Βιωματική ανάβαση

Και τι ζωή ήταν αυτή. Αρχίζοντας έτσι από το τέλος, κρατάμε την ακροτελεύτια φράση του στο Πρώτο Μέρος του βιβλίου: «Βέβαια η Αρχιτεκτονική δεν τέλειωσε. Η Αρχιτεκτονική είναι η ίδια η ζωή, είναι η ζωή μου» (σ. 261). Αν τη συνδυάζαμε με την προμετωπίδα («Ολα είναι αρχιτεκτονική») θα υποθέταμε πως είχαμε τη διήγηση ενός πολύπειρου αρχιτέκτονα. Κάτι που επιβεβαιώνεται από την ύπαρξη ενός ευμεγέθους Δεύτερου Μέρους στο βιβλίο, όπου παρατίθενται τα κυριότερά του αρχιτεκτονικά έργα, ορισμένα τους σημαντικά – κι ας μην τα πρόβαλε ο ίδιος από σεμνότητα.

Πόσο όμως απατούν τα πράγματα. Αυτά τα 92 χρόνια ζωής του είναι αλήθεια γεμάτα αρχιτεκτονική, το επίσημο επάγγελμα του Γιαννάκη. Ομως αυτό δεν λέει όλη την ιστορία, όπως αποδεικνύεται από την ίδια τη διήγησή του, όπου εξιστορεί το άλλο πάθος του: «Στη μέχρι τώρα ζωή μου φαίνεται πως δύο είναι οι μεγάλες μου αγάπες, η Αρχιτεκτονική και η Βυζαντινή Μουσική. Με ψυχική πίεση σκέφτομαι την ώρα που δεν θα κάνω αρχιτεκτονική καθώς και την ώρα που δεν θα βγαίνει η φωνή μου και δεν θα μπορώ να ψάλλω». Ομως αυτό το δείλιασμα κρατάει ελάχιστα, γιατί αμέσως μετά σημειώνει: «η βυζαντινή μου μουσική θριαμβεύει» (σ. 125). Με άλλα λόγια πρόκειται για «δύο αγάπες», όπως συνοπτικά τις ονομάζει.

Δεν μιλάμε λοιπόν για μια μουσική ενασχόληση ώστε να γεμίζει ο τυχόν ελεύθερος χρόνος αλλά για κάτι βαθύτερο, θρεμμένο από κληρονομημένες ρίζες, που αναβλύζει μέσα από το στενό του οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον. Και πάνω απ’ όλα, με την πεποίθηση ότι η ψαλτική είναι δεμένη με την αρχιτεκτονική, ότι τη συμπληρώνει και την ερμηνεύει. Για χάρη της ο Γιαννάκης τριγυρνάει την Ελλάδα, κυνηγώντας σπάνιες εμπειρίες σε απόμακρες εκκλησιές και μοναστήρια. Το βιβλίο είναι γεμάτο από βιωματικές περιγραφές τόπων, ανθρώπων και γεγονότων συνδεμένων με αυτή την «άλλη» τέχνη.

Εργάζεται στην Υπηρεσία Οικισμού, ανοίγει γραφείο το 1956, μόνος του και με συνεργάτες, από το 1966 θα εργαστεί στον ΕΟΤ όπου μπλέκει με τα παραδοσιακά κτίσματα που μετατρέπονται σε ξενώνες, κι αυτό θα τον φέρει στο Πήλιο, όπου (εννοείται) θα βρει να ψάλει «σε πολλές εκκλησίες» (σ. 187) καταθέτοντας την ψυχή του σ’ έναν «τόπο μαγικό» (σ. 190).

Εχει στο μεταξύ προλάβει να παντρευτεί την πρώτη του γυναίκα, τη Χαρούλα, το 1959, και να κάνει τον μοναχογιό του – πριν εκείνη «φύγει νωρίς» (σ. 149). Θα βρεθεί το 1970 ακόμα και στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ερευνώντας στις εκεί σπουδές του «τη σχέση χώρου και ήχου» (σ.199). Μετά θα περιπλανηθεί σε διάφορους τόπους στην Αμερική και στην Ευρώπη, το 1978 τον βρίσκουμε υποψήφιο καθηγητή στις Αρχιτεκτονικές Συνθέσεις στο Πολυτεχνείο (σ. 227). Θα παντρευτεί για δεύτερη φορά το 1986, θα χωρίσει, και θα αποκτήσει νέα σύντροφο, την Τζένη, που θα του γνωρίσει τη Φολέγανδρο. Βέβαια, δεν θα πάψει ενδιάμεσα να επισκέπτεται συχνά το Αγιο Ορος (σ. 237). Αν ήταν να διαλέξουμε μια μοναδική σχετική εμπειρία του, θα ήταν τότε που έψαλε το 2000, χωρίς προετοιμασία, στην Ακολουθία των Χριστουγέννων στο Σάμοκοβ της Βουλγαρίας, όπου ένας γέρος ντόπιος, δακρύζοντας, του είπε στα ελληνικά: «Μας ράγισες την καρδιά» (σ. 250).

Με όλα αυτά, δεν χάνει ευκαιρίες να μετέχει σε «εξορμήσεις και ποικίλα φαγοπότια» με παρέες, απαριθμώντας το Ουζερί του Απότσου, τη Στεμνίτσα, εκείνο το «στέκι στην Ελευσίνα», την «ψαροταβέρνα του Πατινιώτη» στο Ν. Φάληρο, του Τσιτσάνη, και του Δασκαλάκη στο Πικέρμι (σ. 261). Ισως, τελικά, οι αγάπες του Γιαννάκη να ήταν πολύ περισσότερες από δύο!