Πικρή η γεύση των αποφάσεων του Eurogroup

Πικρή γεύση αφήνουν στην κυβέρνηση τα μέτρα ανάσχεσης της κρίσης από τον κορονοϊό που ελήφθησαν στο Eurogroup. «Θα μπορούσαν να ήταν και καλύτερα», τονίζουν κυβερνητικά στελέχη, αφού από το ευρωπαϊκό πακέτο χρηματοδότησης των 540 δισ. ευρώ η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί με μόλις 6 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 1% περίπου του συνολικού σχεδίου.

Από αυτά, τα 3,8-4 δισ. ευρώ θα προέλθουν από την προληπτική πιστωτική γραμμή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, η οποία δεν θα συνοδεύεται από αυστηρούς όρους χρηματοδότησης εφόσον τα χρήματα αυτά διατεθούν αποκλειστικά και μόνο για δράσεις κατά της πανδημίας.

Από το πρόγραμμα SURE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ύψους 100 δισ. ευρώ, που θα στηρίξει προγράμματα απασχόλησης, εκτιμάται ότι θα μπορεί κατ’ ελάχιστον να αξιοποιήσει 1 δισ. ευρώ, όντας η χώρα με τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας στη ζώνη του ευρώ σήμερα.

Ακόμη, από το τρίτο δίχτυ ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ύψους 200 δισ. ευρώ εκτιμάται πως η χώρα θα μπορέσει να αξιοποιήσει χρηματοδότηση τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ που θα διοχετευθεί στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πάντως, η ελληνική κυβέρνηση και ειδικά ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας προσδοκούσαν σε κάτι πολύ καλύτερο, αλλά –όπως άφησαν οι εταίροι να εννοηθεί– οι επιπρόσθετες ενέσεις ρευστότητας θα είναι συνδεδεμένες με μνημονιακούς όρους και σκληρά ανταλλάγματα.

Επί της ουσίας, διαμορφώνονται δυο γραμμές χρηματοδότησης από τον ESM: μία με χαλαρούς όρους, που θα χορηγεί έντοκα δάνεια στα εθνικά συστήματα Υγείας, και μία δεύτερη με αυστηρές δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις.

Το τοπίο με τις δυο γραμμές θα ξεκαθαρίσει τις επόμενες ημέρες και για την ώρα οι μόνοι που πανηγυρίζουν μετά το πέρας των εργασιών από το Eurogoup είναι οι Γερμανοί και φυσικά οι στενοί τους σύμμαχοι, οι Ολλανδοί, οι οποίοι επέβαλαν τις απόψεις τους από το πρώτο κιόλας ημίχρονο της τηλεδιάσκεψης των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. Από την πρώτη στιγμή είχε διαφανεί ότι η επιλογή του ευρωομολόγου δεν θα προχωρούσε, με αποτέλεσμα η Ιταλία, που πόνταρε σε αυτήν τη λύση (όπως και η Ελλάδα), να είναι η μεγάλη χαμένη αυτής της συμφωνίας.

Η ελληνική πλευρά εναποθέτει πλέον τις ελπίδες της στο Ταμείο Ανάκαμψης (Recovery Fund), το οποίο ενέκριναν οι 19, θα χρηματοδοτηθεί από «καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία» και στο οποίο θα έχει εμπλοκή και η ΕΤΕπ. Βέβαια οι όροι χρήσης αυτών εργαλείων δεν έχουν ακόμη γίνει γνωστοί και γι’ αυτό στο υπουργείο Οικονομικών κρατούν χαμηλά τον πήχη… Ακόμη κι αν η καραντίνα στην οικονομία παραταθεί και τα πράγματα σφίξουν περισσότερο, η χώρα θα εξαντλήσει όλες τις εναλλακτικές πριν φτάσει να χτυπήσει την πόρτα του ESM για την πιστωτική γραμμή ενισχυμένης εποπτείας.

Το θετικό είναι ότι ο προϋπολογισμός διαθέτει ένα σημαντικό μαξιλάρι διαθεσίμων που δίνει τη δυνατότητα αναχαίτισης των όποιων κραδασμών από την πανδημική κρίση. Δεν αναφερόμαστε στα 16 δισ. ευρώ που είναι δεσμευμένα για το χρέος, αλλά στα 14-15 δισ. ευρώ που αποτελούν αποθεματικά των φόρων της γενικής κυβέρνησης και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για έκτακτες καταστάσεις. Είναι συμφωνίες repoς που έχει κάνει το Γενικό Λογιστήριο με τους εν λόγω φορείς.

Επίσης, σχεδιάζει έξοδο στις αγορές μέσα στον Μάιο με 10ετές ομόλογο για να αντλήσει περί τα 2 με 2,5 δισ. ευρώ, ενώ το οικονομικό επιτελείο διαπραγματεύεται:

■ Επιστροφή των κερδών ύψους 650 εκατ. ευρώ από τα ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους οι κεντρικές τράπεζες. Λόγω των έκτακτων συνθηκών στην οικονομία, η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι θα απλοποιηθούν οι διαδικασίες της νέας αξιολόγησης και τα χρήματα θα επιστραφούν χωρίς αστερίσκους από τους θεσμούς.

■ Μετακύλιση πληρωμών χρέους (τόκοι 5 δισ. ευρώ) προς το μέλλον, ώστε να αξιοποιηθεί ο αντίστοιχος δημοσιονομικός χώρος.

Τα μαθηματικά των Σάιλοκ

Ο Μάριο Σεντένο έκανε φιλότιμες προσπάθειες να εξωραΐσει την επιεικώς άθλια απόφαση του «άτυπου» Eurogroup (ακόμη και το γεγονός ότι ανέθεσαν σε αυτό το όργανο να διαχειριστεί τη χειρότερη κρίση στην ιστορία του έχει τη σημασία του), αθροίζοντας ετερόκλητα ποσά και ποσοστά.

Ετσι, πέραν των 540 δισ. (περίπου 0,5% του ΑΕΠ της Ε.Ε.) που υποτίθεται ότι είναι διαθέσιμα ως δάνεια από το παγκάρι του ESM, το πουγκί της Κομισιόν και το μπαούλο της ETEπ, υπάρχουν τα εξής:

■ Τα μέτρα που έχουν ανακοινώσει οι 27 χώρες και επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς τους αντιστοιχούν στο 3% του κοινοτικού ΑΕΠ.

■ Οι κρατικές εγγυήσεις για δάνεια προς επιχειρήσεις και πληττόμενους εργαζομένους και οι αναβολές ή αφέσεις φορολογικών οφειλών φτάνουν το 16% του ΑΕΠ της Ε.Ε.

■ Το υπό συζήτηση Ταμείο Ανασυγκρότησης υπολογίζεται ότι θα «προικιστεί» με 0,5% του κοινοτικού ΑΕΠ.

■ Το πρόγραμμα αγορών ομολόγων, τακτικό και έκτακτο κατά της πανδημίας, της ΕΚΤ αντιστοιχεί επίσης σε λίγο πάνω από το 1% του ΑΕΠ των 27, ή 1,5% του ΑΕΠ των 19 της ευρωζώνης.

■ Από τον τρέχοντα κοινοτικό προϋπολογισμό είναι διαθέσιμα όχι πάνω από 200 δισ., ήτοι 0,2% του ΑΕΠ της Ε.Ε., ενώ ο νέος επταετής προϋπολογισμός αναμένεται μεν να υπερβεί το 1 τρισ. ευρώ, αλλά δεν θα είναι διαθέσιμος πριν από το 2021.

Από αυτά τα μαθηματικά της αισιοδοξίας προκύπτει ότι οι 27 της Ε.Ε. ως σύνολο και κατά μόνας προτίθενται να διαθέσουν κατά της πανδημίας και των παρενεργειών της σχεδόν το 25% του ΑΕΠ της Ενωσης.

Ωστόσο, το κρίσιμο ερώτημα είναι τι θα γίνει σε έναν χρόνο από τώρα, όταν αυτοί οι πόροι θα έχουν αντληθεί από τους εθνικούς προϋπολογισμούς ή τα ταμεία της Ε.Ε. και θα έχουν μετρήσει στα δημοσιονομικά τους ελλείμματα.

Τι θα γίνει τον Απρίλιο του 2021, όταν το ελληνικό πρωτογενές πλεόνασμα θα έχει γίνει έλλειμμα 5,9%, το γαλλικό, το ιταλικό, το ισπανικό έλλειμμα θα έχουν ξεπεράσει το 8% και το γερμανικό θα έχει καρφωθεί στο 7% του ΑΕΠ; (Εκτιμήσεις Societe General, βάσει Eurostat.)

Τι θα γίνει όταν το δημόσιο χρέος κάθε χώρας θα έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες; Θα έρθουν οι Γερμανοί και Ολλανδοί εταίροι να απαιτήσουν εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας; Θα έρθουν ο ESM, η ΕΤΕπ, η Κομισιόν και η ΕΚΤ, ως Σάιλοκ, να ζητήσουν από τους «παραβάτες» τη λίβρα κρέας και να απαιτήσουν Μνημόνια μέχρι να σβήσει ο ήλιος;

Αντιδράσεις από ΚΚΕ και ΜέΡΑ25

Ως «επιβεβαίωση πως η αντιπαράθεση αυτών των ημερών δεν ήταν για το συμφέρον των λαών, αλλά για το πώς θα επιμεριστούν τα νέα δάνεια και οι χρηματοδοτήσεις για τη στήριξη των επιχειρηματικών ομίλων και των τραπεζών», σχολίασε το ΚΚΕ τις τελικές αποφάσεις του προχθεσινού Eurogroup, ειδικά εφόσον «η χρηματοδότηση των καπιταλιστικών οικονομιών αποφασίστηκε πως θα γίνει απ’ τους υπάρχοντες μηχανισμούς του ESM που προβλέπουν όρους και δεσμεύσεις, δηλαδή νέα μνημονιακά μέτρα», διευκρινίζει το Κόμμα.

«Ολα τα παραπάνω εκθέτουν για μία ακόμη φορά τους οπαδούς της “ευρωπαϊκής αλληλεγγύης”, αποκαλύπτοντας το αποκρουστικό πρόσωπο της Ε.Ε.», τονίζουν και καταλήγουν: «Είναι προφανές ότι για μία ακόμη φορά οι λαοί της Ευρώπης, που έχουν ήδη πληρώσει με χιλιάδες θύματα την πανδημία, θα κληθούν την επόμενη μέρα να πληρώσουν και αυτήν την κρίση, με νέα σκληρά μέτρα. Η σκυτάλη λοιπόν περνάει σ’ αυτούς. Κάποια στιγμή θα βγουν απ’ το σπίτι τους. Το ζήτημα είναι να βγουν δυναμικά στο προσκήνιο των αγώνων και των πολιτικών εξελίξεων σε σύγκρουση με την Ε.Ε. και το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα».

«Τοξικό» χαρακτήρισε και το ΜέΡΑ25 τον «καπνό» που βγήκε από το Eurogroup, λέγοντας: «Είναι γεγονός! Οπως προέβλεψε ο γραμματέας του ΜέΡΑ25, Γιάνης Βαρουφάκης, μερικές ώρες πριν την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του Eurogroup στη Βουλή, οι “9” πούλησαν το ευρωομόλογο, αποδέχθηκαν δάνεια από τον ESM που νομοτελειακά θα φέρουν καταστροφική νέα λιτότητα, ασήμαντα επιχειρηματικά δάνεια από την ΕΤΕπ και μια ψευδο-αμοιβαιοποίηση επιδομάτων ανεργίας.

Με αντάλλαγμα; Τα Σταφύλια της Οργής, δηλαδή μόνιμη ευρωπαϊκή φτώχεια και, συνεπώς, έκρηξη της ξενοφοβίας, του αυταρχισμού και των φυγόκεντρων δυνάμεων που αποδομούν την Ευρώπη και πτωχοποιούν Ελληνες, Ιταλούς και, σε βάθος χρόνου, τους Γερμανούς. Αυτά έχει η αποφασιστικότητα πολιτικών τύπου κ.κ. Μητσοτάκη, Κόντε, Σάντσεθ κ.λπ. και να μην προβάλουν βέτο μπας και γίνουν… Βαρουφάκης».