Σε ελληνικό Σεβέζο μετατρέπεται ο Ασπρόπυργος

Η Αττική γίνεται μάρτυρας της ελληνικής εκδοχής του Σεβέζο. Και μπροστά σε αυτές τις συνθήκες έκτακτης ανάγκης, τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης ενεργοποιούνται μόλις τη χθεσινή, τέταρτη ημέρα της πυρκαγιάς, συγκαλώντας την αναγκαία ευρεία σύσκεψη. Μαζί με τις φλόγες στον Ασπρόπυργο, διατηρείται και το τοξικό νέφος στην ατμόσφαιρα της Αττικής.

Ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου, η οσμή καμένου πλαστικού και οι επικίνδυνες διοξίνες μετακινούνται σε γειτονιές του Λεκανοπεδίου. Παρ’ ότι η φωτιά σιγοκαίει, το νέφος περιγράφεται το ίδιο πυκνό. Αναμφισβήτητες οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία των πολιτών.

Επειτα από την κατάθεση μηνυτήριας αναφοράς, χθες, από την Περιφέρεια Αττικής (κατά παντός υπευθύνου, φυσικού ή ηθικού αυτουργού, άμεσου ή απλού συνεργού για παράνομες και αυθαίρετες πράξεις από τις οποίες προέκυψε κίνδυνος για τους πολίτες, υποβάθμιση και μόλυνση του περιβάλλοντος), η Εισαγγελία Πρωτοδικών διέταξε κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση για τα αίτια της πυρκαγιάς στον Ασπρόπυργο.

Στόχος, η εξακρίβωση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών. Παρέμβαση απολύτως επιβεβλημένη απέναντι στην απίστευτη ρύπανση που εξακολουθεί να μολύνει το περιβάλλον. Αλλά, καθυστερημένη. Χθες το βράδυ έγινε γνωστό ότι η Αστυνομία προσήγαγε εκπρόσωπο της επιχείρησης, τη στιγμή που αναζητούσε τους ιδιοκτήτες. «Παραδειγματική τιμωρία των ενόχων», ζήτησε ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Π. Λαφαζάνης, στο πλαίσιο της ευρείας σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε χθες στο υπουργείο, έπειτα από πρόσκληση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, ενώ επισημάνθηκε η κρισιμότητα της σημερινής ημέρας. Ο υπουργός αποκάλυψε ότι το συγκεκριμένο εργοστάσιο έχει καεί τρεις φορές τα τελευταία τρία χρόνια.

«Και όπως με έχουν πληροφορήσει, κατά σύμπτωση ύστερα από κάθε μεγάλη πυρκαγιά μεγαλώνουν και τα στρέμματα του εργοστασίου. Δεν θέλω με αυτό να συναγάγετε κάποιο συμπέρασμα. Το αναφέρω ως πραγματικό γεγονός», συμπλήρωσε.

Πλήρης η ομοφωνία στη σύσκεψη για συνδρομή στις υπεράνθρωπες προσπάθειες που καταβάλλει η Πυροσβεστική. Εκτιμήθηκε ότι τις επόμενες μέρες τα προϊόντα καύσης (καπνός και αιωρούμενα σωματίδια) θα μειωθούν αισθητά, χωρίς να εγκυμονούν κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

«Δεν υπήρξε ολιγωρία»

Η πυρκαγιά βρίσκεται σε πορεία κατάσβεσης. Οι επιχειρήσεις της Πυροσβεστικής συνεχίστηκαν και χθες. Σκαπτικά μηχανήματα απομονώνουν φλεγόμενους όγκους και τους καταβρέχουν. Χαρακτηριστικό, όμως, των υψηλών θερμοκρασιών είναι ότι ακόμη και τα ελαστικά των οχημάτων καίγονται. Η υπόθεση θα συζητηθεί εκτάκτως στο αυριανό περιφερειακό συμβούλιο Αττικής. 40.000 ευρώ ήδη το κόστος για την περιφέρεια. «Δεν υπήρξε καμία απολύτως ολιγωρία», δήλωσε ο κ. Λαφαζάνης.

Στη φλεγόμενη επιχείρηση, χθες, μετέβησαν ειδικοί επιστήμονες από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Αττικής, τον «Δημόκριτο», το Αστεροσκοπείο και επιθεωρητές Περιβάλλοντος από το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, προκειμένου να προβούν σε μετρήσεις ρύπων και τοξικών ουσιών. Τα αποτελέσματα θα γνωστοποιηθούν προσεχώς.

Περιγραφές θέλουν στην επιχείρηση να συγκεντρώνονται και σύμμεικτα απορρίμματα, παλιοσίδερα και βιομηχανικά λάδια, πέρα από ανακυκλώσιμα υλικά. Ο Θωμάς Μπιζάς, πρώην συνδικαλιστής της ΠΟΕ-ΟΤΑ, γνώστης του τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων, επισκέπτεται το σημείο από την πρώτη ημέρα. Μιλώντας στην «Εφ.Συν.», εκτίμησε ότι στον χώρο της επιχείρησης βρίσκονταν 60.000-70.000 τόνοι απορριμμάτων.

Ακόμη και στο ενδεχόμενο να καίγονται μόνο πλαστικά, «τα πράγματα είναι επικίνδυνα», σχολιάζει στην «Εφ.Συν.» ο Αθ. Παπαδόπουλος, πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Χημικών. Από την καύση πλαστικού εκλύονται «αιωρούμενα σωματίδια, διοξίνες, φουράνιο, ένα δηλητηριώδες αέριο, ενώ είναι δεδομένα και άλλα αέρια που εκλύονται ακόμα και από την καύση ξύλου», εξηγεί ο κ. Παπαδόπουλος.

Βέβαια, εξ αρχής οι κάτοικοι της περιοχής, βλέποντας τον καπνό, διαπίστωναν ότι πρόκειται για τοξικό νέφος. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΕΧ, τα αέρια της καύσης συσσωρεύονται στην ατμόσφαιρα με προσθετικές ιδιότητες. «Και όσο αυξάνει η περίοδος έκθεσης των κατοίκων σε ενδεχόμενα βλαβερά αέρια, επιβαρύνεται η υγεία τους προσθετικά», συμπληρώνει.

Σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, έπειτα από ένα τέτοιο συμβάν, θα εφαρμοζόταν άμεσα η Οδηγία Σεβέζο, για να ληφθούν έκτακτα μέτρα. Μπορεί πολλοί να μη θυμούνται το ατύχημα στο Σεβέζο της Ιταλίας το 1976 (όταν από εργοστάσιο της βιομηχανίας Hoffman – La Roche διέρρευσε επικίνδυνη διοξίνη).

Κάθε ευρωπαϊκή χώρα είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει την ανάλογη οδηγία που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 1982, οπότε καθορίστηκαν μέτρα και περιορισμοί για την αντιμετώπιση των κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης (πυρκαγιές, εκρήξεις, διαρροές τοξικών και επικίνδυνων αερίων σε βιομηχανικές δραστηριότητες).

Σήμερα η οδηγία έχει αναθεωρηθεί. Ισχύει η κοινοτική οδηγία 96/82/EK, γνωστότερη ως «Οδηγία Σεβέζο ΙΙ», η οποία, μαζί με την αρχική, έχει διευρυμένο πεδίο εφαρμογής.

Η πυρκαγιά στην κλειστή πλέον (λόγω χρεών) ιδιωτική επιχείρηση του Δ. Λαζόπουλου (της οποίας οι εργαζόμενοι διεκδικούν δεδουλευμένα) εμπίπτει σαφώς σε παραβίαση των κοινοτικών οδηγιών διότι: Αν υπάρχουν ή όχι επικίνδυνες ουσίες και υλικά σε μεγάλες ποσότητες ο ιδιοκτήτης οφείλει να ενημερώνει τις αρχές για το τι ακριβώς περιέχουν τα εργοστάσια ή οι αποθηκευτικοί χώροι, τους λόγους που παραμένουν εκεί τα επικίνδυνα υλικά και πάνω από όλα τα επιβαλλόμενα μέτρα ασφαλείας.

Τα επακόλουθα

Οφείλει ακόμα ο ιδιοκτήτης να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις περιστάσεις ενός ατυχήματος, τις ενεχόμενες επικίνδυνες ουσίες, να κοινοποιεί τα διαθέσιμα στοιχεία για την εκτίμηση των επιπτώσεων του ατυχήματος για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, και τα επακόλουθα μέτρα έκτακτης ανάγκης. Στη συνέχεια υπάρχουν τα μέτρα που άμεσα οφείλουν να εφαρμόζουν οι αρχές στην περίπτωση εκδήλωσης κάθε συμβάντος, συμπεριλαμβανομένης και της αναλυτικής ενημέρωσης του κοινού.

Σε κοινή ανακοίνωση των περιβαλλοντικών οργανώσεων Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ), Greenpeace και Δίκτυο Μεσόγειος SOS, μεταξύ άλλων, επισημαίνεται η επικινδυνότητα των καυσαερίων από τη φωτιά, «διότι περιέχουν τοξικές χημικές ουσίες, μεταξύ των οποίων και διοξίνες, που είναι πολύ καρκινογόνες. Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι άμεσα αρνητικές σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (άτομα με άσθμα ή αναπνευστικά προβλήματα, έγκυοι, μικρά παιδιά κ.ά.). Επίσης, μακροπρόθεσμα το συμβάν, ανάλογα με τη χρονική διάρκειά του, μπορεί να συμβάλει και στη μελλοντική αύξηση πολλών αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία της ευρύτερης περιοχής που θα εκτεθεί στα καυσαέρια».

Οπου διοξίνες, οι οργανώσεις παραπέμπουν στις χλωριωμένες διοξίνες: μια κατηγορία 75 ουσιών που έχουν χαρακτηριστεί οι πιο τοξικές ενώσεις του βιομηχανικού πολιτισμού. Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης της τοξικότητας όλων αυτών των ουσιών, συνήθως εκφράζονται ως ισοδύναμο της πιο τοξικής διοξίνης, η οποία είναι γνωστή και ως «διοξίνη του Σεβέζο», άχρηστο παραπροϊόν των διεργασιών όπου εμπλέκεται το χλώριο.

Βιοχημικές έρευνες έχουν δείξει πως οι διοξίνες δρουν ως ισχυρές «περιβαλλοντικές ορμόνες». Οπως και οι φυσικές ορμόνες, οι διοξίνες μπορούν να διαπεράσουν τη μεμβράνη των κυττάρων και να αλλάξουν τη δράση των γονιδίων που ρυθμίζουν τη διαδικασία της ανάπτυξης. Ακόμη και απειροελάχιστες συγκεντρώσεις τους μπορούν να επηρεάσουν το ανοσιοποιητικό και νευρικό σύστημα των οργανισμών.

Σε πειραματόζωα, η έκθεση σε διοξίνες έχει προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα τοξικολογικών επιπτώσεων. Μερικές απ’ αυτές εμφανίστηκαν σε εξαιρετικά μικρές δόσεις διοξινών, της τάξης των λίγων τρισεκατομμυριοστών του γραμμαρίου. Στις επιπτώσεις αυτές συγκαταλέγονται η ενδομητρίωση και η ενίσχυση θηλυκών χαρακτηριστικών σε αρσενικά πειραματόζωα, σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση.

Μέτρα από το υπουργείο Υγείας

Εκτακτα μέτρα προστασίας του πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής του Ασπροπύργου από το τοξικό νέφος εισηγείται το υπουργείο Υγείας. Συστήνει τη διακοπή λειτουργίας των σχολείων της περιοχής. Την αποφυγή κάθε σωματικής άσκησης-δραστηριότητας σε εξωτερικούς χώρους και τον περιορισμό του χρόνου παραμονής σε εξωτερικούς χώρους και σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία. Σε άτομα αυξημένου κινδύνου (άτομα με αναπνευστικό πρόβλημα, καρδιοπαθείς, παιδιά καθώς και άτομα άνω των 65 ετών), συνιστάται η αποφυγή παραμονής σε εξωτερικούς χώρους, ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία. Για τα άτομα με άσθμα αναφέρεται ότι μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές ανακουφιστικού φαρμάκου.

Επί επιμονής συμπτωμάτων συνιστάται επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό. Κατά την παραμονή του κοινού σε εσωτερικούς χώρους θα πρέπει να διατηρούνται οι πόρτες, οι μπαλκονόπορτες και τα παράθυρα κλειστά.