Οι διαπραγματεύσεις θα είναι επίπονες και συχνά περιέχουν δούναι και λαβείν

«Οι διαπραγματεύσεις με τους εταίρους και δανειστές θα είναι επίπονες» τονίζει στη συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.» ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Αιμίλιος Αυγουλέας, κάτοχος της έδρας Διεθνούς Τραπεζικού Δικαίου και Χρηματοοικονομικών Αγορών «Ανταμ Σμιθ». Απορρίπτει την έξοδο από το ευρώ, επισημαίνοντας ότι θα προκαλούσε στην Ε.Ε. συνέπειες ανάλογες με την ενδεχόμενη απόσχιση των νότιων Πολιτειών των ΗΠΑ. Θεωρεί ότι μπορεί να δοθεί λύση με τη διευθέτηση του χρέους, υπό την προϋπόθεση ότι η νέα κυβέρνηση θα αλλάξει τον τρόπο διακυβέρνησης και το οικονομικό μοντέλο.

• Κύριε Αυγουλέα, το θέμα του ελληνικού προγράμματος βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο του πολιτικού ενδιαφέροντος στην Ε.Ε. και όχι μόνο. Και βλέπουμε ότι διαμορφώνονται σχηματικά δύο απόψεις, η μία για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και η άλλη για επανεξέταση και διαπραγμάτευση για μια διαφορετική διευθέτηση του χρέους. Ποια είναι η άποψή σας;

Η ευρωζώνη νοσεί βαθύτατα. Επομένως, είναι λογικό να υπάρχουν σχεδιασμοί, εμφανείς ή αφανείς, για μια μικρότερη ευρωζώνη. Παρ’ όλα αυτά, η έξοδος από μια νομισματική ένωση τέτοιας βαθύτητας όπως η ευρωζώνη δεν θα ήταν -τηρουμένων των αναλογιών- τίποτε λιγότερο, σε ιστορική σημασία, από την απόσχιση των νότιων Πολιτειών των ΗΠΑ τον 19ο αιώνα, χωρίς να ακολουθήσει βεβαίως ένας αιματηρός πόλεμος. Από την άλλη πλευρά, η έστω επιφανειακή επιτυχία των προγραμμάτων σταθεροποίησης, της Ιρλανδίας κυρίως και σε δεύτερο λόγο της Πορτογαλίας, δημιουργεί ευρύτατα την εντύπωση πως το μεγαλύτερο πρόβλημα της ευρωζώνης παραμένει η Ελλάδα. Πρόκειται βεβαίως για λανθασμένη εντύπωση. Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει κανένας λόγος, εάν φτάσουν εκεί τα πράγματα ή εάν προκριθεί τελικώς αυτή η λύση μέσω δημοψηφίσματος, να μην υπάρξει έξοδος με οργανωμένο τρόπο και με αίτημα μερικής διαγραφής του χρέους και αναπτυξιακές πιστώσεις. Τέλος, θεωρώ πως η μονομερής καταγγελία των συμβάσεων συνοδευόμενη από την απειλή εξόδου θα ήταν αυτοχειριασμός. Με λίγα λόγια, όσον αφορά τα καθ’ ημάς, νομίζω πως μια άτακτη έξοδος από το κοινό νόμισμα αυτήν τη στιγμή θα ήταν καταστροφή.

• Παρακολουθούμε ακόμη και σε επίπεδο κορυφής όμως στην Ε.Ε. να ξεκινούν νέες αναζητήσεις αναφορικά με τη γενικότερη οικονομική πολιτική, η οποία χαρακτηρίζεται πολιτική της καγκελαρίου Μέρκελ. Αυτό δεν συνιστά μια πρώτη αλλαγή της στάσης των εταίρων;

Εδώ οφείλω να τονίσω πως οι διαπραγματεύσεις σε αυτό το επίπεδο είναι πάντοτε επίπονες και μεταφράζονται συχνά σε δούναι και λαβείν. Μόνο η ριζική αλλαγή του τρόπου διακυβέρνησης της χώρας, η τιμωρητική φορολόγηση του κραυγαλέου και αδίκως κτηθέντος πλούτου, αντί της εξόντωσης της μεσαίας τάξης, η μεταρρύθμιση του αντιπαραγωγικού δημόσιου τομέα και εξάλειψη και τιμώρηση της κραυγαλέας διαφθοράς θα πείσουν τους εταίρους μας πως τα λάθη του ελληνικού προγράμματος είναι δικά τους και όχι δικά μας (δηλαδή των ελληνικών κυβερνήσεων).

• Με ποιον τρόπο θα μπορούσε να γίνει μια ευρωπαϊκή στροφή από τη λιτότητα σε ένα άλλο οικονομικό μοντέλο;

Με την απομάκρυνση των χριστιανοδημοκρατών πολιτικών της οικονομικής θεολογίας των περίφημων οικονομικών του νοικοκυριού (household economics) από τους οικονομικούς μηχανισμούς και θεσμούς της Γερμανίας και της ευρωζώνης.

• Πώς θα επηρεάσει την Ελλάδα;

Οιαδήποτε χαλάρωση των όρων δημοσιονομικής πολιτικής και τόνωσης της ζήτησης στην ευρωζώνη θα σημάνει και αντίστοιχη μείωση της φορολογίας και αναθέρμανση της ζήτησης και στην Ελλάδα με επωφελή αποτελέσματα. Θα δοθεί επίσης η δυνατότητα παροχής φορολογικών κινήτρων, που μπορούν να οδηγήσουν σε αναθέρμανση της επιχειρηματικότητας και άρα της απασχόλησης.

• Μπορεί αντί για συζήτηση και διαπραγμάτευση να δούμε ξανά σκλήρυνση της στάσης της Ε.Ε.;

Ακούστε: είτε οι πολιτικές που ακολουθούνται θα αλλάξουν είτε κρίσιμα κομμάτια της ευρωζώνης όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία θα βρεθούν αντιμέτωπες με τον εφιάλτη της χρεοκοπίας. Αρα, αυτό που όλοι χρειάζονται είναι ένα ατράνταχτο άλλοθι για να δρομολογήσουν αλλαγή πορείας.

Η απληροφόρητη ή και χειραγωγούμενη μερίδα της κοινής γνώμης των βόρειων κυρίως χωρών βλέπει το ελληνικό πρόβλημα είτε με απορία είτε με εχθρική αδιαφορία. Επομένως, θεωρητικά τουλάχιστον, μια ελληνική έξοδος θα μπορούσε να παράσχει το άλλοθι που χρειάζονται οι χρεοκοπημένες νεοφιλελεύθερες ευρωπαϊκές ελίτ για να αλλάξουν τη στόχευση και το περιεχόμενο της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής, επικαλούμενες τερματισμό του ηθικού κινδύνου.

• Το προηγούμενο τρίμηνο η κυβέρνηση απέτυχε να πάρει μια συμφωνία για τη νέα πιστοληπτική γραμμή. Η τρόικα απαίτησε και άλλα μέτρα που δεν θα μπορούσαν να περάσουν από τη Βουλή. Πώς ερμηνεύετε την προηγούμενη στάση της τρόικας;

Ρεαλιστική. Για λόγους σκοπιμότητας, το ελληνικό χρέος εμφανίστηκε από τους δανειστές ως βιώσιμο. Η ελληνική κυβέρνηση τήρησε με τις εξαγγελίες της περί εξόδου από το μνημόνιο στάση χαρτοπαίκτη καλώντας την «μπλόφα» των δανειστών, οι οποίοι βεβαίως της συμπεριφέρθηκαν με περιφρονητικό και τιμωρητικό τρόπο.

• Το ιδεατό σενάριο για την επόμενη ημέρα μετά τις εκλογές ποιο είναι;

Ριζικά μέτρα για την αλλαγή του τρόπου διακυβέρνησης της χώρας. Είσπραξη των απαιτήσεων του Δημοσίου από τους μεγαλοοφειλέτες. Ερευνα των αιτίων που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία. Σταδιακή ανακούφιση των χαμηλοσυνταξιούχων, ενίσχυση της επιχειρηματικότητας για τη σταδιακή δημιουργία θέσεων εργασίας και ενίσχυση της ζήτησης.

• Επειδή και ο χρόνος είναι κρίσιμος παράγοντας στην οικονομία και την πολιτική, ποια θεωρείτε πως πρέπει να είναι τα άμεσα βήματα για να αποσοβηθεί ή για να περιοριστεί ο ενδεχόμενος κίνδυνος ανηκέστου βλάβης των σχέσεων της χώρας με τα άλλα μέλη της ευρωζώνης, αποτρέποντας πιστωτική ασφυξία;

Καθησυχασμός προς κάθε πλευρά πως η νέα ελληνική κυβέρνηση θα ανοίξει θέμα αναδιαπραγμάτευσης των όρων των δανείων μόνον όταν θα έχει τακτοποιήσει τα του οίκου της. Δηλαδή, μόνο μετά τη δημιουργία εσωτερικών συνθηκών αναγέννησης της οικονομίας και σταδιακής αποπληρωμής μέρους των δανείων, με αντίστοιχη διαγραφή εν καιρώ ενός άλλου μέρους του συνολικού δανεισμού. Εν κατακλείδι, όταν θα έχει δώσει προς πάσα κατεύθυνση πειστικά δείγματα γραφής πως ο εχθρός που ετοιμάζεται να πολεμήσει είναι η κλεπτοκρατία και όχι ο Ευρωπαίος φορολογούμενος/δανειστής.