Quo vadis, Europa?

Το ερώτημα του τίτλου ίσως ακούγεται και διαβάζεται ως κλισέ, ως απόλυτη κοινοτοπία. Εχει διατυπωθεί πάμπολλες φορές την τελευταία δεκαπενταετία των αλλεπάλληλων κρίσεων, στη διάρκεια των οποίων παίχτηκε η ίδια η υπόσταση και η επιβίωση της Ε.Ε. ως ένωσης κυρίαρχων κρατών.

Εχει διατυπωθεί όταν βυθίστηκε στη δίνη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν κινδύνευε να διαλυθεί εξαιτίας της κρίσης χρέους, όταν η ηγεσία της Ε.Ε. εξωθούσε την Ελλάδα στην έξοδο από την Ενωση και την ευρωζώνη, όταν χιλιάδες Σύροι και άλλοι πρόσφυγες προσπαθούσαν να διαπλεύσουν το Αιγαίο και τη Μεσόγειο, όταν η φωτογραφία με το άψυχο κορμάκι του μικρού Αϊλάν σε μια ακτή της Λέσβου έκανε τον γύρο του κόσμου:

«Quo vadis, Europa?» Το ερώτημα ξανατέθηκε επιτακτικά, όταν ξέσπασε η πανδημία και εκατομμύρια άνθρωποι κλείστηκαν στα σπίτια τους, η παραγωγική δραστηριότητα πάγωσε και ο φόβος της αρρώστιας και του θανάτου σκίασε όλη την ήπειρο. Τότε η Ε.Ε. αντέδρασε κυριαρχικά, με συνοπτικές και αδιαφανείς διαδικασίες, αλλά οι φοβισμένοι υπήκοοι τις ανέχτηκαν γιατί δεν είχαν άλλη λύση.

Κι έπειτα, ήρθε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ήρθε ο πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης, και αυτή πήρε πρόθυμα το όπλο της, χωρίς καμιά δεύτερη σκέψη για διαπραγμάτευση και πρωτοβουλίες ειρήνευσης. Κι ακολούθησε η ενεργειακή κρίση και η ηγεσία της Ε.Ε. άφησε για καιρό το χρηματιστηριακό καζίνο να φτάσει τις αντοχές των Ευρωπαίων στα όριά τους, και πάλι το ερώτημα «Quo vadis, Europa?» έμενε αναπάντητο.

Και ακολούθησε η πληθωριστική κρίση και η ακρίβεια έφερε πάλι εκατομμύρια νοικοκυριά στο όριο της αντοχής τους και η Ε.Ε. αντέδρασε με τον μόνο τρόπο που ήξερε, ακρίβυνε το χρήμα, ξέροντας πως έτσι οι Ευρωπαίοι θα γίνουν φτωχότεροι και το ερώτημά τους «Quo vadis, Europa?» θα μένει αναπάντητο.

Κι ήρθαν οι ευρωεκλογές και τα αναπάντητα ερωτήματα των Ευρωπαίων έγιναν θυμός, ο οποίος διοχετεύτηκε, σε μεγάλο βαθμό, σε μια πανσπερμία ακροδεξιών σχημάτων που σήμερα υποβάλλουν τις προτεραιότητές τους στην επίδοξη νέα ηγεσία της Ε.Ε., στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και στο κονκλάβιο που θα την πλαισιώσει από τον προσεχή Σεπτέμβριο. Και στο διαρκές ερώτημα «Quo vadis, Europa?» η μόλις επανεκλεγείσα πρόεδρος της Κομισιόν δεν έχει καμιά αναστολή να απαντήσει ότι η Ε.Ε. θα πάει δεξιότερα, συντηρητικότερα, πιο αντιμεταναστευτικά, πιο φιλοπόλεμα, με μερικές πινελιές πράσινης μετάβασης. Πού πας, Ευρώπη; Στα βράχια;