Με τον νόμο 3966/2011 για τα Πρότυπα Πειραματικά συγκροτείται μια διοικητική δομή άμεσα εξαρτημένη από τον εκάστοτε υπουργό Παιδείας, η περιλάλητη ΔΕΠΠΣ και τα ΕΠΕΣ. Παρακάμφθηκαν όλες οι ασφαλιστικές δικλίδες ελέγχου και σύνδεσης με το υπόλοιπο εκπαιδευτικό σύστημα. Η δικαιολογία ήταν η αποτελεσματικότητα στη λήψη αποφάσεων.
Αυτό όμως που μεσολάβησε τα τελευταία τρία χρόνια από την ψήφισή του ήταν η αλλαγή πέντε (!) υπουργών Παιδείας που είχε ως μόνο απτό αποτέλεσμα, παρά τα όσα διατυμπανίζονται, την αυθαιρεσία στο επίπεδο της λειτουργίας, των στόχων αλλά και του περιεχομένου, η οποία έφτασε μέχρι και στην παραβίαση του νόμου των Προτύπων Πειραματικών που καθόριζε το πώς και το γιατί αυτών των σχολείων.
Με άλλα λόγια, εφαρμόστηκε σε αυτά τα σχολεία μια «εκπαιδευτική πολιτική» που υπήρξε βούληση μιας μικρής ομάδας ανθρώπων χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και με μοχλό την «αξιολόγηση» και τον φόβο. Η νέα ηγεσία οφείλει να αναζητήσει αυτές τις πτυχές, οι οποίες συγκροτούν έναν εκτενή κατάλογο, και τους υπαίτιους και να αποδώσει ευθύνες.
Ακόμη η νέα ηγεσία οφείλει να αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια σχετικά με την πρόσφατη συζήτηση, που η ίδια άνοιξε, για τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία. Να υπενθυμίσει σε όλους ότι οι όροι «πρότυπο» και «πειραματικό» καθιερώνονται πριν από 95 και 86 χρόνια αντίστοιχα ως θεσμοί-εργαλεία της πολιτείας, για να «μορφώνονται» καθηγητές που θα στελέχωναν τα υπό ίδρυση Πρακτικά Λύκεια και να «εκπαιδεύονται» φοιτητές που θα δίδασκαν στη δημόσια εκπαίδευση.
Αναφέρομαι, το πρώτον, στο Βαρβάκειο και το δεύτερον στα Πειραματικά Σχολεία των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Και φυσικά δεν είχαν καμία σχέση με πρόθεση της πολιτείας να ξεχωρίζει τους μαθητές σε «άριστους» ή μη. Αλλωστε, οι εξετάσεις από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο σε ΟΛΑ τα Γυμνάσια της χώρας εφαρμόστηκαν από το 1929 μέχρι και την οριστική κατάργησή τους το 1976 (μεταρρύθμιση Ράλλη), ενώ εξετάσεις για εισαγωγή στα Λύκεια υπήρξαν μόνο για μικρή περίοδο από το 1977 μέχρι και το 1981.
Είναι ο Μεταξάς, ο οποίος «εμπνέεται» τη δημιουργία «πρότυπων» Γυμνασίων και το 1936 ιδρύει έξι «πρότυπα» Γυμνάσια, χωρίς να κατονομάζει κάποια συγκεκριμένα, με τη «δυνατότητα» να κάνουν τροποποιήσεις στο διδακτικό τους πρόγραμμα! Για ποια «πρότυπα» συνεπώς κάνουμε συζήτηση; Γι΄ αυτά που πράγματι λόγω της ιστορικής συνεισφοράς τους μας ενώνουν ή γι΄ αυτά που μας χωρίζουν; Η προσπάθεια με τον υπάρχοντα νόμο επεδίωκε το δεύτερο. Τώρα τι κάνουμε;
Ας ξεκινήσουμε από το πρωτεύον, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και στον χώρο της εκπαίδευσης: ελλείπον προσωπικό, ανεπάρκεια πόρων-υποδομών, άμεσα αντισταθμιστικά μέτρα υποστήριξης αδύναμων κοινωνικών ομάδων, μαθητών και περιοχών, αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και εγκατάσταση ενός προωθητικού οράματος της Παιδείας.
Δεύτερος σημαντικός στόχος, να υπερβεί η σημερινή ηγεσία του Παιδείας τον μέσο όρο ζωής, ο οποίος καταγράφεται μετά τη Μεταπολίτευση στους 15 μήνες! Με αυτόν τον τρόπο, θα δει να υλοποιείται ένας σχεδιασμός που μπορεί να περιλαμβάνει την ίδρυση, επιτέλους, πανεπιστημιακών σχολών δημιουργίας ολοκληρωμένων εκπαιδευτικών λειτουργών, συγχρονίζοντας το σύστημα με αυτό που διεθνώς θεωρείται πλέον αναγκαίο και ικανό να προωθήσει τη δημόσια εκπαίδευση στη νέα εποχή. Στο πλαίσιο αυτό έχει νόημα και μια συζήτηση για δομές πειραματικών σχολείων, συνδεδεμένων με αυτές τις σχολές. Διαφορετικά το σχήμα είναι πρωθύστερο και δυστυχώς πολλαπλά εμπειρικά επιβεβαιωμένο ως αποτυχημένο τα τελευταία χρόνια.
Θα σχεδιάσει και θα ξεκινήσει να υλοποιεί την ενιαία δομή μέχρι και τη λυκειακή πολυκλαδική βαθμίδα καθώς και τη μεταλυκειακή επαγγελματική εκπαίδευση; Τότε θα μπορούσε ίσως να εξετάσει και τη δυνατότητα να εισαγάγει δομές άμιλλας στο σχολικό σύστημα, όπως έναν θεσμό «αυτόνομων» ή «ελεύθερων» σχολείων. Το εύρος και το περιεχόμενο της αυτονομίας τους θα έχει ως μόνη προϋπόθεση την αδιαπραγμάτευτη κοινωνική επιδίωξη για καθολική ποιότητα στο σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης, ώστε να έχει θέση αυτός ο μηχανισμός άμιλλας και κοινωνικής εγρήγορσης.
Φυσικά επιβάλλεται να διασφαλιστεί ότι κανένας οικονομικός, φυλετικός, πολιτισμικός ή άλλος κοινωνικός προσδιορισμός δεν θα παρεμποδίζει την πρόσβαση των μαθητών και των εκπαιδευτικών σε αυτά. Ο θεσμός θα είναι δυναμικός, θα προβλέπεται η υποχρεωτική αποτίμηση των σχολείων του θεσμού, ώστε να συνεχίσουν να παραμένουν σε αυτόν, καθώς και η επιβράβευση με την ένταξη σε αυτόν και άλλων σχολείων. Τα κριτήρια συμμετοχής θα είναι σταθερά, γνωστά και κοινωνικά ελεγχόμενα από έναν μηχανισμό στον οποίο κανένας συμμετέχων (πολιτεία, Πανεπιστήμια, κοινωνικοί φορείς κ.λπ.) δεν θα έχει πρωτεύοντα λόγο. Θα έχει όμως δικαίωμα αρνησικυρίας.
Επιδιωκόμενος σκοπός είναι να ενσωματώνεται μόνιμα στη λειτουργία του κάθε σχολείου η θετική εμπειρία από τη συμμετοχή στον θεσμό. Προφανώς κίνητρα που θα σχετίζονται με οικονομικές ή άλλες θεσμικές διευθετήσεις (ωράριο, εκπαιδευτικός ρόλος κ.λπ.) θα λειτουργήσουν ως πρόσθετοι λόγοι επιδίωξης της ένταξης στον θεσμό. Τέλος, θετικά θα σηματοδοτηθεί η λειτουργία του θεσμού, αν στην αρχική περίοδο εφαρμογής ενταχθούν σε αυτόν γνωστά ιστορικά σχολεία, π.χ. Βαρβάκειο, Ιωνίδειος κ.λπ.
* υποδιευθυντής Βαρβακείου ΠΠΓ, γ.γ. ΕΟΔΕ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας