Να μην αφήσουμε τον φασισμό να βγάλει ρίζες

Το πρώτο από τα πέντε ιστορικά διδάγματα για αντιφασίστες που περιλαμβάνει ο Αμερικανός ιστορικός των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρκ Μπρέι, στο βιβλίο του «Antifa: εγχειρίδιο προς αντιφασιστική χρήση» (Εκδόσεις των Συναδέλφων), είναι ότι «οι φασιστικές επαναστάσεις δεν έχουν πετύχει ποτέ και οι φασίστες κατέκτησαν νόμιμα την εξουσία», δηλαδή μέσω εκλογών.

Και συνεχίζει: «Η απόπειρα πραξικοπήματος στην μπιραρία από τον Χίτλερ το 1923 απέτυχε παταγωδώς και η τελική του αναρρίχηση στην εξουσία έγινε όταν διορίστηκε καγκελάριος από τον πρόεδρο Χίντενμπουργκ. Ο εξουσιοδοτικός νόμος που του μεταβίβασε την απόλυτη εξουσία, ψηφίστηκε από το γερμανικό κοινοβούλιο».

Χωρίς να έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στις ιστορικές αναλογίες, ωστόσο στις σημερινές μαζοποιημένες καταναλωτικές κοινωνίες ίσως ενυπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος απ’ ό,τι στον Μεσοπόλεμο. Ηδη η Τζόρτζια Μελόνι είναι πρωθυπουργός της Ιταλίας, ενώ ετοιμάζεται για τον προεδρικό θώκο της Γαλλίας η Μαρίν Λεπέν. Στη δε κεντρική Ευρώπη κυριαρχούν στην Ουγγαρία ο Ορμπαν, ενώ στην Πολωνία ευτυχώς είχαμε αλλαγή από τον ακροδεξιό Μοραβιέτσκι στον Τουσκ.

Το ευρωπαϊκό τοπίο έχει συσσωρεύσει πολλά σύννεφα: στη Γερμανία με το AfD, το οποίο πρόσφατα κρίθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο ως δυνάμει εξτρεμιστικό, και το Pegida, τους «ναζιστές με κοστούμι», αλλά και στην Ελλάδα με την Ελληνική Λύση να καταγράφεται ήδη τέταρτη δύναμη πάνω από το ΚΚΕ, τους χριστιανοφασίστες της Νίκης να αλωνίζουν στη βόρεια Ελλάδα και τους ναζί «Σπαρτιάτες» να κάνουν παιχνίδι.

Στις δε Ηνωμένες Πολιτείες το πιθανότερο είναι ότι από τον Νοέμβριο θα έχουμε και πάλι τον Ντόναλντ Τραμπ, έναν τύπο που φλερτάρει ανοιχτά με τον ρατσισμό και τις δικτατορικές εξουσίες. Η Εναλλακτική Δεξιά (Alt Right) που υποστηρίζει βασίζεται στη «λευκή υπεροχή», στην τοξική αρρενωπότητα και στον μισογυνισμό.

Ο Μπρέι στο βιβλίο του εξηγεί πως όταν η Μαρίν Λεπέν πήρε το κόμμα από τον πατέρα της, «ακολούθησε μια πολιτική dédiabolisation (“απολύμανσης”) από τους προγενέστερους συσχετισμούς του με τον φασισμό και τον αντισημιτισμό και εστιάζοντας απεναντίας στο Ισλάμ». Ετσι, κανονικοποιείται ο ακροδεξιός λόγος, αφού τα κόμματα αυτά συμμετέχουν πλέον και στη Βουλή πολλών χωρών, όπως ακριβώς και στην Ελλάδα. Στο μεταξύ, για να ανταγωνιστούν τα συντηρητικά κόμματα της Ευρώπης αυτούς τους ακροδεξιούς, μετατοπίζονται όλο και δεξιότερα στο πολιτικό φάσμα, όπως δείχνει και η Νέα Δημοκρατία στην Ελλάδα σε όλα τα επίπεδα: εθνικά θέματα, ποινικός λαϊκισμός, καταστολή και πάει λέγοντας. Το ίδιο που είχε κάνει και ο Νικολά Σαρκοζί το 2017 στη Γαλλία: για να ανταγωνιστεί τη Λεπέν, υιοθέτησε σχεδόν σκληρότερη αντιμεταναστευτική πολιτική και ρητορική από τη δική της. Σήμερα η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, έχοντας στις γραμμές της Βορίδη, Γεωργιάδη και Πλεύρη, συναγωνίζεται σε ακροδεξιές επιλογές τον Βελόπουλο, τον Νατσιό και τους «Σπαρτιάτες».

Οι προοδευτικές δυνάμεις και η Αριστερά με το «φιλοευρωπαϊκό» τους προφίλ αφήνουν στην Ακροδεξιά και τους ναζί την καταγγελία της Ε.Ε. ως μιας αντιδημοκρατικής ένωσης που στερεί από τους λαούς της την εθνική κυριαρχία. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους τελευταίους να παίζουν στο δικό τους γήπεδο και να εμφανίζονται σαν υπερασπιστές των φτωχών, των κατατρεγμένων και των αδικημένων. Τα προοδευτικά κόμματα θα πρέπει να συμπήξουν ένα πανδημοκρατικό μέτωπο υπεράσπισης των δημοκρατικών ελευθεριών, της ανεξιθρησκίας και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, ενάντια στον φασισμό, στον ρατσισμό και στην αναβίωση του φασιστικού φαινομένου.