Μετρούν και τη... δεκάρα

Επιβράδυνση των μισθολογικών αυξήσεων στην ευρωζώνη υποδεικνύουν οι τελευταίες ενδείξεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όμως η πολυαναμενόμενη μείωση των επιτοκίων της θα καθυστερήσει όπως όλα δείχνουν τουλάχιστον ώς τον επόμενο Μάιο.

Σύμφωνα με τον σχετικό δείκτη της ΕΚΤ, οι μισθοί μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων στην ευρωζώνη αυξήθηκαν στο τελευταίο τρίμηνο του 2023 κατά 4,5%. Αν και υψηλή, η αύξηση αυτή ήταν χαμηλότερη από το ρεκόρ ανόδου 4,7% που κατέγραψαν οι μισθοί στο τρίτο τρίμηνο του 2023 και εν μέρει καθησυχάζει τους φόβους των κεντρικών τραπεζιτών για επάνοδο των πληθωριστικών πιέσεων λόγω των μισθολογικών αυξήσεων. Τα «γεράκια» της ΕΚΤ θεωρούν τους μισθούς ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο και εμπόδιο για την επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο του 2%. Οι μισθολογικές αυξήσεις και ο κίνδυνος να οδηγήσουν αυτές σε πληθωριστική σπείρα -δηλαδή μια αλλεπάλληλη άνοδο τιμών - μισθών- αποτέλεσε βασική παράμετρο της ρητορικής τους εδώ και χρόνια. Η πραγματικότητα ωστόσο της τελευταίας διετίας ήταν άλλη. Ο επονομαζόμενος και «πληθωρισμός της απληστίας» που βίωσε η ευρωζώνη στα προηγούμενα χρόνια ήταν -όπως παραδέχθηκε και η ίδια η ΕΚΤ- αποτέλεσμα των μεγάλων αυξήσεων όχι των μισθών αλλά των επιχειρηματικών κερδών. Οι επιχειρήσεις μετέτρεψαν ανενόχλητες τις αλλεπάλληλες κρίσεις που χτύπησαν την υφήλιο σε ευκαιρία, αυξάνοντας τιμές τους και κερδοσκοπώντας σε βάρος των νοικοκυριών.

Τα… άγρια πτηνά της ΕΚΤ και οι οικονομικά νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις της ευρωζώνης, αφού έκαναν τον Κινέζο σε αυτά τα «ουρανοκατέβατα» κέρδη των επιχειρήσεων, μιλούν πια με ακόμη μεγαλύτερο στόμφο για τις αυξήσεις των μισθών και το υψηλό κόστος εργασίας που κινδυνεύει να μετακυληθεί από τις επιχειρήσεις στις τιμές. Και όπως όλα δείχνουν θα συνεχίσουν αυτό το τροπάρι τουλάχιστον ώς τον επόμενο Μάιο, όταν και θα δημοσιοποιηθούν ποιες ήταν οι μισθολογικές αυξήσεις του τρέχοντος πρώτου τριμήνου του 2024. Τότε πιθανότατα θα προβούν, όπως αναμένουν και οι αγορές, στην πρώτη μείωση των ευρωεπιτοκίων.

Στην κατεύθυνση αυτή η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, διεμήνυσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι μισθοί είναι «ολοένα και πιο σημαντικός παράγοντας της δυναμικής του πληθωρισμού στα επόμενα τρίμηνα», ξορκίζοντας ενδεχόμενες «βιαστικές αποφάσεις» χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής πριν διασφαλιστεί η επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο του 2%. Με την άποψη της Λαγκάρντ και των γερακιών δεν συμφωνούν ωστόσο όλοι οι κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης. Ο επικεφαλής της πορτογαλικής κεντρικής τράπεζας, Μάριο Σεντένο, υποστήριξε πριν από περίπου έναν μήνα για παράδειγμα ότι η αναμονή στοιχείων για τους μισθούς δεν είναι αναγκαία, καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις επιπτώσεών τους στον πληθωρισμό στα δύο τελευταία χρόνια. Υπάρχουν πολύ περισσότερες πληροφορίες που δείχνουν ότι ο πληθωρισμός μειώνεται με βιώσιμο τρόπο προς τον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% αντέτεινε ο Σεντένο, προτείνοντας σταδιακά βήματα μείωσης των επιτοκίων.

Η ΕΚΤ θεωρεί ότι οι αυξήσεις των μισθών θα πρέπει να υποχωρήσουν κάτω από το 3% για να είναι συμβατές με τον στόχο του 2% για τον πληθωρισμό. Το πόσο γρήγορα θα υποχωρήσουν (από το 4,5% του δ’ τριμήνου του 2023 και ίσως υψηλότερα στις αρχές του 2024) προς αυτό το επίπεδο είναι το ζητούμενο. Γι’ αυτό και οι συλλογικές διαπραγματεύσεις του τρέχοντος τριμήνου θεωρούνται τόσο σημαντικές. Με βάση τις συμφωνίες που ανακοινώθηκαν τον τελευταίο καιρό, οι μισθοί αυξήθηκαν μεταξύ άλλων κατά 4,5% για τους υπαλλήλους στα ισπανικά καταστήματα Carrefour και Ikea, 5% στη γαλλική εταιρεία ενέργειας TotalEnergies και 6,6% στους Ολλανδούς σιδηροδρομικούς. Η ελάχιστη ωριαία αμοιβή των Γάλλων οδηγών της Uber αυξήθηκε κατά 17,6%. Επίσης οι κατώτατοι μισθοί αυξήθηκαν κατά 5% στην Ισπανία, 3,8% στην Ολλανδία και 3,4% στη Γερμανία. Στην τελευταία -μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης- οι πραγματικοί μισθοί έχουν υποχωρήσει στα επίπεδα του 2016, γεγονός το οποίο και εξηγεί και τις μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις των τελευταίων εβδομάδων.