Ενοχη ανοχή για τη «χρυσή βίζα» σε βρόμικο πετρέλαιο

Μερικά από αυτά ήταν μέχρι πρόσφατα σε στόλους προβεβλημένων Ελλήνων εφοπλιστών, πριν αρχίσουν να αλλάζουν ταχύτατα ιδιοκτήτες και σημαίες μέσα από εξίσου σκιώδεις αγοραπωλησίες που ανεβάζουν την αξία ενός υπέργηρου δεξαμενόπλοιου σε δεκάδες εκατ. ευρώ αντί να πάει για σκραπ έναντι 150 δολαρίων τον τόνο.

Νέοι πρωταγωνιστές

Πρωταγωνιστής αυτών των… βαφτίσεων τις τελευταίες εβδομάδες μεταξύ Λακωνικού κόλπου και Κυθήρων το δεξαμενόπλοιο SPRITE (IMO 9252333) με σημαία Αντίγκουα (Antigua Barbuda). Πρόκειται για ένα πραγματικό «πλωτό νησί» με μήκος 332 μέτρα και πλάτος 58 μέτρα, κατασκευασμένο το 2003. Ξεκίνησε στον στόλο της οικογένειας Αγγελικούση αρχικά ως ASTRO CORONA και από το 2009 ως MARAN CORONA με ελληνική σημαία. Τον Νοέμβριο του 2021 ο εξειδικευμένος ιστότοπος TradeWinds έγραψε ότι πουλήθηκε στη Med & Baltic ShipManagement έναντι 28,5 εκατ. δολαρίων (σημειώνοντας ότι ελληνικά συμφέροντα βρίσκονται πίσω από την αγοροπωλησία, όπως δείχνουν και οι επιθεωρήσεις σε Πειραιά και Καλαμάτα την τελευταία τριετία), άλλαξε όνομα σε CORON και πήρε σημαία Λιβερίας.

Τον Φεβρουάριο του 2022 μεταβιβάστηκε στην κυπριακή Rotimo Holdings, πήρε κυπριακή σημαία και άλλαξε όνομα σε SAO PAOLO, ενώ τον Απρίλιο του 2023 πήρε σημαία Λιβερίας και λίγο αργότερα άλλαξε όνομα σε TAKMA και ιδιοκτήτη (Norma Int. Seas). Φέτος τον Φεβρουάριο υπό την ιδιοκτησία της εταιρείας MarinerMinds Maritime (αγνώστων σε εμάς ιδιοκτήτη και διαχειριστή) μετονομάστηκε σε SPRITE, πήρε σημαία Αντίγκουα και συμμετέχει ενεργά ως «μάνα» στις μεταφορτώσεις αργού πετρελαίου στην ευρύτερη περιοχή του Λακωνικού κόλπου.

Πρακτικά το SPRITE κινείται αυτή την περίοδο μόνο για τα απαραίτητα (όπως και άλλες «μάνες» στην περιοχή) φορτώνοντας και ξεφορτώνοντας αργό πετρέλαιο σε καθημερινή βάση, δηλώνοντας εναλλάξ προέλευση ή προορισμό την Καλαμάτα και τον Λακωνικό κόλπο.

Το SPRITE ήταν ένα από τα πρώτα δεξαμενόπλοια που έσπευσαν αμέσως μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής 19 Μαΐου να επιστρέψουν στο κέντρο του Λακωνικού κόλπου με τη λήξη της 20ήμερης NAVTEX του Πολεμικού Ναυτικού, «δεμένο» με μπαλόνια με το SEA MARINE 1 (IMO 9255830), φορτωμένο με ρωσικό πετρέλαιο από το λιμάνι TUA.

Παραδίπλα άλλο ένα ζευγαράκι δεξαμενόπλοιων τα BRIGHT SONIA (ΙΜΟ 9213296) με σημαία Παναμά και SEGINUS (ΙΜΟ 9256028) με σημαία Τζιμπουτί, προερχόμενο από το Port Said.

Ανάμεσά τους δορυφορικό στίγμα έδινε μόνο ένα ρυμουλκό από το Γύθειο, το LEDRA ENA, δίνοντας την εντύπωση ότι εξυπηρετεί και τις δύο ταυτόχρονες μεταφορτώσεις, ενώ το πάρτι των μεταγγίσεων συνεχιζόταν και στα δυτικά των Κυθήρων, δίπλα από τα ρυμουλκά Dilligence και Othello.

Ανύπαρκτοι έλεγχοι

Από το Πολεμικό Ναυτικό μάς είπαν ότι αξιολογείται η πρώτη περίοδος των ασκήσεων στα διεθνή ύδατα του Λακωνικού κόλπου μεταξύ 1ης και 20ής Μαΐου, ώστε να φανεί εάν το μήνυμα πέρασε και στους διαχειριστές των δεξαμενόπλοιων και δεν απέκλεισαν να επανέλθει με νέες θερινές ασκήσεις.

Το μπαλάκι πλέον είναι στην πλευρά του Λιμενικού Σώματος σε κεντρικό επίπεδο, καθώς η δραστηριότητα μετάγγισης πετρελαίου και άλλων καυσίμων πέραν των 6 μιλίων δεν είναι ακριβώς ανεξέλεγκτη -μπορεί π.χ. να ελέγξει εάν, εκτός από τα μπαλόνια, τα ρυμουλκά παραμένουν δίπλα στα δεξαμενόπλοια, εάν έχουν σφραγιστεί τα ανοίγματα στο κατάστρωμα, εάν έχουν τοποθετηθεί πλωτά φράγματα και πολλά ακόμη, όπως η χρήση «Magic Pipes» για την παράκαμψη φιλτραρίσματος του έρματος (ballast), τι γίνονται τα λειτουργικά απόβλητα του μηχανοστασίου, τα λύματα κ.λπ.

Το έρμα των δεξαμενόπλοιων είναι βασικός παράγοντας εμφάνισης των ξενικών ειδών στη Μεσόγειο και ιδιαίτερα στα μέρη μας και αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για να περιοριστούν αυτές οι δραστηριότητες, αφού σε ζώνη 200 μιλίων από την ξηρά δεν επιτρέπεται η απόρριψη χωρίς φιλτράρισμα. Ενδεικτικά, σε κάθε μεταφόρτωση ένα 30% της χωρητικότητας του δεξαμενόπλοιου αποτελείται από έρμα που αντικαθίσταται με πετρέλαιο.

Περιμένουμε λοιπόν με ενδιαφέρον έναν επίσημο απολογισμό, εάν δηλαδή έχουν καταγραφεί τα δεξαμενόπλοια που ασελγούν στην ευρύτερη περιοχή, ποιος είναι ο συνολικός αριθμός μεταγγίσεων από την έναρξη του εμπάργκο, εάν έχει ελεγχθεί η χρήση φίλτρων στην απόρριψη έρματος και η συμμετοχή των ρυμουλκών σε αυτές τις μεταγγίσεις.

Τα ρυμουλκά

Στην ευρύτερη περιοχή του Λακωνικού και στα Βάτικα δραστηριοποιούνται αρκετά ρυμουλκά που μεταφέρουν μεγάλα μπαλόνια (Defensas Yokohama) για τις «συγκρούσεις» μεταξύ δεξαμενοπλοίων -όπως τις αποκαλούν οι ασφαλιστές-, δηλαδή τους χειρισμούς πρόσδεσης και απόδεσης μεταξύ δεξαμενόπλοιων για μεταγγίσεις, πλοήγηση κ.λπ.

Το δορυφορικό σήμα αυτών των ρυμουλκών αρκετές φορές δεν ήταν… ευδιάκριτο, ενώ δεν είναι σαφής η συμβολή τους -επιχειρούν όμως από λιμάνια και επιστρέφουν σε αυτά, άρα ο ρόλος τους μπορεί να ελεγχθεί, καθώς οι μεταγγίσεις αυτές είναι επικίνδυνες περιβαλλοντικά και σε τέτοιες περιπτώσεις το ενδιαφέρον του κράτους μπορεί να επεκτείνεται πάνω από τα 6 μίλια, ιδίως όταν καταστρατηγούνται οι διαδικασίες των διεθνών συμβάσεων MARPOL, SOLAS, ISM κ.λπ.

Επιπλέον η χρήση του Λακωνικού κόλπου για δήθεν «Transit στάθμευση» στα διεθνή ύδατα είναι νομικά σαθρή, αφού ούτε ο Λακωνικός κόλπος είναι λιμάνι, ούτε τα Βάτικα, ούτε η περιοχή δυτικά των Κυθήρων και δεν τηρούνται οι όροι «αβλαβούς διέλευσης».

Προδιαγραφές

Στην Ισπανία, που είχε ανάλογο ζήτημα με τις μεταγγίσεις πετρελαίου ασαφούς προέλευσης, οι λιμενικές αρχές τής Ceuta ειδοποίησαν εγγράφως τις τοπικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών Ship to Ship ότι εκτίθενται σε κυρώσεις -και φυσικά σταμάτησαν οι σχετικές δραστηριότητες. Η Ισπανία ζητά από τα δεξαμενόπλοια που θέλουν να προχωρήσουν σε μεταγγίσεις εκτός χωρικών υδάτων, ακόμη και στον Ατλαντικό, να ζητούν εξουσιοδότηση από την πλησιέστερη ισπανική αρχή, ενώ το ίδιο ζητά και από τα σκάφη εξυπηρέτησης και φυσικά το πολεμικό ναυτικό της σε συνεργασία με την Guardia Civil παρακολουθούν στενά όλες τις δραστηριότητες, καθώς η χώρα έχει «καεί» από ναυτικά ατυχήματα με (μονοπύθμενα) δεξαμενόπλοια.