Το μοντέλο στην εξουσία

Το Φεστιβάλ Αθηνών ξεκινάει με μια πραγματικά πρωτότυπη, ξεχωριστή έκθεση που έχει τίτλο «Mise en Abyme / Ο εαυτός μέσα στον εαυτό». Πρόκειται για την έκθεση του εικαστικού φωτογράφου Βασίλη Βρεττού, που εγκαινιάζεται την 1η Ιουνίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 31 Ιουλίου στην Πειραιώς 260.

Εδώ λειτουργεί η εξής ιδιαιτερότητα: το μοντέλο καθοδηγεί τον δημιουργό και τον οδηγεί σε άγνωστες πτυχές, σ’ έναν «εαυτό μέσα στον εαυτό». Πρωταγωνιστές είναι γνωστά ή άγνωστα πρόσωπα, τα οποία σκηνοθετούν τον εαυτό τους σε «ιστορίες μέσα στις ιστορίες». Γνωστοί και άγνωστοι ήρωες τοποθετούν οι ίδιοι τον τρόπο και τον τόπο του εαυτού τους για να απαθανατιστεί από τον καλλιτέχνη.

Εχουν την ελευθερία να εκθέσουν ένα άγνωστο κομμάτι της προσωπικότητάς τους, να αποδομήσουν και να επαναδομήσουν τη συμβατή τους ταυτότητα. Ο κάθε ένας μάλιστα συνοδεύει τη σκηνοθετική του επιλογή μ’ ένα κείμενο στο οποίο εξηγεί γιατί διάλεξε να φωτογραφηθεί έτσι, ποια αντικείμενα προτίμησε για να τον/την περιβάλλουν, ποια πτυχή του εαυτού του θέλησε να αναδείξει.

Και εν τέλει υπάρχει κάποιο κρυμμένο μήνυμα πίσω από την εικόνα; Το σώμα της έκθεσης θα αποτελέσουν γύρω στα 40 σκηνοθετημένα πορτρέτα.

Η ανατρεπτική ιδέα προέκυψε από το εμμονικό ενδιαφέρον του Βασίλη Βρεττού για το «πίσω μέρος» των πραγμάτων, την backstage αποτύπωση γεγονότων.

Ετσι κατευθύνθηκε ανάποδα: αντί να σκηνοθετήσει ο ίδιος τα πρόσωπα για τη φωτογράφηση, ζήτησε από εκείνα να ορίσουν το σκηνοθετικό πλαίσιο.

Την αρχική σύλληψη προχώρησε η Ιρις Κρητικού, η οποία επιμελείται την έκθεση. «Το περασμένο φθινόπωρο ο Βασίλης Βρεττός μού ζήτησε να συνεργαστούμε», μας λέει. «Είχαμε ξαναδουλέψει μαζί κι άλλες φορές. Καλλιτέχνης που αγαπά το backstage, είχε ήδη αρχίσει να δουλεύει με φωτογραφίες δικών του ανθρώπων, άσχετων με τον χώρο του πολιτισμού. Του πρότεινα να επεκτείνουμε την ιδέα του στον κόσμο της τέχνης. Ετσι το ένα έφερε το άλλο, ολοκληρώσαμε την πρόταση δουλεύοντας με αγάπη».

Ανάμεσα στα πρόσωπα της έκθεσης συναντά κανείς γνωστούς ηθοποιούς, σκηνοθέτες, ζωγράφους, συγγραφείς, τραγουδιστές, μουσικούς, που σκηνοθετούν ένα όνειρο, μια φαντασίωση, μια επιθυμία τους. Και επειδή αρκετά από τα πρόσωπα αυτά έχουν συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών τα τελευταία χρόνια (Νίκος Καραθάνος, Αγγελος Παπαδημητρίου, Εύα Μανιδάκη, Νίκος Διαμαντής, Μύρων Μιχαηλίδης, Σταύρος Μπένος, Γιώργος Κουρουπός, Μαριάννα Κάλμπαρη, Γιάννης Καλαβριανός, Λυδία Φωτοπούλου, Γιώργος Γλάστρας, bijoux de kant και άλλοι), ο χώρος της Πειραιώς 260 θεωρήθηκε ο πλέον ενδεδειγμένος για την πραγματοποίηση της έκθεσης.

Στα έργα, που δημιουργήθηκαν ειδικά για το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών, οι πρωταγωνιστές εμφανίζονται σε ρόλους-έκπληξη που ξαφνιάζουν, διασκεδάζουν, συγκινούν τον θεατή.

● Ο Στάθης Λιβαθινός μέσα στο γραφείο του στο Εθνικό Θέατρο με τις αγαπημένες υδρόγειες σφαίρες του.

● Ο Δημήτρης Καραντζάς στο καμαρίνι του Λευτέρη Βογιατζή.

● Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ καθισμένη στο ντιβάνι το σπιτιού της μ’ ένα κόκκινο κουβερτάκι κρατά στο χέρι ένα ραδιόφωνο, αυτό που της κρατά συντροφιά τα βράδια.

● Η Κατερίνα Ευαγγελάτου στο κλειστό, ακατοίκητο σπίτι του παππού της στην Πατησίων.

«Ο γαλλικός όρος “mise en abyme”, που τιτλοδοτεί την ενότητα, σημαίνει στην τέχνη και τη λογοτεχνία “την εικόνα που εμπεριέχεται μέσα στην εικόνα” ή “την πλοκή που εμπεριέχεται μέσα στην πλοκή” και συνδέεται στην πρωτογενή εκδοχή του με μεσαιωνικά σύμβολα που απεικονίζουν τη θέση ενός υποκειμένου στην άβυσσο. Στην τέχνη και τη λογοτεχνία ο όρος καθιερώθηκε από τον André Gide», εξηγεί η Ιρις Κρητικού.

Ο Βασίλης Βρεττός -ιδρυτής της εταιρείας ACCENT από το 1994- δραστηριοποιείται ως εικαστικός φωτογράφος δουλεύοντας αυτοτελείς θεματικές ενότητες. Εχει πραγματοποιήσει ατομικές και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συνεργάστηκε με το Μουσείο Μπενάκη για την καταγραφή επαγγελμάτων σε όλη τη χώρα (προβιομηχανικών & σύγχρονων) αποτυπώνοντας το αντικείμενο εργασίας αλλά και τον ανθρώπινο μόχθο.

Τμήμα του υλικού παρουσιάστηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα», το 2000.

Εχει συνεργαστεί με τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων σε εκδόσεις με θέμα τα Αρχαία Μνημεία της Αθήνας:

⇒Με τον Οργανισμό Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας στην καταγραφή των εργασιών αναβάθμισης του ιστορικού κέντρου της πόλης και ανάδειξης των μνημείων και κτιρίων της.

⇒Με το Πολιτιστικό Ιδρυμα της Τράπεζας Πειραιώς για τη φωτογράφηση των μουσείων του με προβιομηχανικά επαγγέλματα.

⇒Με το Νέο Μουσείο Ακροπόλεως για την καταγραφή των εργασιών ανέγερσης και τη μεταφορά και τοποθέτηση των εκθεμάτων.

Το 2010 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αγρα το φωτογραφικό του λεύκωμα «Μαρμαροτεχνίτες της Ακρόπολης». Με την ευκαιρία της έκθεσης θα κυκλοφορήσει και ειδική έκδοση.