Επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα

Με συντηρητικές προβλέψεις για την ανάπτυξη και τα δημόσια οικονομικά το 2023 κατατίθεται σήμερα στη Βουλή ο νέος προϋπολογισμός, καθώς ο κίνδυνος της ύφεσης χτυπά την πόρτα της ευρωζώνης εντείνοντας τις ανησυχίες για «φρενάρισμα» της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της ενεργειακής κρίσης. Την ίδια ώρα, στο μέτωπο του πληθωρισμού το προσχέδιο ενσωματώνει σενάριο σταδιακής εξασθένησης των κυμάτων ακρίβειας από τη νέα χρονιά, αλλά έτσι όπως «τρέχουν» σήμερα οι τιμές φαντάζει δύσκολο για να είναι αληθινό. Επισημαίνεται πάντως ότι το προσχέδιο μπορεί να ξεκινά με αυτές τις παραδοχές αλλά θεωρείται βέβαιο ότι θα διαφοροποιηθούν με το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού τον Νοέμβριο, καθώς πολλές από αυτές αναμένεται να προσαρμοστούν στις εξελίξεις από τη στιγμή που το σκηνικό στην οικονομία παραμένει ρευστό. Ειδικότερα:

ΑΕΠ: ρυθμό ανάπτυξης 5,3% και με ισχυρές πιθανότητες να κινηθεί ακόμη και πάνω από 6% προβλέπουν οι νεότερες εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου. Το 2023 όμως οι ταχύτητες στο ΑΕΠ πέφτουν στο 2,1% στο βασικό σενάριο και στο 1% με το δυσμενές ή αλλιώς σενάριο ευαισθησίας που θα περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός. Σε απόλυτα μεγέθη φέτος το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 205 και 210 δισ. ευρώ από 197 δισ. ευρώ που προέβλεπε το Πρόγραμμα Σταθερότητας, ενώ το 2023 προβλέπεται να φτάσει στα 214-215 δισ. ευρώ.

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ: πρωτογενές έλλειμμα οριακά χαμηλότερο από 2% του ΑΕΠ φέτος και επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023 με ποσοστό έως 0,7% του ΑΕΠ. Αρμόδιες πηγές αφήνουν ανοικτό ακόμη και σενάριο για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό καθώς υπάρχει ο μεγάλος «άγνωστος Χ» με την ενεργειακή κρίση που θα απαιτήσει ενίσχυση και επέκταση του πακέτου για την απόσβεση των επιβαρύνσεων στα νοικοκυριά. Στον προϋπολογισμό θα υπάρξει πρόβλεψη με έξτρα αποθεματικό για τις επιδοτήσεις σε ρεύμα και φυσικό αέριο.

ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ: ο πληθωρισμός θα σημειώσει φέτος νέα επιτάχυνση, καθώς θα ανέβει στο 9%, ακυρώνοντας την προηγούμενη πρόβλεψη στο Πρόγραμμα Σταθερότητας για 5,6% και της αρχικής στον προϋπολογισμό για 0,8%. Για το 2023 η εκτίμηση είναι για υποχώρηση του τιμάριθμου στην περιοχή του 3% και η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα ξεπεραστεί από τις εξελίξεις.

ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ: το δημόσιο χρέος λόγω της μεγαλύτερης ονομαστικής ανάπτυξης εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει κάτω από το 180% του ΑΕΠ το 2022 και ακόμη περισσότερο το 2023. Ωστόσο, ως απόλυτο μέγεθος παραμένει υψηλό. Μοναδική θετική συνιστώσα είναι οι χαμηλές δανειακές οι οποίες τον επόμενο χρόνο κινούνται κοντά στα 7 δισ. ευρώ. Κάτι που σημαίνει ότι, λόγω των υψηλών ταμειακών διαθεσίμων των 38 δισ. ευρώ, η χώρα μπορεί να μη χρειαστεί να βγει στις αγορές, εκτός και αν ανοίξει παράθυρο δανεισμού με χαμηλό κόστος.

ΜΕΤΡΑ ΕΛΑΦΡΥΝΣΗΣ: στο προσχέδιο δεν θα υπάρχει καμία αναφορά για πρόσθετα μέτρα στήριξης ή ελάφρυνσης καθώς ο δημοσιονομικό χώρος έχει εξαντληθεί και η επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα αποτελεί επιτακτική ανάγκη με βάση τη δέσμευση απέναντι στους θεσμούς. Οι μόνες παρεμβάσεις που θα ενσωματώνει θα είναι αυτές που έχουν ανακοινωθεί από την κυβέρνηση και φτάνουν για το 2023 τα 3,2 δισ. ευρώ. Αυτές είναι η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τους δημόσιους υπαλλήλους και συνταξιούχους, η αύξηση των κύριων συντάξεων (με ποσοστό άνω του 6%) και η επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ σε μεταφορές, καφέ, μη αλκοολούχα ποτά, γυμναστήρια, σχολές χορού, κινηματογράφους και τουρισμό. Εάν οι δημοσιονομικές συνθήκες το επιτρέψουν, η επιδότηση στην αντλία για το πετρέλαιο θέρμανσης, ύψους 25 λεπτών περίπου, θα συνεχιστεί και για κάποιους μήνες το 2023. Με τα σημερινά δεδομένα η ισχύς του μέτρου λήγει τέλος του 2022.