H αμερικανική διπλωματία τρέχει τις τελευταίες ημέρες να καθαρίσει το τραπέζι της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους από τα προσκόμματα της Τουρκίας και να ολοκληρωθεί η ένταξη της Σουηδίας.
Η εκκρεμότητα τείνει πάλι να επισκιάσει όλα τα άλλα σχέδια της στρατηγικής των ΗΠΑ για τη Βορειοατλαντική Συμμαχία, όπως και το μήνυμα που θέλουν τα δώσουν από τη Λιθουανία στη Ρωσία.
Η σουηδική ένταξη καλώς ή κακώς θεωρείται ύψιστης πολιτικής σημασίας για το ΝΑΤΟ και το ερώτημα είναι πώς θα αρθούν στο παρά πέντε οι τουρκικές αντιρρήσεις. Ο Λευκός Οίκος έχει αφήσει ανοιχτή την πόρτα για μια συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν πριν από την έναρξη της συνόδου, στις 11 Ιουλίου. Ο Τούρκος πρόεδρος θα πάει στο Βίλνιους από τη Δευτέρα για συνάντηση με τον Σουηδό πρωθυπουργό Ουλφ Κρίστερσον.
Τη συνάντηση προετοίμασαν προχθές οι αντιπροσωπείες Τουρκίας και Σουηδίας, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες με πρωτοβουλία του Γ. Στόλτενμπεργκ. Τα πρόσωπα που συμμετείχαν από την Τουρκία, θα βρίσκονται στο πλευρό του Τ. Ερντογάν και στο Βίλνιους, σε όλες τις επαφές του προέδρου: ο υπουργός Εξωτερικών Χ. Φιντάν, ο επικεφαλής της ΜΙΤ Ι. Καλίν, ο νέος διπλωματικός σύμβουλος Α. Κιλίτς και ο νέος υφυπουργός Εξωτερικών Μπ. Ακσαπάρ.
Κατά τον Γ. Στόλτενμπεργκ, η συζήτηση των δύο αντιπροσωπειών ήταν παραγωγική και η ένταξη της Σουηδίας εφικτή, όπως είπε. Προηγήθηκε η συνομιλία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Α. Μπλίνκεν με τον Χ. Φιντάν στις 5 Ιουλίου, ενώ στις 4 Ιουλίου ο Χ. Φιντάν είχε συνάντηση με τον Ούγγρο ομόλογό του Π. Σιγιάρτο, ο οποίος δήλωσε ότι η Ουγγαρία θα κυρώσει την ένταξη της Σουηδίας εάν το κάνει και η Τουρκία. Υπό άλλες συνθήκες το διπλωματικό δούλεμα από Βουδαπέστη-Αγκυρα θα χαρακτηριζόταν προσβολή προς το πρόσωπο του προέδρου των ΗΠΑ, όμως στην παρούσα κατάσταση γίνεται λόγος για ανησυχίες που θα αποσαφηνιστούν.
Το τραπέζι του ΝΑΤΟ είναι γεμάτο από τις αξιώσεις της Τουρκίας, για άμεση οριστικοποίηση της συμφωνίας για F-16 με τις ΗΠΑ, σταδιακή άρση των κυρώσεων για τους S-400, αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής για τους Κούρδους στη Συρία και αναβάθμιση της Τουρκίας στις περιφερειακές εξελίξεις.
Οι απαιτήσεις προς τη Στοκχόλμη έχουν ικανοποιηθεί πλην αυτών που θίγουν τον πυρήνα του κράτους δικαίου (εκδόσεις αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων, απαγορεύσεις διαδηλώσεων κ.λπ.), οι οποίες άλλωστε είχαν θεωρηθεί ανέφικτες αλλά και άσχετες με το ΝΑΤΟ. Για τον Τ. Ερντογάν (όπως και τον συνοδοιπόρο του σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε. Β. Ορμπαν) αποτελούν, όμως, κομβικό σημείο της κόντρας με τη Δύση.
Τι άλλο μπορούν να δώσουν στον Τ. Ερντογάν οι ΗΠΑ (και στη συνέχεια η Ε.Ε.) για να τελειώνει η σουηδική γυμναστική που υποβάλλονται από την προηγούμενη σύνοδο της Μαδρίτης, δεν είναι ξεκάθαρο. Οι κινήσεις στο διπλωματικό πεδίο τις τελευταίες ημέρες δημιουργούν την εντύπωση πως παρέχονται στον Τ. Ερντογάν χώρος και χρόνος για επαναφορά της Τουρκίας. Η διαδικασία, όμως, δεν θα μπορούσε να προκαθοριστεί με όσα έχουν μαζευτεί τα τελευταία χρόνια.
Η καραμπόλα
Πάνω σε αυτό το τραπέζι, ιδιαίτερη σημασία έχει τώρα η νέα εποχή που δηλώνουν πως επιδιώκουν Αθήνα και Αγκυρα, με τον Κ. Μητσοτάκη να κάνει αναφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων, ορίζοντας μάλιστα ως βασικό στόχο την παραπομπή της διαφοράς για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ στη Χάγη.
Η παραπομπή δεν είναι επιτόπιο άλμα και από τη δήλωση προθέσεων μέχρι την πράξη η διαδρομή μόνον απλή και βέβαιη δεν μπορεί να θεωρηθεί, τόσο επί της ουσίας (περιεχόμενο συνυποσχετικού) όσο και επί της διαδικασίας, εάν η Αγκυρα συνεχίσει να εγείρει τις αξιώσεις που έχει στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Επί της αρχής μια δήλωση καλών προθέσεων σε επίπεδο κορυφής δίνει στον Τ. Ερντογάν τον χρόνο που χρειάζεται για να κλείσει άλλες εστίες έντασης, ενώ για τον Κ. Μητσοτάκη αποτελεί ένα επιπλέον σήμα για την οικονομική αναβάθμιση της Ελλάδας στα σχέδια των επενδυτικών οίκων και επίσπευση του νέου οικονομικού σχεδίου της κυβέρνησης. Ως εκεί, οι επιδιώξεις των δύο φαίνεται πως βρίσκονται σε πορεία σύγκλισης.
Η συνέχεια θα κριθεί από τη δυναμική των εξελίξεων, που, σύμφωνα με τους αισιόδοξους, μπορεί να φέρει μια θετική ατμόσφαιρα, ενώ οι πιο συγκρατημένες διπλωματικές εκτιμήσεις βλέπουν επιστροφή στην ένταση, όταν η Τουρκία ικανοποιήσει τους άλλους περιφερειακούς σχεδιασμούς της και πετύχει τη σταδιακή υλοποίηση των εξοπλιστικών της.
Αίγυπτος και Ισραήλ
Η εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών, όπως φαίνεται στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ-Ε.Ε., συνοδεύεται από αντίστοιχες κινήσεις στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ και Τουρκίας-Αιγύπτου. Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο Τ. Ερντογάν συναντήθηκε στην Κωνσταντινούπολη με τον Ουκρανό πρόεδρο Β. Ζελένσκι (με πρώτο θέμα τα σιτηρά, αλλά στην ατζέντα μπήκε και η ουκρανική ανοικοδόμηση). Μετά το Βίλνιους ο πρόεδρος της Τουρκίας θα επισκεφθεί Σ. Αραβία, Κατάρ, ΗΑΕ, για νέες οικονομικές συμφωνίες που προετοίμασαν ο αντιπρόεδρος Σ. Γιλμάζ και ο υπουργός Οικονομικών Μ. Σιμσέκ.
Στις 27 Ιουλίου αναμένεται η επίσκεψη του προέδρου της Αιγύπτου Αλ Σίσι στην Αγκυρα, 10 χρόνια μετά την τελευταία επίσημη επίσκεψή του ως υπουργού Αμυνας τότε. Οι δύο πλευρές εμφανίζονται έτοιμες για σειρά νέων εμπορικών συμφωνιών (οι οικονομικές σχέσεις τους δεν διερράγησαν ούτε κατά την περίοδο της διπλωματικής ρήξης).
Ως προς το ενεργειακό και το θέμα της Λιβύης οι δύο πλευρές ανταλλάσσουν το τελευταίο διάστημα μηνύματα καλών προθέσεων, συγκρατώντας τους παίκτες τους στην ταλαίπωρη χώρα μακριά από νέες συγκρούσεις. Η Αγκυρα περιμένει στη συνέχεια τον ορισμό της επίσκεψης Νετανιάχου, εκτός απροόπτου στις αρχές Αυγούστου, παρά τις συνεχιζόμενες διακυμάνσεις στη σχέση Τουρκίας-Ισραήλ με αιχμή το Παλαιστινιακό.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας