Ανησυχία για τα σχέδια Ερντογάν

Μάχη για την Αμμόχωστο με ό,τι διεθνή ερείσματα διαθέτει ετοιμάζεται να δώσει η Κύπρος στην 47η επέτειο της τουρκικής εισβολής, στις 20 Ιουλίου, απέναντι στις νέες επιθετικές ενέργειες του Ταγίπ Ερντογάν. Γύρω από το καθεστώς της περίκλειστης πόλης παίζεται τις επόμενες ημέρες η συνέχεια του Κυπριακού αλλά και ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Ολες οι τελευταίες δηλώσεις Ερντογάν αναφορικά με τα σχέδιά του στην Κύπρο, το άνοιγμα της Αμμοχώστου, την επαναφορά του πλωτού γεωτρύπανου «Γιαβούζ» στην κυπριακή ΑΟΖ και την εγκαθίδρυση στρατιωτικής βάσης για drones στα κατεχόμενα, παρά τις αποδοκιμασίες του ΟΗΕ, της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, αλλά και οι δηλώσεις των στενών συνεργατών του, του αντιπροέδρου Φ. Οκτάι, του υπουργού Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου και του εκπροσώπου του κυβερνώντος κόμματος Ο. Τσελίκ, παραπέμπουν σε έναν νέο γύρο προκλήσεων εις βάρος της Κύπρου και της διεθνούς νομιμότητας.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας έκανε σαφές ότι δεν δίνει σημασία στις διεθνείς συστάσεις, και στο ίδιο μήκος ο αντιπρόεδρος Οκτάι, που βρέθηκε στα κατεχόμενα προκειμένου να προετοιμάσει τη φιέστα της προεδρικής επίσκεψης, είπε ότι «στην τουρκική πλευρά της Κύπρου υπάρχει ένα κράτος που είναι ανεξάρτητο, ίσο, ισχυρό και δεν έχει ανάγκη την έγκριση κανενός για οποιαδήποτε ενέργεια».

Κατά τον Οκτάι, αυτή είναι η πραγματικότητα και μόνο στη βάση αυτής της πραγματικότητας μπορούν να διεξαχθούν εφεξής συνομιλίες για το Κυπριακό. Η τουρκική εταιρεία υδρογονανθράκων ΤΡΑΟ ανακοίνωσε χθες ότι υπέβαλε αίτηση για διεξαγωγή ερευνών και γεωτρήσεων σε θαλάσσιες περιοχές ανοιχτά της Μερσίνας, απέναντι από την Κύπρο, και εντός των ημερών αναμένονται οι αποφάσεις του υπουργού Ενέργειας Φ. Ντονμέζ.

Σε αυτόν τον ανοιχτό εκβιασμό, η μόνη δύναμη αποτροπής που διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία είναι η άμεση αντίδραση της διεθνούς κοινότητας. Την Τετάρτη θα συνεδριάσει υπό την προεδρία του Ν. Αναστασιάδη το Εθνικό Συμβούλιο για να αποφασίσει πώς θα κινηθεί ενόψει της επίσκεψης Ερντογάν και τις μετέπειτα ενέργειες, εάν ο πρόεδρος της Τουρκίας προχωρήσει στην παρουσίαση των απειλητικών σχεδίων του.

Ο Ν. Αναστασιάδης με τον υπουργό Εξωτερικών Ν. Χριστοδουλίδη έχουν ήδη στείλει ενημερωτικές επιστολές σε ΟΗΕ, ΗΠΑ και Ε.Ε. ενώ παράλληλα έχουν αρχίσει κύκλο επαφών με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τους ηγέτες των γειτονικών χωρών, του Ισραήλ, της Αιγύπτου και τα ξημερώματα της Παρασκευής με τον βασιλιά της Ιορδανίας Αμπντάλ που βρίσκεται για επίσημη επίσκεψη στην Ουάσινγκτον.

Στην επικοινωνία που είχαν την περασμένη Πέμπτη Αναστασιάδης και Μητσοτάκης συμφώνησαν να είναι σε ανοιχτή γραμμή για τον συντονισμό των διπλωματικών ενεργειών Λευκωσίας και Αθήνας, ενώ τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας θα έχει συνάντηση με τον Κύπριο ομόλογό του Ν. Χριστοδουλίδη στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών της Ε.Ε. και με τον νέο υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ Γ. Λαπίντ. Την Τρίτη ο Ελληνας ΥΠΕΞ θα μεταβεί στο Κάιρο όπου θα υπογράψει με τον γ.γ. του Αραβικού Συνδέσμου Α. Γκέιτ μνημόνιο συνεργασίας για τη συμμετοχή της Ελλάδας στις εργασίες του Συνδέσμου ως παρατηρητή.

Εκτακτη συνεδρίαση

Το ενδιαφέρον τις επόμενες ημέρες εστιάζεται στις κινήσεις των ΗΠΑ, των οποίων οι δημόσιες παρεμβάσεις μέχρι τώρα δεν φαίνεται να έχουν λειτουργήσει αποτρεπτικά στις ενέργειες που σχεδιάζει η Αγκυρα. Το θέμα της Αμμοχώστου έχει κορυφαία πολιτική και συμβολική σημασία για τον ΟΗΕ και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Ν. Αναστασιάδης έχει ήδη ζητήσει από τον γ.γ. Α. Γκουτέρες την εγγύηση του καθεστώτος που έχει αποφασιστεί με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Σε διαφορετική περίπτωση, θα ζητηθεί έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου. Επίσης, συζητείται η διατύπωση αιτήματος έκτακτης συνόδου της Ε.Ε., αν και όπως έγινε γνωστό κατά τη συνάντηση του Ν. Αναστασιάδη με τον δήμαρχο της Αμμοχώστου, Σ. Ιωάννου, θεωρείται απίθανο το ενδεχόμενο να κινηθεί η διαδικασία επιβολής κυρώσεων εις βάρος της Τουρκίας λόγω «των στενών οικονομικών δεσμών ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών».

Την προσεχή Πέμπτη, μία ημέρα μετά τη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου στη Λευκωσία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα συναντήσει στον Λευκό Οίκο την καγκελάριο της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ. Η συνάντηση θεωρείται κρίσιμη για τη διευθέτηση των διμερών ζητημάτων (συνεργασία στο ΝΑΤΟ, σχέσεις με Ρωσία και Κίνα, αγωγός Nord Stream II) αλλά και τις ισορροπίες στην Ε.Ε. λίγο πριν από την αποχώρηση της Μέρκελ από τα πολιτικά πράγματα.

Η σιγή του Βερολίνου έναντι των νέων προκλήσεων που σχεδιάζει η Αγκυρα δεν προκαλεί έκπληξη, ωστόσο και στο εσωτερικό της Γερμανίας ερμηνεύεται πλέον από τους Πράσινους και την Αριστερά ως έμμεση ενθάρρυνση του Ερντογάν για νέες μονομερείς ενέργειες. Η κυβέρνηση Μπάιντεν από την άλλη έχει δηλώσει κατηγορηματικά ότι απορρίπτει κάθε επιθετική κίνηση της Τουρκίας στην Κύπρο και ιδίως στην αλλαγή του διεθνούς καθεστώτος της Αμμοχώστου.

Το ζήτημα της επίσκεψης Ερντογάν στα κατεχόμενα επισήμανε ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας στην παρέμβασή του στο συνέδριο του Economist, τονίζοντας ότι «υπάρχει μία ημερομηνία-σταθμός ενώπιόν μας για να δούμε το επίπεδο των εντάσεων, και αυτή η ημερομηνία είναι η 20ή Ιουλίου», για να αποδειχτεί εάν η Τουρκία συμμορφώνεται με τους κανόνες και το διεθνές δίκαιο.

Ο Ν. Δένδιας αναφέρθηκε και στην πολιτική της Ε.Ε. έναντι της Τουρκίας σημειώνοντας ότι «μερικά κράτη-μέλη ήταν διστακτικά στο να ακολουθήσουν με γενναιότητα μια πολιτική αρχών έναντι της Τουρκίας με βάση τις δημοκρατικές αξίες, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας».

Υπ’ αυτό το πρίσμα, πρόσθεσε ότι «η Αμερική είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που μπορεί να εξηγήσει στην Τουρκία ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου είναι ο μονόδρομος και ότι θα δημιουργήσει όφελος για όλους και επιτρέψτε μου να πω για όλη την περιοχή ότι οι ΗΠΑ παίζουν περισσότερο ρόλο απ’ ό,τι μια υπερδύναμη».