Αδέκαστος και ηθικά ακέραιος

Εγινε γνωστός στο πανελλήνιο αλλά και διεθνώς για τον χειρισμό της υπόθεσης της δολοφονίας Λαμπράκη, που του είχε ανατεθεί ως ανακριτή το 1963. Αν και νεαρός στο δικαστικό σώμα, κόντρα στις πιέσεις και το πολιτικό κλίμα της εποχής, η αγέρωχη στάση του και ο παραδειγματικός τρόπος με τον οποίο ολοκλήρωσε την ανακριτική διαδικασία τού απέδωσε το προσωνύμιο του αδέκαστου δικαστή. Και δεν είναι τυχαίο ότι το τίμημα που πλήρωσε αργότερα ήταν βαρύ, αφού η χούντα τον φυλάκισε και τον βασάνισε επί 11 μήνες.

Υπηρέτησε την πατρίδα από το ύπατο πολιτειακό αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, την ταραγμένη -λόγω των γεγονότων του ’89- πενταετία 1985-1990. Η πρόταση προς το πρόσωπό του από τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου αποτέλεσε έκπληξη και ελιγμό της τελευταίας στιγμής, καθώς ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φέρεται να είχε λάβει προφορικές διαβεβαιώσεις ότι θα προτεινόταν να συνεχίσει τη θητεία του, κάτι που δεν συνέβη. Από τα λόγια του ως Προέδρου της Δημοκρατίας έχει μείνει ανεξίτηλη η αναφορά του ότι: «…εμείς οι Ελληνες είμεθα Εθνος ανάδελφον».

Βασικό χαρακτηριστικό του συνολικού του βίου και της παρουσίας του στη δημόσια ζωή ήταν η ηθική ακεραιότητα, το βαθύ αίσθημα δικαίου και η προσήλωσή του σε αρχές και αξίες. Το αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Επιτελών το καθήκον μου», που κυκλοφόρησε το 2016, αναφέρεται με λεπτομέρειες τόσο στη δικαστική ανάκριση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη όσο και στα πολιτικά της επακόλουθα.

Τριήμερο πένθος

Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, γιος αξιωματικού της Χωροφυλακής και κόρης Μακεδονομάχου, πέρασε από χθες στην ιστορία σε ηλικία 93 ετών. Είχε γεννηθεί στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης το 1929 και νοσηλευόταν το τελευταίο διάστημα στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του «Λαϊκού» νοσοκομείου, με πνευμονία. Για τον θάνατό του κηρύχθηκε τριήμερο δημόσιο πένθος και με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Μάκη Βορίδη, Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, και Εθνικής Αμυνας, Νικόλαου Παναγιωτόπουλου, η κηδεία του θα τελεστεί με δημόσια δαπάνη και με τιμές αρχηγού κράτους, «ως ελάχιστος φόρος τιμής για τις εξαιρετικές υπηρεσίες που προσέφερε στον λαό, στην πατρίδα και στο έθνος».

Επίσης, οι σημαίες των δημοσίων καταστημάτων όλης της χώρας θα κυματίζουν μεσίστιες, από σήμερα έως και τη Δευτέρα, που θα τελεστεί η εξόδιος ακολουθία στις 12.00, στη Μητρόπολη Αθηνών. Σύμφωνα με ανακοίνωση από το γραφείο του εκλιπόντος πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας, λόγω των υγειονομικών μέτρων, η ταφή του Χρήστου Σαρτζετάκη θα τελεστεί σε στενό οικογενειακό κύκλο, την ίδια μέρα, στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, ενώ η οικογένεια εξέφρασε την επιθυμία τυχόν δωρεές να κατατεθούν στη Φλόγα - Σύλλογος Γονιών Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια και στην Εστία Κέντρο Κοινωνικής Φροντίδας ατόμων με νοητική υστέρηση.

Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος αποχαιρέτησε τον πρώην Πρόεδρο Χρήστο Σαρτζετάκη, ενώ η Βουλή τήρησε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του. «Με συγκίνηση αποχαιρετάμε τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Εναν ακέραιο λειτουργό της Δικαιοσύνης, που σε δύσκολες για τον τόπο και τη δημοκρατία ώρες χειρίσθηκε ως ανακριτής την υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη με παραδειγματική ανεξαρτησία και δικαστικό ήθος, πληρώνοντας, για τη στάση του αυτή, βαρύ τίμημα στα χρόνια της χούντας. Και που αργότερα, ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, τίμησε το αξίωμα με ευσυνειδησία, προσήλωση και υψηλό αίσθημα ευθύνης στην άσκηση των καθηκόντων του», δήλωσε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

«Εμβληματικός δικαστής»

«Ο Χρήστος Σαρτζετάκης άσκησε με θεσμική αυστηρότητα τα καθήκοντά του», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, εγκωμιάζοντας τη στάση του τόσο ως δικαστικού λειτουργού όσο και ως Προέδρου σε συνθήκες πόλωσης και παρά το ότι -όπως θύμισε- η Ν.Δ. δεν τον στήριξε. Τη θλίψη του εξέφρασε και ο πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Τασούλας, χαρακτηρίζοντάς τον πρότυπο ήθους και αγωνιστικότητας.

Για «εμβληματικό δικαστή, που προσωποποίησε την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης» έκανε λόγο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας. «Ο Χρήστος Σαρτζετάκης ήταν ένας ευπατρίδης που υπηρέτησε με συνέπεια το δημόσιο συμφέρον, τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία», ανέφερε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης, σε συλλυπητήρια δήλωσή του.

«Θα μείνει στη συλλογική μνήμη για τη συμβολή του στην αποκάλυψη της δολοφονίας Λαμπράκη και τη στάση του απέναντι στη χούντα, για την οποία φυλακίστηκε», σημείωσε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.

«Ο τρόπος με τον οποίον ο Χρήστος Σαρτζετάκης υπερασπίστηκε τη δικαιοσύνη ως λειτουργός της και τα εθνικά θέματα ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ας γίνει παράδειγμα για όλους. Αιωνία του η μνήμη», ανέφερε ο Κυριάκος Βελόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης. «Θα τον θυμόμαστε για τη σπάνια γενναιότητά του. Ως τον αγέρωχο ανακριτή που δεν ενέδωσε στο εμφυλιοπολεμικό παρακράτος της Δεξιάς, επιμένοντας να ξεσκεπάσει τους δολοφόνους του Λαμπράκη πάση προσωπική θυσία», έγραψε σε ανάρτησή του ο γραμματέας του ΜέΡΑ25, Γιάνης Βαρουφάκης.

Δηλώσεις για τον εκλιπόντα πρώην Πρόεδρο έκαναν και οι τρεις πρώην πρωθυπουργοί. Ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος εστίασε στο «δημοκρατικό θάρρος του Χρήστου Σαρτζετάκη για τη δημοκρατία και τον ενεργό αγώνα του κατά της δικτατορίας», ο Γιώργος Παπανδρέου που εκτίμησε ότι «θα μείνει στην ιστορία για την ακεραιότητά του και ο Αντώνης Σαμαράς που τον αποκάλεσε «σημαντική προσωπικότητα του δημόσιου βίου, που αφήνει παρακαταθήκη τη σθεναρή υπεράσπιση των εθνικών μας θέσεων».