Το τελευταίο βιβλίο του Ευκλείδη Τσακαλώτου –και στις προθήκες των βιβλιοπωλείων πλέον– υπό τον τίτλο «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία. Στάσιμες οικονομίες - Ασταθής πολιτική» (από τις εκδόσεις Πόλις) ξεκινά με έναν μάλλον απρόσμενο για τον αναγνώστη τρόπο: με απόσπασμα ομιλίας του Κυριάκου Μητσοτάκη στη συζήτηση για τον πρώτο προϋπολογισμό της κυβέρνησής του, το 2019. Στην ομιλία του εκείνη, ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός μιλούσε για την ήττα των συλλογικών λύσεων, άρα και της Αριστεράς, κατ’ αντιδιαστολή με την επικράτηση του ατομικισμού, ως εκ τούτου και της κυβέρνησής του...
Με τη θέση αυτή ως αφετηρία, ο συγγραφέας ξεκινά από μια τριπλή διαπίστωση: τεχνολογία στα χέρια λίγων μεγιστάνων – αποτυχία αντιμετώπισης των ανισοτήτων με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές – ολοένα αυξανόμενη τάση προς ανελεύθερες δημοκρατίες («σαν ο καπιταλισμός να μη χρειάζεται πλέον τη δημοκρατία», όπως προσφυώς σχολιάζει ο βουλευτής της Νέας Αριστεράς και πρ. υπουργός Οικονομικών).
Κόντρα σε όλα τα παραπάνω, ωστόσο, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος πιστεύει –και επιχειρηματολογεί γι’ αυτό– ότι υπάρχει εναλλακτική επιλογή και, μάλιστα, «η κλιματική κρίση αναδεικνύει τους τρεις κύριους άξονες ενός νέου αφηγήματος της Αριστεράς –παραγωγή, αναδιανομή και δημοκρατία. Η κλιματική κρίση δεν αντιμετωπίζεται χωρίς αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου, ούτε χωρίς καταπολέμηση των ανισοτήτων», ξεκαθαρίζει, ξεβολεύοντας αρκετούς, είναι σίγουρο. Και, στο δια ταύτα, «οι “συλλογικές λύσεις” δεν είναι άπιαστο όνειρο, ούτε ευσεβείς πόθοι· αντίθετα, είναι απολύτως αναγκαίες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων».
Εξάλλου, «αντιστάσεις υπάρχουν», γράφει φέρνοντας τρία παραδείγματα: κάποια που συμμετέχει στο στεγαστικό κίνημα, κάποιον που οργανώνεται κατά των εξορύξεων στην Ηπειρο, τέλος τους γιατρούς και νοσηλευτές που αγωνίζονται για ένα πραγματικά δημόσιο σύστημα υγείας. Οι συμμετέχοντες στα επιμέρους κινήματα καλούνται να ανακαλύψουν τι τους συνδέει – κι εδώ, ένα εναλλακτικό αφήγημα, μια εναλλακτική πρόταση θα τους βοηθήσει πράγματι, σημειώνει.
Κατά τον Ευκλ. Τσακαλώτο, «ο νεοφιλελευθερισμός είναι κυρίαρχος, όχι όμως και ηγεμονικός». Και τούτο, γιατί, όπως επισημαίνει, «δεν δημιουργεί ευρύτερες συναινέσεις σε μια κρίσιμη μάζα λαϊκών ή μεσαίων στρωμάτων. Εξ ου και η διαρκής πολιτική αστάθεια και η άνοδος της Ακροδεξιάς, αλλά και ένα άνοιγμα, μια ευκαιρία για την Αριστερά». Σχόλιο εξαιρετικά επίκαιρο αναμφίβολα (βλ. εκλογές στη Γερμανία).
Και η Αριστερά; θα αναρωτηθεί κανείς. «Η Αριστερά δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς ένα δικό της αφήγημα, χωρίς μια δική της εναλλακτική στο κυρίαρχο αφήγημα». Προφανώς, διευκρινίζει, «η Αριστερά δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα από μόνη της, αλλά χρειάζεται να συμβάλει σε κοινωνικά και πολιτικά μπλοκ δυνάμεων που θα αντισταθούν στο παρόν, για να προτείνουν ένα βιώσιμο μέλλον. Χωρίς όμως το δικό της αφήγημα, το δικό της πολιτικό σχέδιο, η Αριστερά είτε δεν θα μπορέσει να έχει τη συμβολή που δικαιούται είτε θα σέρνεται σε αφηγήματα ανίκανα να προωθήσουν ένα διαφορετικό και βιώσιμο μέλλον», είναι η θέση του.
Υστερόγραφο, με το θέμα που συνταράσσει σύμπασα την κοινωνία μας: τα Τέμπη. «Αλλά, όπως είχε προβλέψει ο Gramsci, μια οργανική κρίση δεν εκδηλώνεται πάντα, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, στην οικονομική σφαίρα. Μπορεί να εδραιωθεί σε άλλες σφαίρες ισχύος, σε θέματα φαινομενικά άσχετα με την πολιτική, ως κρίση εξουσίας ή αξιοπιστίας. Από αυτή την άποψη, είναι σημαντικό ότι η τραγωδία των Τεμπών, που συνέβη πριν από τις εκλογές του 2023, είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στην αξιοπιστία και το κύρος της κυβέρνησης μετά τις εκλογές. Η οικονομική στασιμότητα αποτελεί το υπόβαθρο της αυξημένης αστάθειας της κυβέρνησης, αλλά δεν λειτουργεί απαραίτητα ως έναυσμα για την υπονόμευση της αξιοπιστίας της», υπογραμμίζει τέλος.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας