Τι κρύβουν τα δημοσιεύματα για το Grexit

Ο μεγάλος εφιάλτης των Ευρωπαίων συντηρητικών ίσως τελικά να μην είναι η διαφαινόμενη νίκη του αριστερού ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου αλλά το ενδεχόμενο η πιθανολογούμενη -στα όρια του τρόμου- από αυτούς έξοδος από το ευρώ στη συνέχεια να βγει τελικά σε καλό της Ελλάδας και να βρει μάλιστα και μιμητές.

Την «αιρετική» άποψη -που ξεχωρίζει μεταξύ των δεκάδων άρθρων που γράφηκαν σε ελληνικό και ξένο Τύπο τις τελευταίες ημέρες για τις ελληνικές εκλογές- διατύπωσε από τις σελίδες του περιοδικού Forbes όχι ένας φίλος του ΣΥΡΙΖΑ, του Podemos ή του Die Linke, αλλά ένας μάλλον συντηρητικός αρθρογράφος, συνεργάτης του Ινστιτούτου Adam Smith στο Λονδίνο, ο Tim Worstall. Απέναντι στα όσα τρομολαγνικά επιχειρήματα ακούμε και διαβάζουμε ξανά τις τελευταίες ημέρες για Grexit και επιπτώσεις που θα προκληθούν ή δεν θα προκληθούν σε Ελλάδα και ευρωζώνη, ο Worstall υποστήριξε κάτι διαφορετικό. Συμφώνησε με το περιοδικό Spiegel ότι ακόμη κι αν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, ακόμη κι αν προκληθεί αύξηση επιτοκίων στην Πορτογαλία και την Ιταλία, ο κίνδυνος ντόμινο στην ευρωζώνη θα αντιμετωπιστεί.

Η ΕΚΤ θα καταφέρει στο τέλος να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις των αγορών αν χρειαστεί και με αγορές κρατικών ομολόγων. Θεωρεί έτσι ότι θα γίνει κάτι εντελώς διαφορετικό. Η συνηθισμένη λύση για το πρόβλημα της Ελλάδας, όπως λέει, ήταν ανέκαθεν η αναδιαπραγμάτευση του χρέους (διαγραφή ή κούρεμα) και η υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος. Η αποχώρηση από τον κανόνα του χρυσού και η υποτίμηση των εθνικών νομισμάτων, οι μαζικές στάσεις πληρωμών βοήθησαν πολλά κράτη της Ευρώπης στη δεκαετία του 1930 να ξεπεράσουν τα οικονομικά τους προβλήματα και να ανακάμψουν τάχιστα σε διάστημα 12-18 μηνών.

Αποτελεί τη βασική συνταγή που δίνει το ΔΝΤ στα προβληματικά κράτη. Η απουσία δυνατότητας υποτίμησης λόγω των δεσμών του ευρώ υποχρέωσε όμως την Ελλάδα στην εσωτερική υποτίμηση μισθών και τιμών. Αν η Ελλάδα ακολουθήσει την κλασική συνταγή, οι πρώτοι μήνες θα είναι αρκετά περίπλοκοι, ενδεχομένως χαοτικοί. Αλλά στη συνέχεια οι προβλέψεις δείχνουν ότι θα ακολουθήσει σημαντική και σταθερή ανάπτυξη στην ελληνική οικονομία. Δεν θα εκπλαγώ αν δω πολλά χρόνια με ανάπτυξη 5-10%. Και τότε μια σειρά από υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ιταλία, η Γαλλία ή το Βέλγιο, ενδεχομένως να επιλέξουν διαφορετικές πολιτικές από αυτές της εσωτερικής υποτίμησης και της λιτότητας.

Ποιος πιστεύει ότι ο εσωτερικός αποπληθωρισμός θα είναι πολιτικά εφικτός στην Ιταλία, όταν οι Ιταλοί βλέπουν για την Ελλάδα να αποδίδει η έξοδος από το ευρώ; Αυτός είναι ο κίνδυνος για το ευρώ. Οχι ότι το Grexit θα ξετινάξει το ευρώ, αλλά ότι το Grexit θα αποδώσει για την Ελλάδα κι αυτό σημαίνει ότι κι άλλες χώρες θα ακολουθήσουν το παράδειγμά της.

Πάντως, πέραν των όσων υποστηρίζει ο Worstall, τους Γερμανούς συμφέρει σήμερα περισσότερο ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους παρά μια στάση πληρωμών και έξοδος από το ευρώ. Οπως εκτιμά ο οικονομολόγος του Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW) Γενς Μπόιζεν-Χογκρέφε, ένα «κούρεμα» του ελληνικού χρέους από 175% σε 90% του ΑΕΠ θα είχε κόστος 40 δισ. ευρώ για τη Γερμανία. Αντίθετα, το Ινστιτούτο Οικονομικών Μελετών Ifo του Μονάχου υπολογίζει ότι οι απώλειες θα είναι πολύ μεγαλύτερες αν η Ελλάδα εγκατέλειπε την ευρωζώνη - ώς και τα 76 δισ. ευρώ.

Διόλου τυχαία, ίσως, ένας συντηρητικός οικονομολόγος, ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (Ifo) του Μονάχου Χανς-Βέρνερ Ζιν, που ανέκαθεν ήταν οπαδός ενός Grexit, τάχθηκε υπέρ μιας διεθνούς διάσκεψης για το ελληνικός χρέος. Υπενθύμισε, μάλιστα, ότι μια από τις προϋποθέσεις για το γερμανικό οικονομικό θαύμα ήταν η παραίτηση από τις απαιτήσεις των Αμερικανών και Βρετανών δανειστών στη Συμφωνία χρέους του Λονδίνου του 1953. Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι «από τους λίγους Ελληνες πολιτικούς που έχουν αντιληφθεί τη φύση του προβλήματος και γι' αυτό είναι διατεθειμένοι να τολμήσουν».