Κρίση... ρευματοπάθειας στην Ελλάδα του Μητσοτάκη

Mπορεί μεν ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης να διαμηνύει ότι η Ελλάδα «έχει ενεργειακή επάρκεια» και ότι υπάρχει «αναλυτικό σχέδιο» εάν διακοπούν οι εισροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, όλα δείχνουν όμως ότι η πολυπόθητη ενεργειακή ασφάλεια θα πληρωθεί «χρυσή και πλατινένια» και οι τιμές ενέργειας θα εκτοξευτούν στη... στρατόσφαιρα.

Η κρίση, που μπαίνει σε νέα όξυνση μετά την προχθεσινή απόφαση της Ρωσίας να ρίξει την πρώτη προειδοποιητική βολή κλείνοντας τις στρόφιγγες προς Βουλγαρία και Πολωνία, θα αποτελέσει για ακόμη μία φορά ευκαιρία για νέα υπερκέρδη από εκείνους που θα καταφέρουν να ελιχθούν ανάμεσα σε κυρώσεις και αποκλεισμούς, όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς.

Μετά τη χθεσινή σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό στο μέγαρο Μαξίμου, καταβλήθηκε προσπάθεια να περάσουν καθησυχαστικά μηνύματα. Οπως ανέφερε η επίσημη ενημέρωση, «υπάρχει ενεργειακή επάρκεια και δεν αναμένεται να προκύψει διαταραχή στην προμήθεια της χώρας». Πού στηριζόταν όμως αυτή η αυτοπεποίθηση; Κατά το κείμενο σε δύο σημεία:

1. «Οι επόμενες πληρωμές προς τη ρωσική Gazprom πρόκειται να γίνουν το τρίτο 10ήμερο του Μαΐου», λες και αυτό το χρονικό διάστημα είναι τόσο μεγάλο που μπορεί να αλλάξει κάτι στα βασικά δεδομένα της κρίσης. Υπενθυμίζεται ότι το πρώτο τελεσίγραφο για πληρωμή σε ρούβλια ίσχυσε στις 31 Μαρτίου και τότε πάλι είχε κυκλοφορήσει η πληροφορία ότι υπάρχει χρόνος, καθώς οι πρώτες πληρωμές θα γίνονταν στο τρίτο δεκαήμερο του Απριλίου. Η πληροφορία απεδείχθη ψευδής ως προς την Ελλάδα, αλλά ισχύει για τη Γερμανία που θα πρέπει να εξοφλήσει έως το τέλος του μήνα τις οφειλές της και αυτό αναμένεται να αποτελέσει ακόμη ένα τεστ.
2. «Από το υπουργείο Ενέργειας έχει ήδη ανακοινωθεί αναλυτικό σχέδιο για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών σε οποιαδήποτε εξέλιξη». Το σχέδιο εκείνο περιελάμβανε μια σειρά από δράσεις, εκ των οποίων καμία δεν μπορεί να έχει άμεσα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα αφορούσε:

● Αύξηση της δυνατότητας διαχείρισης φορτίων υγροποιημένου αερίου LNG στη Ρεβυθούσα. Εκτοτε ακολούθησαν δύο κρουαζιέρες γύρω από το νησάκι, μία με τον αρμόδιο υπουργό Κ. Σκρέκα και μία με τον πρωθυπουργό, και η δρομολόγηση έργων fast track από τον ΔΕΣΦΑ. Εκκρεμεί όμως η απόφαση για τη μίσθωση ή αγορά πλωτής δεξαμενής που θα τοποθετηθεί δίπλα στη Ρεβυθούσα, ώστε να μπορούν να ξεφορτώνουν ταυτόχρονα δύο δεξαμενόπλοια.

● Διαπραγματεύσεις, πάλι μέσω ΔΕΣΦΑ, με την ιταλική SNAM για να διατηρεί η Ελλάδα στρατηγικά αποθέματα αερίου σε υπόγειες αποθήκες της Ιταλίας. Υποτίθεται ότι για τις διαπραγματεύσεις αυτές θα έπρεπε να υπάρχει ενημέρωση έως τις 6 Απριλίου, αλλά ουδέν δημοσιοποιήθηκε.

● Διασφαλίσεις για την «απρόσκοπτη λειτουργία των διαθέσιμων λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ». Οι λιγνιτικές μονάδες, που θα μπορούσαν εύκολα να εξασφαλίζουν πάνω από το 20% των αναγκών, εγκαταλείφθηκαν πλήρως από τη στιγμή που ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε το 2019 την επίσπευση της απόσυρσής τους, η οποία οδήγησε και στην αύξηση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο. Οι λιγνίτες, που είχαν πατήσει γκάζι τον Μάρτιο φτάνοντας να καλύπτουν έως και πάνω από το 15%, βρέθηκαν μέσα στον Απρίλιο στο 3-4%. Νέα πεδία εξόρυξης δεν ανοίγουν και η διαχείριση περιορίζεται μόνο στη συσσώρευση λιγνίτη για τις δύσκολες μέρες του καύσωνα, όταν η ζήτηση σπάει ρεκόρ έτους.

● Αναλύσεις και προβλέψεις από τον ΔΕΣΦΑ και τη ΔΕΠΑ για τα επιπλέον φορτία LNG που θα χρειαστούν και τη διαθεσιμότητά τους στις διεθνείς αγορές.

Πόσο απέχουν όμως εκείνες οι εξαγγελίες από την πραγματικότητα; Ουσιαστικά από όλα τα παραπάνω μέτρα τα μόνα που θεωρείται ότι πραγματικά προχώρησαν αφορούν την αύξηση των φορτίων LNG που φτάνουν στην Ελλάδα. Η ΔΕΠΑ έχει εξασφαλίσει αρχικώς πρόσθετα φορτία από την Αλγερία, αλλά θα πρέπει να αναζητηθούν κι άλλα εάν στις 20 Μαΐου κλείσουν οι ρωσικές στρόφιγγες. Μια τέτοια αναζήτηση σε περίοδο που θα έχουν σταματήσει οι εισροές για πολλές ευρωπαϊκές χώρες όμως, θα οδηγήσει σε βίαιη εκτόξευση των τιμών, οι οποίες, μέσω της ρήτρας αναπροσαρμογής, θα αποτυπωθούν και στους λογαριασμούς ρεύματος (το καλοκαίρι το αέριο χρειάζεται κυρίως για ρευματοπαραγωγή). Η κυβέρνηση καθησυχάζει και πάλι, λέγοντας ότι όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στην άνοιξη σε περίοδο χαμηλής ζήτησης. Ομως οι καύσωνες πλησιάζουν και ο επόμενος χειμώνας δεν «κείται μακράν».

Ενα άλλο ερώτημα αφορά την πιθανότητα κάποιοι εισαγωγείς ρωσικού αερίου να επιχειρήσουν πληρωμές σε ρούβλια. Εισαγωγές πραγματοποιούν η κρατική ΔΕΠΑ, η Promitheas Gas του ομίλου Κοπελούζου και ο Ομιλος Μυτιληναίου. Η ΔΕΠΑ θεωρείται αδύνατον να παρακάμψει τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, αλλά και οι δύο άλλοι εισαγωγείς ανέφεραν σε χθεσινή σύσκεψη υπό τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ότι συντάσσονται στην ίδια γραμμή. Ομως νομικοί και τεχνικοί παράγοντες διερευνούν ήδη τα «παραθυράκια» των διατάξεων που θα μπορούσαν να παρακάμψουν τις κυρώσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις πάντως όποιος βρει τον τρόπο αμείβεται αναλόγως.

Πρόσθετα κόστη δημιουργούν και οι όποιες άλλες εναλλακτικές λύσεις. Η μίσθωση χώρου σε υπόγεια αποθήκη της Ιταλίας θα στοιχίσει πανάκριβα, τη στιγμή μάλιστα που και η γειτονική χώρα θα πρέπει να φροντίζει και για τα δικά της αποθέματα. Το ίδιο ισχύει και για εξασφάλιση πρόσθετων ποσοτήτων μέσω αγωγών που μεταφέρουν αζερικό αέριο μέσω της Τουρκίας, ειδικά εάν και εκείνη υπαχθεί σε καθεστώς μη φιλικών χωρών προς τη Ρωσία.

Αξιοσημείωτο είναι πάντως το γεγονός ότι ήδη άρχισαν να αυξάνονται οι εισαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος από γειτονικές χώρες, ακόμη και από τη Βουλγαρία που έπαψε να εφοδιάζεται με ρωσικό αέριο. Χθες, υπήρξαν διαστήματα που οι εισαγωγές ρεύματος κάλυπταν το 58% των αναγκών σε ρεύμα, ενώ το ποσοστό αυτό κατά μέσον όρο τον Μάρτιο ήταν 7,1%.