Από τα «ήρεμα νερά» στα αχαρτογράφητα νερά

Στα διεθνή ύδατα ξαναβγαίνει, μετά από καιρό, το ιταλικό ερευνητικό πλοίο «Ievoli Relum» που εκτελεί εργασίες για την μελλοντική εγκατάσταση υποβρυχίων καλωδίων του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου (Great Sea Interconnector-GSI)».

Σύμφωνα με τη NAVTEX (081/25) που εξέδωσε το πρωί ο υδρογραφικός σταθμός Ηρακλείου το ιταλικό πλοίο θα πραγματοποιήσει μετρήσεις βυθού  μέχρι τις 3 Φεβρουαρίου.

Στη συνέχεια αναμένεται να εκδοθεί νέα NAVTEX για τη συνέχιση των βυθομετρήσεων ανατολικότερα. Όπως σημειώνει στην «ΕΦΣΥΝ» ανώτατη διπλωματική πηγή, οι εργασίες το «Ievoli Relum» θα επεκταθούν, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, και στα διεθνή ύδατα ανατολικά της Κάσου, δηλαδή εντός της θαλάσσιας περιοχής που βρίσκεται στην ΑΟΖ που οριοθέτησαν Αθήνα και Κάιρο το 2020 και αλληλεπικαλύπτεται από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Υπενθυμίζεται ότι την τελευταία φορά που το ιταλικό πλοίο επιχείρησε να πραγματοποιήσει έρευνες ανοιχτά της Κάσου ήταν το περασμένο καλοκαίρι, γεγονός που είχε προκαλέσει την αντίδραση της Τουρκίας.

Επίσης, τον περασμένο Νοέμβριο υπήρξαν αντιδράσεις της Άγκυρας οι οποίες αποτυπώθηκαν στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης στις πληροφορίες που ήθελαν το ιταλικό πλοίο να κατευθύνεται για έρευνες τα διεθνή ύδατα ανοιχτά της Κάσου. Τελικώς το  «Ievoli Relum» παρέμεινε βορείως της Κρήτης όπου μέχρι χθες εκτελούσε εργασίες εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων.  

Από τα «ήρεμα νερά» στα αχαρτογράφητα νερά 

Σε κάθε περίπτωση οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι μετά την ανάληψη της αμερικανικής προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ οι ελληνοτουρκικές σχέσεις από τα «ήρεμα νερά» εισέρχονται σε «αχαρτογράφητα νερά».  Μέχρι σήμερα δεν έχει «κλειδώσει» η ημερομηνία σύγκλισης της πενταμερούς για το Κυπριακό που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Μάρτιο στη Γενεύη με τη συμμετοχή των δύο κοινοτήτων του νησιού και των εγγυητριών δυνάμεων της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ενώ ταυτόχρονα εκκρεμεί και ο καθορισμός της διεξαγωγής του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ)  μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στην Άγκυρα. Όπως πληροφορείται η «ΕΦΣΥΝ», στην τελευταία επικοινωνία που είχε την περασμένη Τετάρτη ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες δεν υπήρξε κανένα νεώτερο για το χρόνο σύγκλισης της πενταμερούς. Το ίδιο συμβαίνει και με το ΑΣΣ.

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας επικοινωνίας Γεραπετρίτη – Φιντάν, οι δύο πλευρές δεν κατέληξαν στην ημερομηνία σύγκλισής του. Η Άγκυρα ξεκάθαρα δεν συνδέει το Κυπριακό με τον ελληνοτουρκικό διάλογο, εν αντιθέσει με την Αθήνα που θεωρεί το Κυπριακό ως «κορυφαία προτεραιότητα» της ελληνικής διπλωματίας. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η έκβαση της επανεκκίνησης των συνομιλιών για το Κυπριακό δεν μπορεί να μην επηρεάσουν την εξέλιξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου.  

Οι METEOR και η πολυδιαφημισμένη ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία

Την ίδια ώρα, η κίνηση της Αθήνας μέσω του υπουργού Άμυνας, Νίκου Δένδια να ζητήσει προχθές εξηγήσεις από τη Γαλλίδα πρέσβη στην Αθήνα, Laurence Auer, για τους πυραύλους METEOR που επιθυμεί η Τουρκία να αποκτήσει από κοινοπραξία, στην οποία μετέχουν γαλλικές εταιρίες, προκειμένου να ενσωματωθούν στα μαχητικά Eurofighter Typhoon που προτίθεται να αποκτήσει η τουρκική πολεμική αεροπορία μετά τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα των αμερικανικών αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35, φέρνει σύννεφα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Για αυτό το λόγο άλλωστε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης στη χθεσινή  καθιερωμένη ενημέρωση των κυβερνητικών συντακτών εμφανίστηκε επιφυλακτικός, απέφυγε να τοποθετηθεί επί του ζητήματος, δηλώνοντας ότι λόγω της φύσης του θέματος, δεν θα ήθελε να επεκταθεί.

Ο τουρκικός τύπος εξέφρασε την ενόχλησή του για την παρέμβαση Δένδια στη Γαλλίδα πρέσβη υποστηρίζοντας ότι η Αθήνα εκβιάζει το Παρίσι. Η παρέμβαση Δένδια έγινε στο πλαίσιο της πενταετούς ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας που υπεγράφη το 2021, μετά την κρίση με το Oruc Reis, στα  Ιλίσια πεδία, παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού και του Γάλλου προέδρου. Η συμφωνία περιλαμβάνει ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής και ως γνωστόν συνοδεύτηκε από την αγορά των γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών Rafale και των φρεγατών Belharra. 

Αντιδράσεις από την αντιπολίτευση 

Εντούτοις, οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι στη συμφωνία μάλλον δεν προβλέπεται ρητά ο όρος της μη πώλησης στην Τουρκία στρατιωτικού υλικού, στρατηγικής σημασίας, όπως είναι οι πύραυλοι METEOR. Για αυτό το λόγο, υπήρξε και έντονη αντίδραση από τον τομεάρχη Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, Συμεών Κεδίκογλου, ο οποίος σε γραπτή δήλωσή του έκανε λόγο για σοβαρό ζήτημα. «Παρά τις συμφωνίες για το τεράστιο εξοπλιστικό πρόγραμμα ύψους 7 δισ. ευρώ με τη Γαλλία, που περιλαμβάνει την προμήθεια αεροσκαφών Rafale και φρεγατών Belharra, δεν υπήρξε η κατάλληλη μέριμνα για τη συμφωνία ρήτρας μη πώλησης συγκεκριμένων εξοπλιστικών προς την Τουρκία.

Δυστυχώς, η τότε υπουργός Άμυνας της Γαλλίας, κ. Φλοράνς Παρλί, είχε δεσμευτεί μόνο προφορικώς, και όχι γραπτώς, ότι η χώρα της δεν πρόκειται να παραχωρήσει πυραύλους Meteor στην Τουρκία». Τα νέα δεδομένα, αν μη τι άλλο, καταδεικνύουν ότι η περιβόητη  «διπλωματία των όπλων» δεν φαίνεται να βρίσκει εφαρμογή στην περίπτωση των ελληνοτουρκικών.