«Παράνομες» και «αντισυνταγματικές» οι Υπουργικές Αποφάσεις Μενδώνη

Την ανάκληση ως «παράνομων» ή «αντισυνταγματικών» των Υπουργικών Αποφάσεων που αφορούν α) τον τρόπο Συγκρότησης Επιτροπής Αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων στον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Προσχεδίου για την «αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και λειτουργική διασύνδεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με το «Acropole Across» και β) την «Εγκριση εκπόνησης» της σχετικής μελέτης με δωρεά της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Οικογένεια Νικολάου Σπ. Λαιμού ΑΜΚΕ» ζητούν από το υπουργείο Πολιτισμού ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανώτατων Σχολών-Πανελλήνια Ενωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ).

Οι δύο Σύλλογοι έχουν καταθέσει επισήμως Αίτηση Θεραπείας στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και τεκμηριώνουν τη θέση τους με μία μακροσκελή ανακοίνωση που αποδεικνύει βήμα-βήμα όλες τις παραβιάσεις σχετικών νόμων του ελληνικού κράτους ή και του Συντάγματος.

Αντισυνταγματικός ο αποκλεισμός των Ελλήνων αρχιτεκτόνων

Ας ξεκινήσουμε από το πιο οφθαλμοφανές: τον αποκλεισμό των ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων από τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρός» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Από τον «διαγωνισμό για δημόσιο έργο (επέκταση Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου), που θα οδηγήσει σε σύναψη δημόσιας σύμβασης, με συγκεκριμένους συμμετέχοντες, αποκλείονται ρητά οι Ελληνες αρχιτέκτονες!» επισημαίνουν οι δύο Σύλλογοι.

Και εξηγούν πώς και γιατί αυτό είναι αντισυνταγματικό: «Συγκεκριμένα προβλέπεται “α) η επιλογή τουλάχιστον δέκα αρχιτεκτονικών γραφείων του εξωτερικού […] με την υποχρέωση συνεργασίας με ένα τουλάχιστον ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο ή ομάδα”. Με τις δυο προσβαλλόμενες αποφάσεις δημιουργείται ένα πλαίσιο κατάργησης της ελεύθερης συμμετοχής στον διαγωνισμό, ενώ ορίζεται ξεκάθαρα ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης μπορεί να αποταθεί σε αρχιτεκτονικά γραφεία οποιασδήποτε χώρας, εντός ή εκτός Ε.Ε., αλλά αποκλείονται τα αρχιτεκτονικά γραφεία με έδρα την Ελλάδα, όχι με βάση την εμπειρία ή τα προσόντα ή τη συμμετοχή τους σε άλλους παρόμοιους διαγωνισμούς, αλλά με μόνο κριτήριο τη χώρα επαγγελματικής δραστηριότητας!», επισημαίνουν. Και τονίζουν ότι «η πρόβλεψη αυτή είναι μη νόμιμη σύμφωνα με το ελληνικό και το ενωσιακό δίκαιο, ενώ εισάγει και πρωτοφανή επαγγελματική δυσμενή διάκριση λόγω εθνικότητας, που έρχεται σε αντίθεση με τις επιταγές του Συντάγματος της χώρας (άρ. 4 Σ/τος)».

Η σύνθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης

Ως προς τη σύνθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης, οι δύο Σύλλογοι επισημαίνουν ότι η Υπουργική Απόφαση που ρυθμίζει το πλαίσιο των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών ορίζει ρητά τη σύνθεση της κριτικής επιτροπής οποιουδήποτε δημόσιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ως εξής: «β. Για 7μελή επιτροπή: Δυο κριτές οριζόμενοι από την διοργανώτρια αρχή, διακεκριμένα μέλη του αντίστοιχου κλαδικού φορέα, Ενας κριτής εκπρόσωπος της διοργανώτριας αρχής, Τέσσερις κριτές από τον κατάλογο κριτών του ΥΠΕΝ της παρ. 3 του παρόντος άρθρου».

Επίσης ορίζει: «Η πλειοψηφία των μελών της κριτικής επιτροπής, καθώς και ο πρόεδρός της, θα πρέπει απαραιτήτως να είναι αρχιτέκτονες ή πολεοδόμοι - χωροτάκτες, αναλόγως του αντικειμένου του διαγωνισμού». Κι ακόμα ότι σε περίπτωση δωρεάς, προβλέπεται ρητά ότι «οι κριτές δύνανται να ορίζονται από τον χορηγό εφόσον πληρούν τις οριζόμενες προϋποθέσεις», που σημαίνει ότι για 7μελή Επιτροπή Αξιολόγησης «ο χορηγός μπορεί να ορίσει έως 2 μέλη της Επιτροπής».

Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση η κ. Μενδώνη όρισε Επιτροπή Αξιολόγησης του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού με 7 μέλη, με την οικτρή μειοψηφία μόλις 2 μελών Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, με μέλη που δεν έχουν οριστεί από τον κατάλογο του ΥΠΕΝ, ενώ ο χορηγός (ΑΜΚΕ Ν.Σ. Λαιμού) έχει ορίσει τα 3 από τα 7 μέλη της Επιτροπής. Επιπλέον, δεν έχει οριστεί ως μέλος της Επιτροπής αρχαιολόγος ή αρχαιολόγος-μουσειολόγος που να διαθέτει εργασιακή εμπειρία στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. «Επομένως, η επιλογή και η σύνθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης [...] είναι μη σύννομη», καταλήγουν.

Η μορφή του διαγωνισμού

Σοβαρή και τεκμηριωμένη ένσταση έχουν όμως ο ΣΑΔΑΣ και ο ΣΕΑ και ως προς τη μορφή του διαγωνισμού αφού βάσει των τωρινών Υ.Α. εντάσσεται παράνομα στο έργο της Επιτροπής Αξιολόγησης η επιλογή των αρχιτεκτονικών γραφείων του εξωτερικού που θα προσκληθούν να υποβάλουν αρχιτεκτονικό προσχέδιο έναντι οικονομικής αμοιβής. Η Επιτροπή Αξιολόγησης είναι, δηλαδή, «το όργανο που θα υλοποιήσει τους όρους ενός “κλειστού διαγωνισμού”, κατά παράβαση όσων ορίζει το “Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων”».

Καταγγέλλεται επίσης ότι οι δύο Υπουργικές Αποφάσεις του ΥΠΠΟΑ παραβιάζουν συνολικά τα άρθρα του θεσμικού πλαισίου διεξαγωγής αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, χωρίς να έχει εκδοθεί καμία νόμιμη εξαίρεση από την τήρηση του θεσμικού πλαισίου.

Οι δύο Σύλλογοι παραθέτουν αναλυτικά τους Νόμους που παραβιάζονται και στοιχειοθετούν και την παραβίαση της αρχής του ανταγωνισμού και οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που έχει σκοπό να εξασφαλίσει ότι «οι δημόσιες προμήθειες είναι ανοικτές στον ανταγωνισμό», καθώς και ότι δεν υφίστανται διακρίσεις λόγω εθνικότητας.

Την Αίτηση Θεραπείας (το αίτημα δηλαδή άμεσης ανάκλησης) υπογράφουν ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ Δημήτρης Ξυνομηλάκης και η πρόεδρος του ΣΕΑ Δέσποινα Κουτσούμπα.