Η Ισπανία, η Ελλάδα και οι τιμές των τροφίμων

Βασιλικότερος του βασιλέως στο θέμα της μείωσης του ΦΠΑ αποδεικνύεται ο Τάκης Θεοδωρικάκος, έχοντας μόλις αναλάβει το υπουργείο Ανάπτυξης. Μιλώντας στον ΑΝΤ1, και αφού υποσχέθηκε όσα προηγουμένως υποσχόταν και ο Κώστας Σκρέκας για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, είπε ότι στην Ισπανία, όπου μειώθηκε ο ΦΠΑ, οι τιμές ανέβηκαν.

Αυτή είναι ομολογουμένως μια νέα εκδοχή του κυβερνητικού αφηγήματος για τον πληθωρισμό στην Ισπανία. Η ελληνική κυβέρνηση, αυτά τα σχεδόν δύο χρόνια που η ακρίβεια και ο πληθωρισμός έχουν αφαιμάξει τα ελληνικά νοικοκυριά, στο αίτημα για μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα απαντά ότι δεν μπορεί να γίνει, γιατί η μείωση δεν θα περάσει στις τιμές καταναλωτή, ενώ σε όλους τους τόνους διαμηνύει ότι ο ΦΠΑ και ο ΕΦΚ στα καύσιμα (οριζόντιοι φόροι που πλήττουν τους ασθενέστερους) είναι αναγκαίοι για να εξασφαλίζει σημαντικούς πόρους το δημόσιο ταμείο.

Μάλιστα, όλον αυτόν τον καιρό, φέρνουν ως παράδειγμα προς αποφυγή την Ισπανία, ισχυριζόμενοι ότι εκεί η μείωση του ΦΠΑ δεν απέδωσε και ότι οι τιμές δεν μειώθηκαν.

Την κυβέρνηση διαψεύδει πάντως η Τράπεζα της Ισπανίας, η οποία στην πρόσφατη έκθεσή της σημείωνε ότι από τον Δεκέμβριο του 2022, που πρωτοεφαρμόστηκε το μέτρο, παρά τις καθυστερήσεις, ο μειωμένος ΦΠΑ σε βασικά αγαθά και στα τρόφιμα πέρασε στις τιμές του σουπερμάρκετ και κατά συνέπεια στην τσέπη του καταναλωτή.

Διαπιστώθηκε μάλιστα ότι κατά μέσο όρο οι μειώσεις των τιμών στα σουπερμάρκετ πέρασε σε ποσοστό 70-100% των τιμών λιανικής όλων των προϊόντων, αλλά με διαφορετικό ρυθμό ανταπόκρισης. Κάποιοι λιανέμποροι συμμορφώθηκαν στο μέτρο από τις πρώτες τρεις εβδομάδες, αλλά σε ποσοστό 90% χρειάστηκε να περάσουν περίπου 2,5 μήνες για να φτάσει το ποσοστό της μετακύλισης στο 100% των αγαθών, ενώ στη συνέχεια η επίπτωση της μείωσης του ΦΠΑ στις τιμές «έπεσε» στο 70%.

Πάντως, σύμφωνα και με τα στοιχεία του YCharts, για την πορεία των τιμών σε τρόφιμα και αναψυκτικά στην Ισπανία, την περίοδο από τον Ιούλιο του 2023 έως και τον Μάιο του 2024 διαψεύδουν και την ελληνική κυβέρνηση και τον υπουργό Ανάπτυξης.

Από το 10,30% του περασμένου Ιουλίου, τον Απρίλιο του 2024 έπεσε στο 4,70% και στο 4,40% τον Μάιο. Ενώ τον Δεκέμβριο του 2022, όταν άρχισε να εφαρμόζεται το μέτρο ο πληθωρισμός των τροφίμων ήταν 15,7%.

Αντίστοιχη πορεία του πληθωρισμού των τροφίμων στην Ελλάδα, όπου η κυβέρνηση έλαβε άλλου είδους μέτρα, σύμφωνα με το YCharts, ήταν αντίστοιχα και ενδεικτικά: Δεκέμβριος 2022: 12,9%, Ιούλιος 2023: 10,9%, Δεκέμβριος 2023: 7,6%, Απρίλιος 2024: 4,8% και Μάιος 2024: 2,4%.

Δύο παρατηρήσεις: Όσο υπάρχει πληθωρισμός, οι τιμές ανεβαίνουν και τα ποσοστά αυτά που καταγράφονται είναι αυξήσεις που αθροίζονται στις υπάρχουσες -και πολύ υψηλές- τιμές. Η όποια αποκλιμάκωση αφορά τον ρυθμό αύξησης της τιμής και φυσικά όχι μείωσή της. Και φυσικά, η μείωση του ΦΠΑ είναι πολιτική απόφαση, για κάποιον που θέλει να βοηθήσει πραγματικά τα πληττόμενα νοικοκυριά. Θυμίζουμε την έκθεση του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ και τα στοιχεία της για την κατάσταση στην οποία ζει το ένα τρίτο των εργαζομένων.

Θα πούμε μόνο ότι ο Ισπανός πρωθυπουργός, όταν ανακοίνωσε την παράταση του μέτρου για ένα ακόμη 6μηνο, δήλωσε ότι «η εξέλιξη των τιμών των τροφίμων εξακολουθεί να είναι υψηλή και πρέπει να κάνουμε αυτή την τεράστια προσπάθεια, παρά το κόστος για τα δημόσια ταμεία, καθώς είναι απαραίτητη για τα νοικοκυριά μας».