Κυβέρνηση-μεγάλος ασθενής

Αποτυχημένη θεωρεί η πλειονότητα των πολιτών τη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση, αποτυπώνοντας με σαφή τρόπο τον έντονο προβληματισμό της για το σύνολο των κυβερνητικών επιλογών που σχετίζονται με την κρίση που προκαλεί ο κορονοϊός. Μάλιστα, σύμφωνα με τα ευρήματα του Σφυγμού Νοεμβρίου της Prorata, που δημοσιεύει σήμερα η «Εφ. Συν.», σχεδόν όλοι οι δείκτες που αφορούν τους χειρισμούς της κυβέρνησης στα κρίσιμα αυτά θέματα παρουσιάζουν επιδείνωση σε σύγκριση με την πρώτη φάση της πανδημίας.

Πρόκειται για ένα γεγονός που δείχνει ότι το τέλος της ανοχής ενός σημαντικού μέρους της κοινωνίας έχει φτάσει, ενώ παράλληλα δεν φαίνεται να βρίσκουν ανταπόκριση οι διαπιστώσεις μερίδας υπουργικών στελεχών ότι η κατάσταση αντιμετωπίζεται με σχέδιο και επάρκεια. Ενδεικτική της δυσαρέσκειας της κοινής γνώμης είναι η υποχώρηση της Ν.Δ. στην πρόθεση ψήφου, αν και διατηρεί καθαρό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εντούτοις δεν καταφέρνει να έχει άμεσα πολιτικά κέρδη, παραμένοντας στο ποσοστό που είχε στη μέτρηση της ίδιας εταιρείας τον Ιούνιο.

Πιο αναλυτικά, το 55% των ερωτηθέντων αξιολογεί αρνητικά τη μέχρι στιγμής διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση και το 45% θετικά, όταν σε αντίστοιχο ερώτημα τον περασμένο Μάιο οι αρνητικές γνώμες ήταν μόλις στο 27% και οι θετικές ανέρχονταν στο 71%. Σύμφωνα με το 65% των πολιτών η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να αποτραπεί το δεύτερο λοκντάουν, ενώ 45% υποστηρίζει ότι θα έπρεπε να είναι πιο αυστηρό. Σε επιμέρους θέματα, αρνητικά κρίνει τους κυβερνητικούς χειρισμούς για τη λειτουργία των νοσοκομείων το 55%, για τη λειτουργία των σχολείων το 58% και για τη λειτουργία των επιχειρήσεων το 57%.

Οι ψηφοφόροι της Ν.Δ.

Η κυβέρνηση δεν έχει κάνει ό,τι ήταν δυνατόν για την προστασία μιας σειράς επαγγελματικών κατηγοριών, όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι εργαζόμενοι σε μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις και οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων, απαντά σχεδόν ένας στους δύο ερωτηθέντες, ενώ αναφορικά με την προετοιμασία του ΕΣΥ το 68% εκτιμά ότι είναι λίγο ή καθόλου και το 31% απόλυτα ή αρκετά προετοιμασμένο. Επιπλέον, καμπανάκι για τη Ν.Δ. στέλνουν ακόμη και οι ψηφοφόροι της που δηλώνουν καθόλου ή όχι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από το έργο του κόμματός τους σε ποσοστό 56%.

Σε ό,τι αφορά την πρόθεση ψήφου, η Ν.Δ. προηγείται, συγκεντρώνοντας 36% έναντι 38% τον Ιούνιο, στη δεύτερη θέση αλλά στάσιμος μένει ο ΣΥΡΙΖΑ με 24% και ακολουθούν Κίνημα Αλλαγής με 5%, ΚΚΕ με 4,5%, Ελληνική Λύση και ΜέΡΑ25 με 3%. Το 18,5% εμφανίζεται αναποφάσιστο και το 6% απαντά ότι θα ψήφιζε άλλο κόμμα.

Στα αξιοσημείωτα της δημοσκόπησης συγκαταλέγεται ότι οι ερωτηθέντες σε ποσοστό 52% εκτιμούν ότι μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα διαχειριζόταν χειρότερα την πανδημία, ενώ αναφορικά με το κυρίαρχο συναίσθημα που νιώθουν, για τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η αποστροφή (20 και 34% αντίστοιχα) και για το Κίνημα Αλλαγής η αδιαφορία (41%). Επιπλέον, σε περίπτωση που δεν προκύψει πλειοψηφία στις επόμενες βουλευτικές εκλογές προκρίνουν ως ιδανικότερο το σχήμα τη συγκυβέρνηση Ν.Δ.-ΚΙΝ.ΑΛΛ. (36%).

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν εξάλλου τα ευρήματα, σύμφωνα με τα οποία το 63% δηλώνει ότι θα έκανε το εμβόλιο κατά του Covid-19 εφόσον ήταν διαθέσιμο και ότι το 72% χαρακτηρίζει ανεύθυνη της στάση της Εκκλησίας στη διάρκεια της πανδημίας.

Ο εντεινόμενος αντικυβερνητικός θόρυβος και ο γρίφος που πρέπει να λύσει ο ΣΥΡΙΖΑ

Του Αγγελου Σεριάτου*

Η περίοδος χάριτος για κάθε κυβέρνηση κάποια στιγμή τελειώνει και οι προσδοκίες που έχουν προεκλογικά καλλιεργηθεί γύρω από την ακόλουθη διακυβέρνηση ανταμώνουν την πραγματικότητα. Το χάσμα μεταξύ των προσδοκιών και του βαθμού διάψευσης ή επαλήθευσης αυτών αποτυπώνει και το εκλογικό κλίμα. Τα ευρήματα του «Σφυγμού» της Prorata επιβεβαιώνουν με τον πλέον ορατό τρόπο το τέλος της περιόδου χάριτος προς την κυβέρνηση παρά την αρχική εύνοια της τελευταίας λόγω των επιδράσεων του rally ‘round the flag effect, το οποίο αφορά μια προσωρινή αύξηση της δημοτικότητας όσων ηγούνται της διαχείρισης κάποιας κρίσης (κυβέρνηση, πρωθυπουργός, εμπλεκόμενοι θεσμοί).

Στην ελληνική περίπτωση, τα μειοψηφικά ποσοστά ως προς τη συνολική ικανοποίηση από το κυβερνητικό έργο αλλά και η σταδιακή επικράτηση της απογοήτευσης και του θυμού, ως κυρίαρχων συναισθημάτων μεταξύ των πολιτών, επιβεβαιώνουν τον παραπάνω ισχυρισμό, ιδίως αν ιδωθούν από κοινού με τα ποσοστά που αφορούν την αξιολόγηση της κυβέρνησης ως προς τη διαχείριση της πανδημίας.

Σε αυτό το επίπεδο, και σε αντίθεση με το πρώτο πανδημικό κύμα, η κυβέρνηση δεν τα πάει ιδιαίτερα καλά ούτε στην αξιολόγηση της υγειονομικής διαχείρισης (εφαρμογή δεύτερου λοκντάουν, εξειδικευμένων περιορισμών και προετοιμασία του ΕΣΥ) αλλά ούτε και στη διαχείριση των οικονομικών συνεπειών της κρίσης για τις επιχειρήσεις και τον κόσμο της εργασίας. Ολα τα παραπάνω αποτυπώνονται ανάγλυφα και στην πρόθεση ψήφου, όπου η Ν.Δ. καταγράφει σταθερή πτώση κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών.

Ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι έχει αναπτυχθεί ένας έντονος αντικυβερνητικός θόρυβος στο επίπεδο της κοινωνίας, ο οποίος αναντίρρητα, ωστόσο, δεν διαθέτει προς το παρόν δυναμική αμφισβήτησης της κυριαρχίας της Ν.Δ. στο πεδίο του κομματικού ανταγωνισμού. Γιατί, όπως σε κάθε μη σταθεροποιημένο κομματικό σύστημα στην εποχή των χαλαρών κομματικών ταυτίσεων, έτσι και στο ελληνικό, η δυσαρέσκεια από το κυβερνητικό έργο δεν τροφοδοτεί πολιτικά και εκλογικά με αυτόματο και ευθύ τρόπο τον κεντρικό πόλο της αντιπολίτευσης.

Ενας ισχυρισμός, ο οποίος μπορεί εύκολα να επιβεβαιωθεί από τα ευρήματα των τελευταίων ερευνών, καθώς παρά τη σημαντική πτώση της Ν.Δ., ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά ούτε και κάποιο άλλο κόμμα της αντιπολίτευσης παρουσιάζουν θετικές μεταβολές στους διάφορους δείκτες αξιολόγησης και την πρόθεση ψήφου. Μάλιστα, οι περισσότεροι ψηφοφόροι που αποστοιχίζονται από τη Ν.Δ. κατευθύνονται προς την αδιευκρίνιστη ψήφο, συναντώντας αρκετούς από τους ψηφοφόρους που ψήφισαν τον ΣΥΡΙΖΑ στις πρόσφατες εκλογές του 2019. Και ο γρίφος που πρέπει να λύσει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δείχνει πολύ πιο δύσκολος από αυτόν που έχει να λύσει η Ν.Δ. Από τη μια, ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας είναι σαφές πως πρέπει να πείσουν έναν κόσμο που εγκαταλείπει το κυβερνών κόμμα και ο οποίος έχει σαφώς πιο συντηρητικές καταβολές σε σχέση με τον ιδεολογικό προσανατολισμό του κόμματος.

Από την άλλη, ωστόσο, είναι απαραίτητο να παγιώσει με τρόπο σταθερό τη σχετικά χλιαρή υποστήριξη του ΣΥΡΙΖΑ από μια άλλη σημαντική μερίδα του κόσμου, που τοποθετείται στα αριστερά και τα κεντροαριστερά του πολιτικού φάσματος. Με άλλα λόγια, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης χρειάζεται να πείσει πως αφενός αποτελεί μια αξιόπιστη και ρεαλιστική εναλλακτική λύση διακυβέρνησης (άνοιγμα προς το μετριοπαθές κέντρο σε κοινωνικό επίπεδο), χωρίς παράλληλα να επιδιώκει τη συνεργασία με οχήματα πολιτικής που ο κόσμος της Αριστεράς και της προόδου, αλλά και οι νεότεροι ψηφοφόροι, τα ταυτίζουν στον έναν ή τον άλλο βαθμό με το «παλαιό», όπως ενδεχομένως το Κίνημα Αλλαγής. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ θα προέκριναν το ενδεχόμενο συγκυβέρνησης με το ΜέΡΑ25, παρά με το Κίνημα Αλλαγής. Οσο πιθανό ή απίθανο κι αν ακούγεται ως σενάριο κάτι τέτοιο, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του διττού γρίφου που πρέπει να λύσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ιδίως, γνωρίζοντας πως η Ν.Δ. -παρά τις όποιες απώλειες- είναι καθολικά κυρίαρχη στον δεξιό και κεντροδεξιό ιδεολογικό χώρο, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη πλευρά, όχι.

 * επικεφαλής Πολιτικών Ερευνών της Prorata