Ταξική παιδεία σε ανταγωνιστική κοινωνία

Πριν από 30-40 χρόνια σπάνιζαν τα νοικοκυριά στην Ελλάδα που έστελναν τα παιδιά τους σε φροντιστήριο από το Γυμνάσιο. Τότε, το δημόσιο σχολείο ήταν μια αυταξία για την ελληνική κοινωνία και τα φροντιστήρια αποκαλούνταν «παραπαιδεία», με μια δόση υποτίμησης που δεν απευθυνόταν στην ποιότητα του έργου και των διδασκόντων στα φροντιστήρια, αλλά υπογράμμιζε την εκτίμηση των πολιτών στη δημόσια παιδεία.

Σήμερα, το φροντιστήριο ξεκινάει από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού και το σχολείο είναι πλήρως απαξιωμένο στη συνείδηση του μαθητή και του γονιού του. Τα στοιχεία της έρευνας του ΚΑΝΕΠ ΓΣΕΕ είναι κατά κάποιον τρόπο αποκαλυπτικά της... κατάντιας που επιφύλαξε το ελληνικό κράτος για τον βασικό εκπαιδευτικό θεσμό του με παιδαγωγική και κοινωνική αποστολή την οποία κανείς δεν φαίνεται να θυμάται.

Πώς οδηγηθήκαμε στην αποθέωση της φροντιστηριακής εκπαίδευσης -με την ανάλογη οικονομική αποστράγγιση των ελληνικών νοικοκυριών- και, αντίστοιχα, στην απομάγευση του σχολείου; Πώς φτάσαμε στην «ανάγκη» ένα παιδί να τρέχει σε κέντρα μελέτης από τα τρυφερά του χρόνια, για να φτάσει, εξουθενωμένο, στην εντατική φροντιστηριακή προετοιμασία για τις πανελλαδικές εξετάσεις;

Είναι φανερό πως όσο οι κυβερνήσεις αποεπενδύουν στη δημόσια παιδεία τόσο οι γονείς αναγκάζονται να... επενδύσουν στην παραπαιδεία. Αυτή η αποεπένδυση από την πλευρά της πολιτείας δεν είναι μόνο ποσοτική, είναι και ποιοτική. Η χειροτέρευση των υλικών όρων του σημερινού σχολείου συνδυάζεται με την αλλαγή του μορφωτικού περιεχομένου του και με τη μετατροπή του σε ένα εξεταστικό κέντρο, όλο και πιο ανταγωνιστικό, όλο και πιο τεχνοκρατικό, όλο και λιγότερο ανθρωπιστικό, όλο και πιο «στενό».

Η αποστολή του δεν είναι, πλέον, να διαμορφώσει ελεύθερους, πολύπλευρους, δημιουργικούς, μορφωμένους ανθρώπους, αλλά άλογα κούρσας σε έναν αγώνα σπριντ στον οποίο οι μαθητές αποδύονται από τα πρώτα τους βήματα.

Αντί να παίζει πολύ και να μελετάει λίγο, το παιδί από την Α' Δημοτικού μαθαίνει ότι για να επιβιώσει πρέπει να «τρέξει» στην απόκτηση δεξιοτήτων, να υπερπηδήσει αμέτρητα εξεταστικά εμπόδια, όλο και πιο σκληρά, όλο και πιο απάνθρωπα. Και οι γονείς βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να έχει το «άλογο» καλύτερες επιδόσεις από τα υπόλοιπα. Σε έναν αγώνα σκληρά ταξικό και άγονο. Με τι έπαθλο άραγε;