Η εφαρμογή των πολιτικών της εσωτερικής υποτίμησης στην Ελλάδα, μεταξύ των άλλων, έχει συμβάλει στη μετατόπιση του κέντρου βάρους των ασκούμενων πολιτικών προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής διαχείρισης και της υποταγής σ’ αυτήν όλων των πλευρών της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
Ετσι, τα διαρθρωτικά προβλήματα μακράς πνοής (δημογραφία, τεχνολογία, ανεργία κ.λπ.) απομακρύνονται από τη στρατηγική στόχευση της οικονομικής πολιτικής.
Αντίθετα, ακολουθείται ανησυχητικά και σε όρους παθητικής προσαρμογής η κυρίαρχη δημοσιονομική διαχείριση του δημόσιου ελλείμματος και του χρέους, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για τη συνολική πορεία της οικονομίας και ειδικότερα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Ετσι, από την άποψη αυτή, το κυρίαρχο πρόβλημα συνίσταται στο γεγονός ότι οι ασκούμενες πολιτικές κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, υποτασσόμενες στις πολιτικές λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης, επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν ανεπιτυχώς τις επιπτώσεις του δημογραφικού ελλείμματος, της γήρανσης του πληθυσμού, του ελλείμματος της απασχόλησης και της ανεργίας, της νέας τεχνολογίας και της απώλειας θέσεων εργασίας, να καλύψουν χρηματοδοτικά με τη συνεχή μείωση των παροχών, την αύξηση των εισφορών, την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, τη διεύρυνση των ανισοτήτων και την αλλαγή του συστατικού (θέσπιση ιδιωτικών συνταξιοδοτικών σχημάτων) και οικονομικού χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης.
Το αποτέλεσμα είναι ότι κατά τη διάρκεια της τρέχουσας δεκαετίας, τα ελλείμματα που προκαλεί και θα προκαλέσει στο μέλλον η επιδείνωση των διαρθρωτικών προβλημάτων στην κοινωνική ασφάλιση, θα υπερβαίνουν τις χρηματοδοτικές αποδόσεις των περιοριστικών πολιτικών κοινωνικής προστασίας και έτσι θα διευρύνεται η φτωχοποίηση του συνταξιοδοτικού πληθυσμού.
Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα στην Ελλάδα, η υστέρηση των εισροών της κοινωνικής ασφάλισης κατά την τρέχουσα δεκαετία εξαιτίας της αυξημένης ανεργίας, της μείωσης των μισθών, του περιορισμού της κρατικής χρηματοδότησης καθώς και της γήρανσης του πληθυσμού, παρά τη σημαντική (45%) μείωση των συντάξεων (εκροών), δημιουργεί ετήσιο έλλειμμα της τάξης των 4 δισ. ευρώ περίπου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα στην Ελλάδα όπου ένας στους τέσσερις Ελληνες είναι πάνω από 65 ετών, ο πληθυσμός των ηλικιών 50-64 ετών προβλέπεται να αυξηθεί κατά τα επόμενα 15 χρόνια για να μειωθεί σταδιακά στη συνέχεια (Χ. Μπάγκαβος, 2014), το 2040 και μετά ανακόπτεται η ανανέωση του πληθυσμού και το 2060, σύμφωνα με τις δημογραφικές προβολές, θα είναι ένας στους δύο Ελληνες πάνω από 65 ετών, η σημερινή συμβολή της γήρανσης του πληθυσμού στην αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών είναι 15%.
Κατά την προσεχή δεκαετία (2020-2030) προβλέπεται περαιτέρω αύξηση του ελλείμματος της κοινωνικής ασφάλισης, λόγω του αυξημένου αριθμού συνταξιοδοτήσεων της γενιάς των baby boommers, δηλαδή αυτών που γεννήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1960, δεδομένου ότι ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των συνταξιοδοτικών δαπανών θα κυμαίνεται από 4% μέχρι 6%.
Τα ευρήματα αυτά της έρευνας αναδεικνύουν αφ’ ενός την ασφυκτική πίεση που θα δεχθεί η κοινωνική ασφάλιση, ιδιαίτερα κατά την ερχόμενη δεκαετία, εξαιτίας της επιδείνωσης του δημογραφικού προβλήματος και αφ’ ετέρου την αναγκαιότητα σχεδιασμένης υποστήριξης της καθοριστικής αυτής δεκαετίας για την πορεία του συνταξιοδοτικού συστήματος από τις κοινωνικο-ασφαλιστικές παρεμβάσεις, στην κατεύθυνση της οικονομικής βιωσιμότητας και της κοινωνικής αποτελεσματικότητας.
Παράλληλα όμως, η κοινωνική ασφάλιση δέχεται και θα δεχθεί ασφυκτική πίεση από το υψηλό επίπεδο της ανεργίας και από τη μείωση του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας ο οποίος θα μειώνεται συνεχώς μέχρι το 2050.
Πράγματι, η εξέλιξη αυτή κατά την επόμενη δεκαετία θα συντελεστεί εξαιτίας του χαμηλού επιπέδου ανάκαμψης (1-1,5% μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ) της ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό και με την απώλεια θέσεων εργασίας, εξαιτίας της εισαγωγής της νέας τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η διεθνής έρευνα προβλέπει πως η ανεργία μέχρι το 2020 θα αυξηθεί διεθνώς κατά 11 εκατ. άτομα και μέχρι το ίδιο έτος προβλέπεται (Davos, 2016) ότι θα συντελεστεί μια απώλεια 5,1 εκατ. θέσεων εργασίας, εξαιτίας του χαμηλού ρυθμού ανάκαμψης και των νέων τεχνολογικών μέσων παραγωγής (ρομποτική, αυτοματισμός, ηλεκτρονικά δίκτυα κ.λπ.).
Ομως, με τα δεδομένα αυτά, της γήρανσης του πληθυσμού, της ανεργίας κ.λπ. στην Ελλάδα, η σημερινή διατήρηση της δυσμενούς σχέσης (1:1,7) ασφαλισμένων προς συνταξιούχους προϋποθέτει τη σημαντική αύξηση του ποσοστού απασχόλησης από 55% (2015) στα επίπεδα του 80-85% και επίπεδο ανεργίας χαμηλότερο και από αυτό του 9% του 2009.
Σε διαφορετική περίπτωση η προοπτική μη επίτευξης τόσο υψηλών ποσοστών απασχόλησης στη χώρα μας, κατά τα επόμενα χρόνια, θα σημάνει ακόμη πιο ασφυκτικές πιέσεις στην κοινωνική ασφάλιση, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για το βιοτικό επίπεδο του συνταξιοδοτικού πληθυσμού.
Κατά συνέπεια, η ανατροπή αυτών των δυσμενών εξελίξεων στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης επιβάλλει τη βαθύτερη κατανόησή τους καθώς και τη μετατόπιση από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο του κέντρου βάρους των ασκούμενων πολιτικών προς την κατεύθυνση ενός έγκαιρου και έγκυρου σχεδιασμού και υλοποίησης, ενός συμφώνου ανάπτυξης και ανασυγκρότησης, το οποίο, μεταξύ των άλλων, θα στοχεύει στην παρεμπόδιση της έκρηξης της βραδυφλεγούς βόμβας της δημογραφίας και της ανεργίας στα ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά συστήματα.
* Ομότ. καθ. Παντείου Πανεπιστημίου
** Υποψ. διδάκτ. Παντείου Πανεπιστημίου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας