Καχυποψία και ανησυχία για απόκλιση από τις εθνικές «κόκκινες γραμμές» επικρατεί σε Ελλάδα και Τουρκία λίγες εβδομάδες πριν από τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν στην Αθήνα, στις 8 Νοεμβρίου, κατά την οποία θα διερευνηθεί αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για να προχωρήσει η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο.
Τα τελευταία εικοσιτετράωρα οι κυβερνήσεις Μητσοτάκη και Ερντογάν δέχονται έντονη κριτική στο εσωτερικό τους για τη βούλησή τους να προχωρήσουν σε συζητήσεις που αφορούν τον σκληρό πυρήνα των ελληνοτουρκικών διαφορών, με τις ηγεσίες των δύο χωρών να σπεύδουν μέσω δηλώσεων ή διαρροών να διαβεβαιώσουν αντιπολίτευση και κοινή γνώμη ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως μετατόπιση από τις πάγιες εθνικές θέσεις και πως ο διάλογος μόνο θετικά αποτελέσματα φέρνει.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τις Βρυξέλλες σήκωσε το γάντι στην οξεία κριτική που άσκησε ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος έκανε λόγο για προώθηση της Συμφωνίας των Πρεσπών στο Αιγαίο, προειδοποιώντας ότι τα «ήρεμα νερά» όταν οδηγούν σε αποδοχή τετελεσμένων φέρνουν φουρτούνες. «Θέλω να θυμίσω ότι ο κ. Σαμαράς ήταν άνθρωπος ο οποίος συναντήθηκε με τον κ. Ερντογάν και επί διακυβέρνησής του και με υπουργό τον κ. Βενιζέλο γινόντουσαν και διερευνητικές επαφές» τόνισε με δηκτικό τρόπο ο κ. Μητσοτάκης.
«Η χώρα έχει πληρώσει πολύ ακριβά στην ιστορία της αυτή την ακραία ρητορική, η οποία δεν υπηρετεί τελικά τα εθνικά συμφέροντα και σίγουρα δεν κομίζει και καμία ουσιαστική εναλλακτική στο τραπέζι». Ο Ελληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε «πατριώτες της φακής» όσους αντιτίθενται στην ελληνοτουρκική προσέγγιση. «Διαπιστώνω ότι υπάρχουν πολλές εξαιρετικά ακραίες φωνές στην Ελλάδα από κόμματα τα οποία βρίσκονται στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας και από διάφορα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία περίπου κατηγορούν την κυβέρνηση, εμένα, τον υπουργό Εξωτερικών ότι είμαστε “μειοδότες”, γιατί κάνουμε τι; Γιατί συζητάμε με την Τουρκία;»
Φιντάν απολογούμενος
Την ίδια ώρα στην άλλη πλευρά του Αιγαίου ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στο τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο «Χαμπέρ Γκλομπάλ» επιχείρησε να αμβλύνει την κριτική που ασκείται στην κυβέρνηση Ερντογάν για την προσέγγισή της με την Ελλάδα. Ο κ. Φιντάν μίλησε για «σύμπλεγμα προβλημάτων» με την Αθήνα προκειμένου να αντικρούσει τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης ότι η Αγκυρα δεν βάζει όλα τα ζητήματα στο τραπέζι, αλλά αντιθέτως αποδέχεται την ελληνική θέση περί μίας και μόνης διαφοράς στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
«Οι θαλάσσιες περιοχές, ο εναέριος χώρος, η υφαλοκρηπίδα, το πρόβλημα των μειονοτήτων, το πρόβλημα της τουρκικής μειονότητας, της μουσουλμανικής μειονότητας, το πρόβλημα της λατρείας εκεί, ο διορισμός του μουφτή, το πρόβλημα της εκπαίδευσης, οι θέσεις των δύο χωρών στην Κύπρο, τα θέματα που αφορούν τη Μεσόγειο, τα θέματα που αφορούν το Αιγαίο» ανέφερε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Πρόσθεσε ωστόσο ότι «υπάρχει μια άποψη για το πώς μπορούμε να τα λύσουμε όλα αυτά προς όφελος και των δύο χωρών με τρόπο που και οι δύο χώρες μπορούν να αποδεχτούν», εκφράζοντας ταυτόχρονα την προσδοκία για επίλυση των προβλημάτων ώστε το πρόβλημα που κληρονομήθηκε από τους προγόνους των δύο χωρών να μην το «αφήσουμε στα παιδιά μας».
Η μεγαλύτερη ανησυχία της τουρκικής αντιπολίτευσης επικεντρώνεται στο ζήτημα της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων και στις δηλώσεις του Γιώργου Γεραπετρίτη ότι η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμά της να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της στα 12 ν.μ. όποτε εκείνη κρίνει.
«Η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει ένα στιλ υποχωρήσεων και συμβιβασμών, προκειμένου να βελτιώσει τις σχέσεις της με όποιον να ’ναι. Δεν εμπνέει εμπιστοσύνη αυτή τη στιγμή» δήλωσε στην «Τζουμχουριέτ» ο αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος - CHP, Ιλχάν Ουζγκέλ. «Εχουμε ανησυχίες και αμφιβολίες για το περιεχόμενο των συνομιλιών. Πώς γίνεται η κυβέρνηση να φέρνει την υφαλοκρηπίδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων; Η κοινή γνώμη πρέπει να ενημερώνεται» τόνισε ο κ. Ουζγκέλ.
Οι εθνικές «κόκκινες γραμμές»
Είναι γεγονός ότι στην ελληνοτουρκική προσέγγιση το περιεχόμενο των συνομιλιών κρατιέται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, όπως και σε αντίστοιχες περιπτώσεις στο παρελθόν όταν διαφαινόταν ότι οι δύο πλευρές βρίσκονταν κοντά στη διευθέτηση των διαφορών. Οι πολιτικές τάξεις, οι «ειδικοί» επί των ελληνοτουρκικών ζητημάτων και τα μέσα ενημέρωσης έχουν διαμορφώσει στις δύο κοινωνίες ένα σκληρό ο ιδεολογικό υπόβαθρο για το τι εστί ελληνοτουρκικός διάλογος, για την εικόνα του «άλλου», για το τι είναι εθνικά ωφέλιμο και το τι προβλέπουν οι αρχές του Διεθνούς Δικαίου.
Αποτέλεσμα αυτών των αντιλήψεων που έχουν διαμορφωθεί και στις δύο πλευρές του Αιγαίου είναι η δημιουργία ενός πολιτικού κόστους, το οποίο η εκάστοτε κυβέρνηση μετράει σε κάθε προσπάθεια προσέγγισης και ουσιαστικά αρνείται να πράξει οτιδήποτε μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιβαίνει στην εθνική ιδεολογία που καθορίζει την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Ακόμη και όταν οι διαφοροποιημένες από τις γνωστές εθνικές «κόκκινες γραμμές» επιλογές αποδεικνύονται ωφελιμότερες (βλ. Συμφωνία Πρεσπών) για τα εθνικά συμφέροντα, αλλά προφανώς πληγώνουν το εθνικό αίσθημα, το πολιτικό κόστος του εθνικού αισθήματος είναι τόσο βαρύ ώστε κάθε απόκλιση από το «κατασκευασμένο» εθνικό συμφέρον να απορρίπτεται.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας