Στο 65,5% ο νέος δικομματισμός

Οι πρόσφατες κυβερνητικές αστοχίες και η σχετική επιδείνωση του γενικού πολιτικού και οικονομικού κλίματος, που παρατηρήθηκε κατά τον τρέχοντα μήνα στους σχετικούς δείκτες της έρευνας πολιτικής συγκυρίας, δεν ευνοούν προφανώς την κυβερνητική εικόνα, ούτε βεβαίως την εκλογική της επιρροή.

Ταυτοχρόνως, αν και τα θετικά στατιστικά στοιχεία που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, σχετικά με την εξέλιξη του ΑΕΠ, έτυχαν υπερβολικής προβολής από τα μέσα ενημέρωσης, η κοινή γνώμη δείχνει να ασπάζεται την κυβερνητική «αισιοδοξία» σε μικρό βαθμό.

Μόλις 6% των ερωτηθέντων, στη μέτρηση του Νοεμβρίου, εκφράζει την πεποίθηση ότι η οικονομική κρίση έχει «σίγουρα υποχωρήσει» και μόνον 16% θεωρεί αυτήν την εκτίμηση πιθανή («μάλλον έχει υποχωρήσει» -αθροιστικά 22%).

Ειπωμένο διαφορετικά, η κυβερνητική επιχειρηματολογία περί «τέλους» της κρίσης φαίνεται να μην πείθει τα 4/5 των εκλογέων.

Μάλιστα, το 65% των ερωτηθέντων (2 στους 3) είναι πεπεισμένο ότι η κρίση «σίγουρα δεν έχει υποχωρήσει».

Αναπόφευκτα, αυτή η ζοφερή εικόνα, που απαξιώνει άλλη μια φορά το κυβερνητικό αφήγημα περί «εξόδου» από την κρίση, χρεώνεται και στο πρόσωπο του νέου υπουργού Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη, η δημοτικότητα του οποίου βρίσκεται σε ιδιαιτέρως χαμηλά επίπεδα (18%)· συγκρίσιμα μόνον με εκείνα του Γ. Παπακωνσταντίνου, την άνοιξη του 2011.

Με βάση τη μηνιαία εκτίμηση εκλογικής επιρροής της Public Issue (διάγραμμα 1), η πρόθεση ψήφου στη Ν.Δ. παραμένει τον Νοέμβριο αμετάβλητη (27%), ενώ η επιρροή του έτερου κυβερνητικού εταίρου ελαφρώς συρρικνώνεται (6%, -1%).

Η δύναμη της Ν.Δ., μετά την υποχώρηση που κατέγραψε στο διάστημα του θερινού τριμήνου, έχει ουσιαστικά επανακάμψει στα επίπεδα που είχε κυμανθεί από την αρχή του έτους μέχρι την άνοιξη.

Αντιθέτως, ένα σημαντικό τμήμα του εκλογικού σώματος προσβλέπει ολοένα και περισσότερο στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εναποθέτοντας σ' αυτό τις ελπίδες του για αλλαγή της ασκούμενης κυβερνητικής πολιτικής.

Προσεγγίζει την αυτοδυναμία

Η εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την υποχώρηση του Οκτωβρίου, επανακάμπτει τον Νοέμβριο (+3%), προσεγγίζοντας το 38,5%· ποσοστό, που με βάση τη συνολική κατανομή της ψήφου, δείχνει να εξασφαλίζει ακόμη και κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.

Ως αποτέλεσμα αυτής της διπλής τάσης, ενισχύεται ο νέος δικομματισμός. Το αθροιστικό ποσοστό επιρροής των δύο κομμάτων εκτιμάται σε 65,5% και βρίσκεται σήμερα στο υψηλότερο σημείο της τριετίας 2012-2014. Ταυτοχρόνως, επανέρχεται στα -προ Μνημονίου- επίπεδα του παλαιού, το 2010.

Η ανοδική τάση του ΣΥΡΙΖΑ έχει ξεκινήσει πριν από τις ευρωεκλογές (διάγραμμα 1), αλλά εντατικοποιήθηκε έπειτα από αυτές και ως πολιτικό αποτέλεσμα της διπλής εκλογικής του νίκης (ευρωεκλογές, Περιφέρεια Αττικής).

Στο μετεκλογικό πεντάμηνο, η επιταχυνόμενη κοινωνική προσμονή για κυβερνητική αλλαγή έχει προσλάβει τη μορφή γενικευμένου και πολυσυλλεκτικού εκλογικού ρεύματος προς τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η εκδήλωση αυτής της τάσης, που διατηρείται στην τρέχουσα μέτρηση, εξηγεί και το γεγονός ότι η εκλογική επιρροή των υπόλοιπων κομμάτων της αντιπολίτευσης παραμένει στάσιμη σε χαμηλά επίπεδα ή φθίνει.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι, με βάση το (ασφαλέστερο) αθροιστικό αρχείο τριμήνου Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου των μηνιαίων πολιτικών δημοσκοπήσεων της Public Issue, προκύπτει ότι οι «παλαιοί» ψηφοφόροι του κόμματος (ψηφοφόροι Ιουνίου 2012) αντιπροσωπεύουν μόνον το 57% του σημερινού εκλογικού του ακροατηρίου.

Επομένως, το γεγονός ότι το υπόλοιπο 43%, δηλαδή 4 στους 10 σημερινοί ψηφοφόροι του προέρχονται από άλλους κομματικούς χώρους σηματοδοτεί, χωρίς αμφιβολία, μια εντυπωσιακή εκλογική και πολιτική διεύρυνση. Υπό κανονικές συνθήκες, δηλαδή χωρίς την παρεμβολή έκτακτων γεγονότων μεγάλης ισχύος (π.χ. «θερμό» επεισόδιο, τυχοδιωκτικές ενέργειες εσωτερικής έντασης κ.λπ.), παρόμοια εικόνα σπανίως έχει ανατραπεί στο παρελθόν.

Την εκτίμηση αυτή ενισχύει και η διατήρηση της απευθείας (διαπαραταξιακής) μετατόπισης προς τον ΣΥΡΙΖΑ και ποσοστού ψηφοφόρων της Ν.Δ. (διάγραμμα 2).

Η συντελούμενη διεύρυνση διαμορφώνει, ταυτοχρόνως, και σαφή όρια, σχετικά με τον βαθμό ιδεολογικής και πολιτικής συνοχής του συγκεκριμένου ρεύματος.

Πρόκειται για ένα δεδομένο, που η σημασία του έχει αποδειχτεί ιστορικά, ήδη από τη δεκαετία του '80.

Η διαφαινόμενη μεταστροφή της κοινής γνώμης, η οποία συνοδεύεται και από διευρυνόμενη διαφορά στην παράσταση νίκης, υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ (68%, έναντι 22% της Ν.Δ. -ιστορικό μέγιστο της διετίας 2012-2014), είναι απολύτως συμβατή με την εγχώρια παράδοση εκλογικής συμπεριφοράς.

Η κοινοβουλευτική προσμονή της κυβερνητικής αλλαγής, ως παράγωγο της πολιτικής κουλτούρας που εδραιώθηκε με τον μεταπολιτευτικό δικομματισμό, διατηρείται.

Δεν θα πρέπει, ωστόσο, να διαφεύγει την προσοχή το γεγονός ότι η παρατηρούμενη πολιτική και εκλογική διεργασία συντελείται σε συνθήκες ενίσχυσης της πολιτικής απάθειας.

Ταυτόχρονα, η κοινωνική συμμετοχή σε πάσης φύσεως κινητοποιήσεις έχει υποχωρήσει σημαντικά.

Μετά την έξαρση της κοινωνικής διαμαρτυρίας, στη διετία 2011-12, παραμένει σήμερα στα χαμηλότερα επίπεδα της τετραετίας 2011-14.

* Πολιτικός επιστήμονας Ph.D, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Public Issue.