Ηχηρός επίλογος από τον Ντράγκι

«Whatever it takes» (Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί), είπε χθες ο Μάριο Ντράγκι για πολλοστή φορά, αλλά και για τελευταία ως επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο άρχων του ευρώ, που σε δύο εβδομάδες θα αντικατασταθεί από την Κριστίν Λαγκάρντ στην ηγεσία της ΕΚΤ, απέσπασε μια ισχυρή ομόφωνη απόφαση από το Δ.Σ. της τράπεζας για μείωση των βασικών επιτοκίων του ευρώ και νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης από 1ης Νοεμβρίου και χωρίς συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.

Ταυτόχρονα όμως έστειλε ισχυρό μήνυμα στην ηγεσία της ευρωζώνης και ιδιαίτερα στις κυβερνήσεις με μεγάλο δημοσιονομικό περιθώριο «να δράσουν με έγκαιρο και αποτελεσματικό τρόπο». Το μήνυμα, όπως είναι προφανές, αφορά πρωτίστως τη Γερμανία, η οποία ενώ απειλείται οσονούπω να περάσει από την «τεχνική» σε πραγματική ύφεση, ταυτόχρονα κολυμπάει σε δημοσιονομικά πλεονάσματα που προς το παρόν αρνείται να αγγίξει.

«Είναι καιρός πλέον η δημοσιονομική πολιτική να μπει μπροστά», είπε ο Ντράγκι, καθιστώντας σαφές ότι η νομισματική πολιτική, όσο γενναιόδωρη και αν είναι, έχει τα όριά της, αλλά και τα ρίσκα της.

«Ενας ενεργότερος ρόλος της δημοσιονομικής πολιτικής θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για την αύξηση των επιτοκίων στο μέλλον, τονώνοντας τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας και τον πληθωρισμό. Η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να γίνει το βασικό εργαλείο και υπάρχει συμφωνία στο Δ.Σ. σε αυτό. Σε άλλες περιοχές του κόσμου υπάρχει τόνωση του πληθωρισμού επειδή ακριβώς υπήρξε μεγαλύτερος βαθμός εμπλοκής της δημοσιονομικής πολιτικής», ήταν το ξεκάθαρο μήνυμα του Ντράγκι.

Είναι άγνωστο πόσο αυτό θα επηρεάσει τη γερμανική και άλλες κυβερνήσεις, αλλά είναι αξιοσημείωτο ότι πλέον και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς μιλάει για «πολλά δισ. ευρώ» που μπορεί να δαπανήσει η χώρα του για να αποτρέψει μια ύφεση, ενώ αρκετές κυβερνήσεις με πρώτη την ιταλική θέτουν ζήτημα χαλάρωσης των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας.

Οσον αφορά τις αποφάσεις, η ΕΚΤ προχώρησε στην πρώτη μείωση επιτοκίων από τον Μάρτιο του 2016. Το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα μειωθεί κατά 10 μονάδες βάσης στο -0,50%, ενώ τα επιτόκια των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης παραμένουν αμετάβλητα στα σημερινά επίπεδα, 0,00% και 0,25% αντίστοιχα.

Το Δ.Σ. της ΕΚΤ, στην ανακοίνωσή του, ανέφερε ότι περιμένει πλέον «πως τα βασικά επιτόκιά της θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα μέχρι να διαπιστώσει ότι οι προοπτικές του πληθωρισμού συγκλίνουν σε ένα επίπεδο αρκετά κοντά αλλά κάτω του 2%».

Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ ανακοίνωσε νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και αγορές στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP) με μηνιαίο ρυθμό τα 20 δισ. ευρώ από την 1η Νοεμβρίου. Μάλιστα, σημειώνει ότι οι αγορές ομολόγων θα συνεχιστούν για όσο διάστημα είναι αναγκαίο.

Για να αντισταθμίσει τις παρενέργειες των αρνητικών επιτοκίων στις τράπεζες η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι θα παρουσιάσει ένα σύστημα δύο επιπέδων για τα αποθεματικά των τραπεζών, στο πλαίσιο του οποίου ένα μέρος της πλεονάζουσας ρευστότητας των τραπεζικών ιδρυμάτων θα εξαιρείται από το αρνητικό επιτόκιο της διευκόλυνσης. Ακόμη, ανακοίνωσε ότι οι ρυθμίσεις για τη μακροπρόθεσμη αναχρηματοδότηση (TLTRO III) θα αλλάξουν προκειμένου να διατηρηθούν ευνοϊκές συνθήκες στον δανεισμό από τις τράπεζες.

Οι ανακοινώσεις της ΕΚΤ και του Μάριο Ντράγκι προκάλεσαν την αντίδραση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που σε ανάρτησή του στο twitter ο Τραμπ ανέφερε: «Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενεργώντας γρήγορα, κόβει τα Επιτόκια κατά 10 Μονάδες Βάσης. Προσπαθούν και καταφέρνουν να υποτιμήσουν το ευρώ έναντι του ΠΟΛΥ ισχυρού δολαρίου, πλήττοντας τις αμερικανικές εξαγωγές... Και η Fed κάθεται και περιμένει, περιμένει, περιμένει. Πληρώνονται για να δανείζουν χρήμα, ενώ εμείς πληρώνουμε τόκο!».

Προφανώς τα πυρά του Τραμπ αφορούσαν περισσότερο τη Fed και ελάχιστα την ΕΚΤ, ωστόσο ο Μάριο Ντράγκι απάντησε ορθά-κοφτά: «Η ΕΚΤ ακολουθεί την εντολή της που είναι η διατήρηση της σταθερότητας. Η ΕΚΤ δεν στοχεύει σε συναλλαγματικές ισοτιμίες. Τελεία και παύλα».