Η διάπλασις των... πρωθυπουργοπαίδων

Η προηγούμενη επίσημη επίσκεψη Ελληνα πρωθυπουργού στο Βερολίνο ήταν έξι μήνες πριν, όταν ο Αντ. Σαμαράς προσπαθούσε να πάρει μια θετική δήλωση από την καγκελάριο Μέρκελ για το σχέδιο εξόδου της Ελλάδας από το μνημόνιο, που είχε προαναγγείλει στις αρχές Σεπτεμβρίου. Από το βήμα της ΔΕΘ υποσχέθηκε σταδιακή χαλάρωση από τη λιτότητα και κατόπιν, στην επίσκεψη του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας, Π. Κοέλιο, στην Αθήνα την 9η Σεπτεμβρίου 2014, προχώρησε άλλο ένα βήμα, λέγοντας ότι «σε λίγο καιρό από σήμερα θα μπορέσουμε να πιστοποιήσουμε τη βιωσιμότητα του χρέους μας, χωρίς να έχουμε ανάγκη για νέα δανεικά».

Οι πρώτες αντιδράσεις από τις αγορές ήταν αρνητικές, ενώ στο πολιτικό πεδίο ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Β. Σόιμπλε, επέμεινε στην πιστή εφαρμογή του Μνημονίου έως τη λήξη. Εντούτοις, η κυβέρνηση Σαμαρά συνέχιζε την αφήγηση της εξόδου, υπό το άγχος των προεδρικών εκλογών, και ο πρωθυπουργός πάσχιζε για μια πρόσκληση από την Ανγκελα Μέρκελ, που διατυπώθηκε τελικά στις 19 Σεπτεμβρίου, μετά τη συνάντηση που είχαν στο περιθώριο της Ευρω-Ασιατικής Συνόδου στο Μιλάνο.

Η συνάντηση έγινε στις 23 Σεπτεμβρίου και η δήλωση του πρωθυπουργού περί βελούδινου διαζυγίου με το ΔΝΤ, αν και διατυπώθηκε με διπλωματική ασάφεια, ότι δηλαδή «η Ελλάδα κατά την άποψή μας και σύμφωνα με τις δικές μας εκτιμήσεις και τα δικά μας στοιχεία μπορεί να τα βγάλει πέρα χωρίς πρόσθετη χρηματοδότηση», άφησε παγερά αδιάφορη την καγκελάριο.

Η ατζέντα

Παγερή ήταν η ατμόσφαιρα και στη σύσκεψη των δύο αντιπροσωπειών κορυφής. Η καγκελάριος Μέρκελ άνοιξε την ατζέντα των καθυστερήσεων στο Μνημόνιο, θέτοντας μέχρι και τα θέματα που χαρακτηρίζονται δευτερεύουσας σημασίας, όπως η αλλαγή του κώδικα πολιτικής δικονομίας, ενώ οι συνεργάτες της -κατά τις πληροφορίες- έβαζαν και νέα θέματα, όπως η φορολογική μεταχείριση των εφοπλιστικών εταιρειών, η διεύρυνση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, η περαιτέρω απορρύθμιση της αγοράς εργασίας.

Το πλαίσιο -όπως επιβλήθηκε από τη γερμανική καγκελαρία- προκάλεσε περισσότερα προβλήματα από αυτά που η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση προσπαθούσε να διευθετήσει. Την προηγούμενη μέρα, με ανάλογο τρόπο η καγκελάριος έδειχνε στον πρωθυπουργό της Γαλλίας Μ. Βαλς την Ε.Ε. και το Συμβούλιο για το θέμα του ελλείμματος του γαλλικού προϋπολογισμού, αλλά ο συμβιβασμός που επήλθε πρόσφατα έδωσε περιθώριο δύο ετών στον πρόεδρο Ολάντ. Προηγουμένως, όμως, χρειάστηκε να αποπέμψει τον υπουργό Οικονομικών Α. Μοντεμπούρ, που είχε χαρακτηρίσει «ανοησία» τη γερμανική πολιτική λιτότητας.

Η παραίτηση

Η ατζέντα Μέρκελ-Σαμαρά ήταν ανοιχτή και στάθηκε η αφορμή να παραιτηθεί ο πρεσβευτής της Ελλάδας στη Γερμανία, Π. Ζωγράφος, την επομένη της συνάντησης. Ο πρέσβης είχε εκφέρει αντιρρήσεις και για τον χρόνο της επίσκεψης και για την προετοιμασία, ενώ το βράδυ, μετά τη συνάντηση, είχε και φραστικό επεισόδιο με τον σύμβουλο του Αντ. Σαμαρά, Χρ. Λαζαρίδη. Από το αποτέλεσμα επιβεβαιώθηκε ο πρέσβης, αφού η αφήγηση του πρώην πρωθυπουργού, περί εξόδου από το μνημόνιο, με εγγύηση την εναλλακτική γραμμή χρηματοδότησης από τον ESM έπεσε στο δημοσιονομικό κενό.

Το σχέδιο Σαμαρά κάηκε στις αγορές με την απαγορευτική εκτόξευση των spreads, ενώ εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης δεν βρέθηκαν και η διαπραγματευτική θέση της κυβέρνησης εξασθένησε την περίοδο του τελικού γύρου των συνομιλιών.

Το χαρτί της πολιτικής αβεβαιότητας που έπαιξε έξω, δεν είχε καμία επίδραση στις συνεδριάσεις των υπουργών Οικονομικών στο Eurogroup. Η γραμμή του Β. Σόιμπλε, αντί να χαλαρώσει, όπως ήθελε να πιστεύει η κυβέρνηση Σαμαρά, έγινε αυστηρότερη και οι συνομιλίες κατέληξαν σε πλήρες αδιέξοδο στο Παρίσι ΙΙ, τον περασμένο Νοέμβριο.