ΥΠΗΡΞΕ ΗΓΕΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ενός κινήματος που ανανέωσε την ποίηση και την πεζογραφία, ορίζοντας και χαρίζοντας στον λαό τη γλώσσα του. Γεννήθηκε σαν σήμερα στα 1859 στην Πάτρα, καταγόμενος από μεσολογγίτικη γενιά, η οποία ανέδειξε εθνικούς αγωνιστές και πνευματικούς δημιουργούς. Τι να πρωτοπεί κανείς για τον Παλαμά. Τον αφήνω να μας συνεπάρει με τέσσερα ποιήματά του.
ΤΟ ΓΥΜΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Εδώ τα πάντα ξέστηθα/ κι αδιάντροπα λυσσάνε/ αστέρι είν' ο ξερόβραχος,/ και το κορμί φωτιά./ Εδώ είν’ ο ίσκιος όνειρο/ εδώ χαράζει ακόμα/ στης νύχτας το αχνό στόμα/ χαμόγελο ξανθό./ Εδώ ο λεβέντης μάγεμα/ η σάρκα αποθεώθη,/ οι παρθενιές, Αρτέμιδες,/ Ερμήδες είναι οι πόθοι./ Η κάθε ώρα ολόγυμνη,/ θάμα στα υγρόζωα κήτη/ πετιέται κι η Αφροδίτη/ και χύνεται παντού./ Μέτωπο, μάτια, κύματα/ μαλλιά γλουτοί, λαγόνες/ κρυφά λαγκάδια του Ερωτα/ ρόδα, μυρτιές, κρυψώνες./ Τα στρογγυλά, τα ολόισια/ χνούδια, γραμμές, καμπύλες/ ω θείες ανατριχίλες,/ χορεύτε το χορό./ Κάτι γυμνό και ξέσκεπο/ στα ολανοιγμένα πλάτια,/ που ζωντανό θα το 'δειχναν/ μόνο δυο φλόγες μάτια,/ κάτι από τους σάτυρους/ κρατιέται κι είναι αγρίμι/ και είν' η φωνή του ασήμι,/ μη φύγεις, είμ’ εγώ.
ΜΙΑ ΠΙΚΡΑ Τα πρώτα μου χρόνια τ’ αξέχαστα τα 'ζησα/ κοντά στ' ακρογιάλι,/ στη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήμερη,/ στη θάλασσα εκεί την πλατιά, τη μεγάλη./ Και να! Μέσ' στον ύπνο μου την έφερε τ’ όνειρο/ κοντά μου και πάλι/ τη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήμερη,/ τη θάλασσα εκεί την πλατιά, τη μεγάλη./ Κι εμέ, τρισαλίμονο! μια πίκρα με πίκραινε,/ μια πίκρα μεγάλη,/ και δε μου τη γλύκαινες πανώριο ξαγνάντεμα/ της πρώτης λαχτάρας μου, καλό μου ακρογιάλι!
ΑΝΑΤΟΛΗ Γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,/ μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,/ λυπητερά,/ πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας!/ Είναι χυμένη από τη μουσική σας/ και πάει με τα δικά σας τα φτερά./ Σας γέννησε και μέσα σας μιλάει/ και βογγάει και βαριά μοσκοβολάει/ μία μάννα· καίει το λάγνο της φιλί,/ κ’ είναι της Μοίρας λάτρισσα και τρέμει,/ ψυχή όλη σάρκα, σκλάβα σε χαρέμι,/ η λαγγεμένη Ανατολή./ Μέσα σας κλαίει το μαύρο φτωχολόι,/ κι όλο σας, κ’ η χαρά σας, μοιρολόι/ πικρό κι αργό./ Μαύρος, φτωχός και σκλάβος και ακαμάτης,/ στενόκαρδος, αδούλευτος, διαβάτης/ μ’ εσάς κ’ εγώ./ Στο γιαλό που του φύγαν τα καΐκια,/ και του μείναν τα κρίνα και τα φύκια,/ στ' όνειρο του πελάου και τ’ ουρανού,/ άνεργη τη ζωή να ζούσα κ’ έρμη,/ βουβός, χωρίς καμιάς φροντίδας θέρμη,/ με τόσο νου,/ όσος φτάνει σα δέντρο για να στέκει/ και καπνιστής με τον καπνό να πλέκω/ δαχτυλιδάκια γαλανά·/ και κάποτε το στόμα να σαλεύω/ κι απάνω του να ξαναζωντανεύει/ τον καημό που βαριά σας τυραννά./ Κι όλο αρχίζει, γυρίζει, δεν τελειώνει,/ και μία φυλή ζη μέσα σας και λιώνει./ Και μία ζωή δεμένη σπαρταρά,/ γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,/ μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,/ λυπητερά.
ΣΤΗΝ ΑΡΓΑΤΙΑ Στην Αργατιά, στη Χωρατιά/ το χιόνι, η γρίπη, η πείνα, οι λύκοι/ ποτάμια, πέλαγα, στεριές,/ ξολοθρεμός και φρίκη./ Χειμώνας άγριος κι η φωτιά,/ καλοκαιριά στην κάμαρά μου./ Ντρέπομαι για τη ζέστα μου/ και για την ανθρωπιά μου.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας