιο το κίνημα της αποαποικιοποίησης των μουσείων διεθνώς», μας απάντησε. Ανέφερε δε ότι «μια συμφωνία μερικού δανεισμού με την Ελλάδα είναι ένας τακτικός συμβιβασμός που βολεύει πρωτίστως τους Βρετανούς».
Η πίεση που άσκησε το πρωτοσέλιδο της «Εφ.Συν.» («Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στον βωμό της προεκλογικής περιόδου», 5/1/23), αναδεικνύοντας την πολιτική διάσταση που έχει πάρει το θέμα με πρωτοβουλία του ίδιου του πρωθυπουργού, ώθησε το υπουργείο Πολιτισμού να βγάλει μια ανακοίνωση το βράδυ της Πέμπτης.
Οχι για να ενημερώσει και να απαντήσει επιτέλους εάν μεθοδεύεται συμφωνία δανεισμού, αλλά για να στραφεί εναντίον της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καθώς είχε προηγηθεί ανακοίνωση της Σίας Αναγνωστοπούλου που ανέφερε πως «...η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα δεν είναι επικοινωνιακό παιχνιδάκι για τον προεκλογικό αγώνα της Ν.Δ.».
Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με τον καθηγητή Γιάννη Χαμηλάκη, απόλυτο γνώστη του ζητήματος, ο οποίος μάλιστα έως το 2016 δίδασκε στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και γνωρίζει καλά τη βρετανική φιλοσοφία. Με τακτική αρθρογραφία έχει πάρει θέση τόσο για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα όσο και για το παγκόσμιο κίνημα της αποαποικιοποίησης. Τον ρωτήσαμε την άποψή του για τη μέγιστη κινητικότητα που παρατηρείται από την πλευρά του Βρετανικού Μουσείου το πρόσφατο διάστημα, με ιδιαίτερη έμφαση τις τελευταίες ημέρες μέσω των δημοσιευμάτων.
«Οντως παρατηρείται μπαράζ δημοσιευμάτων σε μεγάλα μέσα ενημέρωσης σχεδόν καθημερινά. Το Βρετανικό Μουσείο γνωρίζουμε ότι ετοιμάζεται να κάνει μια μεγάλη ανακαίνιση και επανέκθεση των συλλογών του, δίνοντας προτεραιότητα στις αίθουσες με τις ελληνικές και ασσυριακές συλλογές. Οι αίθουσες αυτές θα κλείσουν για ένα μεγάλο διάστημα. Προσπαθούν λοιπόν αφ’ ενός να προσελκύσουν χρήματα απ’ όπου μπορούν και αφ’ ετέρου να παρουσιάσουν ένα νέο πρόσωπο. Μουσεία στη Γερμανία και τη Γαλλία και ορισμένα μικρότερα στη Βρετανία αναγκάζονται πλέον να κάνουν σημαντικές υποχωρήσεις στη λογική τους, ειδικά σε σχέση με αρχαιότητες από την Αφρική και άλλες περιοχές, πρώην αποικίες. Το Βρετανικό συνεχίζει να κρατάει μια στάση αντίστασης στις πιέσεις του κινήματος αποαποικιοποίησης των μουσείων. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ ότι μια συμφωνία μερικού δανεισμού με την Ελλάδα είναι ένας τακτικός συμβιβασμός που βολεύει πρωτίστως τους Βρετανούς: λύνει πρακτικά προβλήματα και παράλληλα δίνει επίφαση διαλλακτικότητας, χωρίς όμως να περιλαμβάνει την αποδοχή της ευθύνης ή την αναγνώριση πως τα Γλυπτά από την Ακρόπολη είναι προϊόντα αποικιοκρατικής αρπαγής. Παράλληλα εδραιώνουν τη θέση τους ότι η ιδιοκτησία παραμένει στους Βρετανούς, οπότε μας δανείζουν ορισμένα Γλυπτά για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά με ανταλλάγματα. Ο συμβιβασμός πιστεύω ότι βολεύει απόλυτα τη λογική που ακολουθεί το Βρετανικό Μουσείο».
● Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται το θέμα απ’ ευθείας, όπως φαίνεται, η ελληνική κυβέρνηση και ο κ. Μητσοτάκης μπορεί να μας ευνοήσει σε οποιοδήποτε επίπεδο, εκτός από το επιφανειακό ότι μπορεί να έρθουν ορισμένα Γλυπτά για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα;
«Πιστεύω, όπως το αναδείξατε εσείς στην "Εφ.Συν." και όπως λέει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ότι η λογική που φαίνεται να ακολουθεί κεντρικά η ελληνική κυβέρνηση αυτή τη στιγμή όχι μόνο είναι λανθασμένη για πολλούς και διάφορους λόγους, κάποιους από τους οποίους ανέφερα παραπάνω, αλλά υπονομεύει και το ίδιο το κίνημα της αποαποικιοποίησης των μουσείων διεθνώς. Μια σειρά από μουσεία αλλά και κινήματα θέτουν τα ζητήματα της επιστροφής των αρχαιοτήτων ως το πρώτο βήμα στη διαδικασία της αποαποικιοποίησης. Η επιστροφή δεν είναι το τέλος μιας πορείας αλλά η αρχή της, και πρέπει να συνοδεύεται από την αποδοχή της ευθύνης, από πολιτισμικές αποζημιώσεις και από μια άλλη λογική έκθεσης και παρουσίασης των αρχαιοτήτων. Και αυτό αφορά και αυτούς που επιστρέφουν αρχαιότητες και αυτούς που τις αποδέχονται».
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, μέσω της λιτής ανακοίνωσης που εξέδωσε (5/1/23) θύμισε τα επιτεύγματα της κυβέρνησης, όπως την απόφαση της UNESCO, τον Σεπτέμβριο του 2021, η οποία αναγνώρισε τον διακρατικό χαρακτήρα του αιτήματος. Μόνο που εκείνη την απόφαση έφεραν εις πέρας ειδικοί επιστήμονες επί του θέματος, όπως ο καθηγητής και διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης που υποστήριξε το αίτημα στην 22η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής, η έμπειρη νομική σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών Αρτεμις Παπαθανασίου και η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών Βασιλική Παπαγεωργίου. Παρευρέθηκε φυσικά και ο γενικός γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, αλλά ως μηχανικός δεν είχε πολλά να συνεισφέρει. Οχι οι πολιτικοί, λοιπόν, αλλά οι επιστήμονες πέτυχαν την απόφαση.
Η κ. Αναγνωστοπούλου επανήλθε χθες με νέα ανακοίνωση σημειώνοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα ζητήσει άμεση σύγκληση της επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων προκειμένου η κυβέρνηση να ενημερώσει όλα τα κόμματα της Βουλής «για τους χειρισμούς και τις ενέργειες στις οποίες έχει προβεί μέχρι σήμερα στο μείζον ζήτημα της διεκδίκησης και επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα». Μακάρι.
Η πιστή αναπαραγωγή των βρετανικών δημοσιευμάτων από ελληνικά μέσα ενημέρωσης πάντως ώθησε την πρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα να απευθύνει προσωπική δήλωση-έκκληση. «Σταματήστε να αναπαράγετε τις θέσεις του Βρετανικού Μουσείου», λέει και σημειώνει ότι τα ελληνικά ΜΜΕ «κατάφεραν να αναδειχθούν, χτες και σήμερα, στους καλύτερους προπαγανδιστές της "γραμμής" του Βρετανικού Μουσείου. Γιατί τι άλλο κάνουν όταν παρουσιάζουν ως "σημαντική είδηση" την πάγια θέση του Βρετανικού Μουσείου;» και εξηγεί τους προφανείς λόγους.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας