Η πολύπειρος αρχαιολόγος Φ. Μαλλούχου-Tufano έχει να επιδείξει ένα πλουσιότατο βιογραφικό, συνυφασμένο πολλαπλά με αναστηλώσεις μνημείων, έχοντας υπηρετήσει σε διάφορες θέσεις του υπ. Πολιτισμού με αντικείμενο πάντα τα μνημεία της Ακρόπολης, έχοντας επιπλέον διδάξει αποκαταστάσεις μνημείων στη Σχολή Αρχιτεκτόνων στα Χανιά, και μετάσχει ανάμεσα σε άλλα στην επιτροπή κρίσης των βραβείων της Europa Nostra. Εχει γράψει βιβλία και άρθρα, μεταφράσει άλλα και οι γνώσεις της σε θέματα ιστορίας, θεωρίας και κριτικής των αποκαταστάσεων είναι μοναδικές.
Οπότε αυτό το διακριτικό αλλά τόσο καλά τεκμηριωμένο και επιμελημένο βιβλίο, έκδοση των Φίλων Ακροπόλεως, ανταποκρίνεται στο δικό της υψηλό επίπεδο γνώσεων και κριτικής ικανότητας που αναπτύχθηκαν στη διάρκεια της πολύχρονης ενασχόλησής της με το αντικείμενο – την Ακρόπολη. Φυσικά και άλλοι έχουν συγγράψει βιβλία, συλλέγοντας ιστορικά τεκμήρια και εικόνες της Ακρόπολης, από πρώιμες παραστάσεις της προεπαναστατικής περιόδου ώς τις επόμενες της Απελευθέρωσης, και τις μεταγενέστερες, τις προπολεμικές του Μπαλάνου. Εκείνα τα σχέδια και οι αργότερα φωτογραφίες αποτελούσαν πάντα ένα θελκτικό χρονικό των διαχρονικών αλλαγών και μεταμορφώσεων που υπέστησαν τα εκεί μνημεία, περνώντας όλων των ειδών τις περιπέτειες.
Η Μαλλούχου-Tufano χρησιμοποιεί τον όρο μεταμορφώσεις στον τίτλο της, θέλοντας έτσι να τονίσει ότι πέρα από φυσικές φθορές, οι ανθρώπινες συμπεριφορές ήταν εκείνες που κάθε φορά καθόριζαν τις τύχες των μνημείων της Ακρόπολης. Πρόκειται για ένα «τοπίο της Ακρόπολης», όπως το ονομάζει η ίδια, όπου η συνολική παρουσία φυσικών και ανθρωπογενών στοιχείων συνεχώς αναμοχλεύεται από την ιστορία, προτείνοντας ριζικά διαφορετικές υποστάσεις του, από Κάστρο σε Υπέρτατο Μνημείο. Αν μια τέτοια πορεία έχει κι άλλοτε πολλαπλά τεκμηριωθεί, τώρα, μάλλον για πρώτη φορά, αναπτύσσεται η οργανική σύνδεση των όσων διαδραματίζονται στον 19ο και στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα με τα όσα ακολουθούν με καταιγιστικούς ρυθμούς τις τελευταίες δεκαετίες, καταλήγοντας στο παρόν.
Οπότε η απεικόνιση του ηρωικού καθαρισμού του μνημείου από τις επικαλύψεις και τους ακρωτηριασμούς των αιώνων, διαμέσου της γραφικότητας του δέους που εξέπεμπε η ιδέα της αποκατάστασης των λεηλατημένων μορφών, ήρθε αρμονικά να δέσει με τις σύγχρονες «επιστημονικές» πια προσεγγίσεις, τα ιλιγγιώδη σχέδια ερμηνείας και αποκατάστασης, τα επιτόπου συνεργεία που συνεχώς ανταγωνίζονται την αθάνατη τελειότητα των ίδιων των μνημείων.
Η Μαλλούχου-Tufano ήταν η μόνη που θα μπορούσε να επιτελέσει αυτή τη μεγαλόπρεπη σύνθεση, επιτυγχάνοντας να περάσει όλη τη σχετική πληροφόρηση για το ιστορικό αυτού του μεγαλείου σε ένα εύληπτο κείμενο για το ευρύ κοινό, υποβοηθημένο από άρτια, συχνά πρωτότυπη, εικονογράφηση. Και μόνη της, αυτή η εικονογράφηση αξίζει να σχολιαστεί επειδή διαθέτει μια πληρότητα που μόνο κάποιος «από μέσα» θα μπορούσε να διαχειριστεί. Ετσι, οι μακρινές εκείνες λήψεις της Ακρόπολης του 19ου αιώνα σταδιακά εξελίσσονται σε απόψεις και λεπτομέρειες που ολοένα διεισδύουν στη δομή και τα μυστικά συναρμολόγησης του μνημείου, και προχωρούν ακόμα περισσότερο, δείχνοντας κι εκείνα τα προγραμματισμένα έργα που δεν έχουν ακόμα εκτελεστεί σε μια δυναμική σειρά που δεν μοιάζει να τελειώνει ποτέ. Με αυτό τον τρόπο η Ακρόπολη παύει να είναι το παγωμένο μνημείο που οραματίζονται κάποιοι πολέμιοι κάθε επέμβασης κι αντίθετα, μετέχει σε μια δυναμική διαδικασία εξέλιξης παράλληλα με την κοινωνία που την έχει αναγορεύσει αξεπέραστο μνημείο.
Ως «επίλογο» η Μαλλούχου-Tufano χρησιμοποιεί ένα πρωτότυπο οπτικό εργαλείο, ένα δισέλιδο με μικρές εικόνες που δείχνουν τα επιμέρους μνημεία της Ακρόπολης σε διαφορετικές χρονολογίες, τακτοποιημένα σε τέσσερις σειρές, που μοιάζουν με λήψεις ενός αναλογικού φιλμ. Κατόπιν, σε τρεις μόνον σελίδες, καταφέρνει να περάσει περιληπτικά τις σύγχρονες επεμβάσεις στο μνημείο και τους προβληματισμούς που έχουν εκφραστεί σχετικά με αυτή τη δυναμική πορεία. Επιμένοντας στον όρο «τοπίο της Ακρόπολης», η Μαλλούχου-Tufano διακρίνει μια πρώτη περίοδο καθαρισμού και αφαίρεσης από μια πιο πρόσφατη, με προσθετικές διαδικασίες, διαπιστώνει ότι κάθε φορά η επέμβαση «αντανακλά τις επιστημονικές κατακτήσεις και εμβαθύνσεις» αλλά και τις αλλαγές σε διεθνείς αντιλήψεις για αποκατάσταση μνημείων, στοχεύοντας στην κοινωνικοποίησή τους. Και κλείνοντας επισημαίνει τον άμεσο κίνδυνο που καιροφυλακτεί: την πολιτιστική (υπέρ)κατανάλωση, κάτι ήδη ορατό στον ορίζοντα, που το θεωρεί «πρόκληση και στοίχημα».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας