Ο Μαουρίτσιο Λατζαράτο έχει διατυπώσει την άποψη ότι ο καπιταλισμός έχει γίνει απολύτως και μόνο ιμπεριαλισμός από τα τέλη του 19ου αιώνα. Δηλαδή έχει εισέλθει σε μια άλλη προβληματική κατηγορία, που απορρίφθηκε τόσο από τους Νέγρι και Χαρντ όσο και από τους Ντελέζ και Φουκό. Εχει εκφράσει την άποψη ο Λατζαράτο ότι δεν ζούμε στον ίδιο ιμπεριαλισμό με εκείνον του Λένιν ή της Ρόζα Λούξεμπουργκ, και αυτό γιατί ο ιμπεριαλισμός δεν είναι πλέον εδαφικός, αλλά νομισματικός και οικονομικός. Είναι ένας ακόμα πιο εξελιγμένος και αρπακτικός ιμπεριαλισμός, όπου η δράση του δεν περιορίζεται σε αυτό που ο Μαρξ αποκαλούσε «κεφάλαιο», αλλά ενσωματώνεται στο κράτος ως πολεμική μηχανή.
Ο ιμπεριαλισμός χτίζεται στο σταυροδρόμι μιας εξουσίας που καλύπτεται από έναν οικονομικό συγκεντρωτισμό (βιομηχανικά μονοπώλια) και ο οποίος μειώνει τον ανταγωνισμό και την ελεύθερη πρωτοβουλία. Αυτή είναι εξάλλου και η συνταγή του νεοφιλελευθερισμού. Οι συγκεντρώσεις στο μοντέλο του ιμπεριαλισμού δεν είναι έργο αυτοματισμών, αλλά στρατηγικών σκοπών.
Ο αυτοματισμός της αγοράς και η δύναμη του ανταγωνισμού δεν εξασφαλίζουν ισορροπία, όπως πολλοί πιστεύουν, ούτε και την αποφυγή ενός οικονομικού πολέμου ο οποίος ενσωματώνει την οικονομία και την πολιτική ως στρατιωτική δράση, απεναντίας φτιάχνουν ένα μοντέλο πολέμου, εκείνο του οικονομικού πολέμου.
Αυτός ο ανταγωνισμός εν τέλει θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν έχει καμία σχέση με την οικονομία, είναι έξω από το πνεύμα της παλιάς οικονομίας και εκφράζει μια αδηφάγο πολεμική βούληση με τη μορφή του πιο σκληρού πολέμου (και μάλιστα οικονομικού) που έχει υπάρξει ποτέ στην Ιστορία.
Ο σημερινός πόλεμος δεν είναι τοπικός, αλλά παγκόσμιος για έναν νέο καταμερισμό ισχύος στην παγκόσμια αγορά. Γι’ αυτό ακριβώς σήμερα αναδεικνύεται ένας παγκόσμιος ιμπεριαλισμός κάτω από τη μορφή ενός νομίσματος όπως είναι το δολάριο, ένα νόμισμα που επιβεβαιώνει την κυριαρχία του παντού. Είναι αυτό που ακριβώς λείπει από την Κίνα, η οποία ακόμη και αν διαθέτει έναν μεγάλο στρατό, δεν διαθέτει, όπως υποστηρίζει η κινεζική ηγεσία, ένα παγκοσμιοποιημένο νόμισμα. Και είναι ένας από τους κύριους λόγους που η κινεζική οικονομική εισβολή επιτυγχάνεται σύμφωνα με την εντολή της κινεζικής ηγεμονίας στην αμερικανική αγορά. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι η κύρια αιτία του οικονομικού πολέμου είναι η προοδευτική αποδυνάμωση των δυτικών οικονομιών (από το 80% της παγκόσμιας παραγωγής στο 40%).
Ο καπιταλισμός πάντα εδραίωνε μια ακριβή ιεραρχία. Για παράδειγμα, η κυβερνησιμότητα υποτασσόταν στις πολιτικές μιας άπειρης συσσώρευσης του κέρδους. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια άλλη λογική που έχει άξονα τη χρηματιστηριοποίηση σε όλες τις φάσεις της ζωής, και μαζί το πάγωμα των μισθών, την επισφάλεια του εργατικού δυναμικού, στη νεοαποικιοκρατία.
Ολα αυτά αποτελούν μετασχηματισμούς ιμπεριαλιστικών πολιτικών. Αποτελούν προϋποθέσεις της κυριαρχίας του δολαρίου ως πιστωτικού νομίσματος και τη χρηματοδότηση της παραγόμενης αξίας παγκοσμίως. Ο ιμπεριαλισμός του δολαρίου μπορεί να λειτουργήσει ως κυριαρχία του χρήματος όσο και ως κυριαρχία της δύναμης. Επιβάλλοντας τα «συμφέροντα» του αμερικανικού νομισματικού οικονομικού ιμπεριαλισμού. Ταυτόχρονα, ένα τέτοιο πολιτικό μοντέλο πρέπει να εξουδετερώνει κάθε σύγκρουση που απειλεί τις ιμπεριαλιστικές πολιτικές. Αναδεικνύοντας όλα τα όρια της άσκησης της εξουσίας ως κυβερνησιμότητα, μας λέει ο Μαουρίτσιο Λατζαράτο. Ωστόσο ο Φουκό, μη διαχωρίζοντας την εξουσία, αλλά βλέποντας την ενιαία και ευρεία κοινωνική δράση της, μας έχει δώσει μια μεταμοντέρνα εικόνα της λειτουργίας της, λέγοντάς μας ότι στο εξής η κυβερνητικότητα θα αποτελεί όρο στη σχέση της δύναμης. Αλλά ο ιμπεριαλισμός μάς αποδεικνύει ότι η εξουσία «δεν παραμένει ως δράση πάνω στη δράση» (Φουκό) αλλά διαχωρίζεται σε μεγέθη δύναμης.
* Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας