Επιστρέφει στην ορθόδοξη οικονομική πολιτική ο Ερντογάν με νέα αύξηση επιτοκίων

Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 7,5% σήμερα, στέλνοντας ένα μήνυμα ότι η τουρκική οικονομία επιστρέφει σε μια εποχή παραδοσιακών οικονομικών και νομισματικών πολιτικών για την αντιμετώπιση του επίμονου πληθωρισμού. Η γραμμή αυτή αντανακλά την αλλαγή πλεύσης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος για περισσότερο από ένα χρόνο μείωνε επιθετικά τα επιτόκια δανεισμού σε μια ανορθόδοξη προσπάθεια να κάμψει τον καλπάζοντα πληθωρισμό. Ο ίδιος άλλωστε είχε δεχθεί σκληρή κριτική από Τούρκους -και όχι μόνο οικονομολόγους- ότι πλοηγεί την τουρκική οικονομία στα βράχια.

Η τράπεζα έχει αυξήσει συνολικά το βασικό της επιτόκιο στο 25%, καθώς συνέχισε να υποχωρεί από την πορεία μείωσης των επιτοκίων που είχε χαράξει ο Ερντογάν. Πολλά νοικοκυριά, αυτή τη στιγμή στην Τουρκία, εξακολουθούν να παλεύουν να πληρώσουν το ενοίκιο και τα βασικά αγαθά.

Ο Ερντογάν υποστήριζε για καιρό ότι η μείωση των επιτοκίων βοηθά στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, μια θεωρία που έρχεται σε αντίθεση με την κυρίαρχη οικονομική σκέψη και πρακτική.

Οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο έχουν αυξήσει τα επιτόκια για να θέσουν υπό έλεγχο την αύξηση των τιμών καταναλωτή μετά την πανδημία COVID-19 και τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η τουρκική κεντρική τράπεζα, ωστόσο, άρχισε να μειώνει τα επιτόκια στα τέλη του 2021 υπό την πίεση του Ερντογάν.

Η αλλαγή πορείας με την επανεκλογή

Μετά την επανεκλογή του τον Μάιο, ο Ερντογάν διόρισε μια νέα οικονομική ομάδα, σηματοδοτώντας την επιστροφή σε πιο συμβατικές πολιτικές.

Η ομάδα περιλαμβάνει τον πρώην τραπεζίτη της Merrill Lynch Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος επέστρεψε ως υπουργός Οικονομικών, μια θέση που κατείχε μέχρι το 2018, και την Χαφίζ Γκαγιέ Ερκάν που ανέλαβε διοικητής της κεντρικής τράπεζας. Η Ερκάν είναι η πρώτη γυναίκα που κατέχει αυτή τη θέση. Ήταν προηγουμένως συνδιευθύνουσα σύμβουλος της χρεοκοπημένης πλέον First Republic Bank με έδρα το Σαν Φρανσίσκο.

Μετά το διορισμό της Ερκάν, η τράπεζα αύξησε το βασικό επιτόκιο πολιτικής κατά 6,5 ποσοστιαίες μονάδες, στο 15%, τον Ιούνιο και στη συνέχεια κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες, στο 17,5%, τον Ιούλιο .

Πριν από αυτό, η κεντρική τράπεζα είχε μειώσει το βασικό της επιτόκιο από περίπου 19% το 2021 σε 8,5% νωρίτερα φέτος. Ο Ερντογάν απέλυσε τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας που αντιστάθηκαν στις πιέσεις για μείωση των επιτοκίων πριν διορίσει τον προκάτοχο του Ερκάν το 2021.

Το υψηλότερο κόστος δανεισμού που ανακοινώθηκε την Πέμπτη έρχεται καθώς ο πληθωρισμός έφθασε στο 47,83% τον Ιούλιο, από την κορυφή που είχε ξεπεράσει το 85% τον Οκτώβριο. Ανεξάρτητοι οικονομολόγοι, ωστόσο, λένε ότι ο πραγματικός πληθωρισμός είναι πολύ υψηλότερος - σχεδόν στο 123%.

Η Ερκάν εκτίμησε ότι ο πληθωρισμός θα φθάσει το 58% στο τέλος του έτους - από το 22,3% που είχε προβλέψει ο προκάτοχός της.

Οι οικονομολόγοι λένε ότι οι ανορθόδοξες πολιτικές του Ερντογάν επιδείνωσαν την οικονομική αναταραχή, οδηγώντας σε νομισματικές κρίσεις και κρίσεις κόστους ζωής που έφεραν δυσκολίες στα νοικοκυριά.

Ο Ερντογάν επιμένει ότι το οικονομικό του μοντέλο τονώνει την ανάπτυξη, τις εξαγωγές και την απασχόληση.

Η τουρκική λίρα έχει χάσει περισσότερο από το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου ΗΠΑ από την αρχή του έτους. Οι ειδικοί λένε ότι η κεντρική τράπεζα έχει εξαντλήσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα καθώς προσπαθούσε να στηρίξει το νόμισμα ενόψει των εκλογών του Μαΐου.