Πέθανε η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ UPD

Mια από τις σημαντικότερες σύγχρονες ποιήτριες, ευαίσθητη και ερωτική φωνή,  η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών, αφήνοντας πίσω της πλούσιο και πολυσήμαντο έργο.

Έχει τιμηθεί με σημαντικά ελληνικά και διεθνή βραβεία, όπως το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch) το 1962. Επίσης, το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, το 2000 με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών) και το 2014 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της.

Είχε δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Darmouth, N.Y.State, Princeton, Columbia κ.ά.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Το 2014 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της.

Ένα δείγμα της ποίησής της:

Ποιητικό υστερόγραφο

Τα ποιήματα δεν μπορούν πια

να ‘ναι ωραία

αφού η αλήθεια έχει ασχημύνει.

Η πείρα είναι τώρα

το μόνο σώμα των ποιημάτων

κι όσο η πείρα πλουταίνει

τόσο το ποίημα τρέφεται και ίσως δυναμώσει.

Πονάν τα γόνατά μου

και την Ποίηση δεν μπορώ πια να προσκυνήσω,

μόνο τις έμπειρες πληγές μου

μπορώ να της χαρίσω.

Τα επίθετα μαράθηκαν

μόνο με τις φαντασιώσεις μου

μπορώ τώρα την Ποίηση να διανθίσω.

Όμως πάντα θα την υπηρετώ

όσο βέβαια εκείνη με θέλει

γιατί μόνο αυτή με κάνει λίγο να ξεχνώ

τον κλειστό ορίζοντα του μέλλοντός μου.

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ γεννήθηκε στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1939. Γονείς της οι Γιάννης Αγγελάκης και Ελένη Σταμάτη ενώ θεωρείται πνευματική κόρη του Νίκου Καζαντζάκη, που διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον πατέρα της. 

Πρώτη φορά δημοσίευσε ποίημά της στα 17 της χρόνια στο περιοδικό «Καινούργια εποχή», ήταν η «Μοναξιά» και το έκανε με παρότρυνση του Νίκου Καζαντζάκη.

Εκτός από την ποίηση ασχολήθηκε και με τη μετάφραση. Άρθρα για την ποίηση και τη μετάφραση της ποίησης έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Το έργο της έχει μεταφραστεί σε περισσότερες των δέκα γλωσσών και ποιήματα της εμπεριέχονται σε λογοτεχνικές ανθολογίες. 

Έχει μεταφράσει, μεταξύ άλλων, Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν, Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Μαγιακόβσκι, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ κ.ά. 

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και Ελβετία (Πανεπιστήμιο Γενεύης). Ηταν διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά).

Αρχή και τέλος για εκείνη η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη. Οπως έχει γράψει ο Δαυίδ Ναχμίας, από την την πρώτη της ποιητική συλλογή λειτουργεί ως «προπομπός της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς (της λεγόμενης γενιάς της αμφισβήτησης)». Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα της ποιητικής της είναι η «σωματικότητα των αισθημάτων και η κατάφαση στη μοναξιά ως του βαθύτερου γνωρίσματος της ύπαρξης», ενώ στα πιο πρόσφατα έργα της η έμφαση δίνεται στις αυτοβιογραφικές αναφορές και σε έναν εσωτερικό διάλογο με τον θάνατο.

Η ίδια αναφέρει στην ποιητική συλλογή της «Με άλλο βλέμμα» (Καστανιώτης, 2018): «Με άλλο βλέμμα προσπαθώ να δω τώρα τη ζωή μου, που δε στηρίζεται πια στην ιδέα του μέλλοντος αλλά συγκεντρώνεται στο τώρα, και μ’ αυτή την οπτική γωνία γδύνω το παρελθόν από τα φανταστικά παραμύθια που με βοηθούσαν τότε να ζήσω και προσπαθώ να βρω την ουσία της ζωής πριν το τέλος της δικής μου.

Ο θάνατος είναι πάντα ο κυρίαρχος εχθρός, αλλά ως προσωπική εμπειρία μόνο στη φαντασία ζει. Ο άνθρωπος του δίνει σημασία ιστορική και τον συλλαμβάνει σαν την αρχή μιας καινούριας ζωής. Τώρα η ιδέα του θανάτου αδιάφορη μ’ αφήνει, αν και παγώνει με αυτή το σώμα. Τώρα μόνο η επιβίωση είναι η ιδέα που με κατέχει...»

Ανάμεσα στα έργα της που έχουν εκδοθεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη: «Των αντιθέτων διάλογοι και με τον ανήλεο χρόνο» (2018) «Της μοναξιάς διπρόσωποι μονόλογοι» (2016), « Η ανορεξία της ύπαρξης» (2011), «Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα» (2005),  «Μεταφράζοντας σε έρωτα της ζωής το τέλος» (2003), « Η ύλη μόνη» (2001). Από τις εκδόσεις Κέδρος: «Άδεια φύση» (1993), «Επίλογος αέρας» (1990), «Οι μνηστήρες» (1988), κ.ά.

Συλλυπητήρια μηνύματα

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, με αφορμή τον θάνατο της ποιήτριας Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, αναφέρθηκε στην ανεκτίμητη προσφορά της στην ελληνική λογοτεχνία αναφέρθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ειδικότερα ο κ. Παυλόπουλος αναφέρει:

«Η μεγάλη μας ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ θα ζει πάντα μέσα από το σπουδαίο έργο της, έργο που αποτελεί ανεκτίμητη, διαχρονικώς, προσφορά στον βωμό του ελληνικού πνεύματος και ιδίως της λογοτεχνίας μας».

Από την πλευρά της η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, εκφράζει τα θερμά της «συλλυπητήρια στους οικείους της και στους πολυάριθμους φίλους» της ποιήτριας.

Επίσης, σε ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, έγινε γνωστό ότι η κ. Μενδώνη «ζήτησε από τον υπουργό Εσωτερικών κ. Παναγιώτη Θεοδωρικάκο η Εξόδιος ακολουθία, να γίνει δημοσία δαπάνη. Ο υπουργός ανταποκρίθηκε αμέσως. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ θα ταφεί στην Αίγινα, δίπλα στον σύζυγό της».

«Η Κατερίνα Αγγελάκη -Ρουκ υπήρξε μία σημαντική προσωπικότητα στο χώρο των Γραμμάτων, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Το πλούσιο ποιητικό της έργο ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο. Μεταφράστηκε σε περισσότερες από δέκα γλώσσες. Αγαπήθηκε από τους αναγνώστες διαφορετικών γενεών και τιμήθηκε από τους ομότεχνούς της.

»Για την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ η ποίηση ήταν βαθιά υπαρξιακή ανάγκη και αγωνία, που υπακούει στο νόμο της φυσικότητας και της αλήθειας. "Δεν θυμάμαι ποτέ να έζησα χωρίς ποίηση" έλεγε χαρακτηριστικά. Θα συνεχίσει εκεί ψηλά στον "ουρανό του τίποτα", όχι με τα ελάχιστα, όπως λέει το ομότιτλο ποίημά της, αλλά με πάρα πολλά... Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους της και στους πολυάριθμους φίλους της», γράφει στο μήνυμά της η Λίνα Μενδώνη.