Είναι δυνατόν ο πανεπιστημιακός φιλόλογος με επιστημονικό έργο, ειδικότητα σε θέματα μορφής, αρχειακή γνώση της νεοελληνικής ποίησης σε όλο το φάσμα της (έως και τη σύγχρονη) που έχει ήδη διαγράψει μια ποιητική πορεία, νομίζω, απόλυτης παραλληλίας με την επιστημονική του να είναι λιγότερο ακαδημαϊκός ή ισορροπημένα φιλόλογος στην ποίησή του; Στα Κομμάτια ο Γαραντούδης κατέθεσε μια αξιανάγνωστη απόπειρα τέτοιας σύζευξης ή ακόμη και υπέρβασης.
Το εξώφυλλο αποδίδει το πνεύμα της συλλογής. Το έργο του Κλέε, πλέγμα γραμμών με εναλλασσόμενες χρωματικές κλίμακες σκοτεινού και φωτεινότερου, σηματοδοτεί μια ύφανση με αντίκτυπο στο βιβλίο. Τα Κομμάτια είναι το υφαντό μιας ζωής: κομμάτια-στιγμές-μνήμες-εικόνες-(ανα)στοχασμοί για τα παρελθόντα ακόμη και πρόδρομες/μελλοντικές σκηνές η ποιητική φωνή τα θεάται από χρονική απόσταση, όπως τα χρώματα στο εικαστικό έργο.
Ο Γαραντούδης φορτίζει το ποιητικό υποκείμενο, περισσότερο από ποτέ, με ισχυρότατο βιωματικό στοιχείο. Οι θεματικές φθοράς/χρόνου, μνήμες βιωμένων ερώτων, ο έρωτας ως αντίβαρο στην καθημερινή φθορά, ο στοχασμός του απόλυτου τέλους ήδη είχαν διαφανεί σε προηγούμενες συλλογές. Ταυτισμένη η φιλολογική ιδιότητα με τις πιο προσωπικές στιγμές της ποιητικής φωνής (αφορμή για βιογραφική αναγωγή; Να το αποφύγουμε...) αναστοχάζεται και την εμπειρία της διδασκαλίας, της ανάγνωσης, της επαγγελματικής ενασχόλησης με την ποίηση. Κομμάτια σημαίνει και αποσπάσματα αφού παρατίθενται χωρίς τυχαιότητα, πάντως χωρίς τον κλοιό της γραμμικής χρονικότητας, με την ελευθερία συνειρμών, επιτρέποντας άλματα και μείξεις: πολλά μουσικά ακούσματα, αναγνώσματα, αναφορά ή ο λόγος αγαπημένων/επιδραστικών ποιητών διασπείρονται μαζί με το λοιπό υλικό σε ποιήματα (συνήθως ολιγόστιχα) και πεζά μικρής έκτασης.
Ο έντονα προσωπικός χαρακτήρας των πεζών και το συχνά υπαινικτικό στοιχείο ή το πλήθος μεταφορών και αναλογιών ως σχήματα στα ένστιχα ποιήματα, η μορφική ποικιλία, ο καταιγιστικός λυρισμός, οι μουσικές αναφορές (μουσικό χαλί που σφράγισε τις αντίστοιχες μνήμες του ποιητικού υποκειμένου και δυνητικά συνοδεύει την ανάγνωση ως πολυαισθητηριακή εμπειρία) επιτείνουν τον εξομολογητικό τόνο. Ματαιώσεις, φόβοι και ερωτήματα προέρχονται αποκλειστικά από τον χώρο του προσωπικού όπου το ποιητικό υποκείμενο αποσύρεται σε διαρκή αναστοχασμό/αποτίμηση του βίου του.
Αυτή η συλλογή διαφοροποιείται από την Ευτοπία (γραμμένη με τη Σοφία Κολοτούρου διαλογικά) αλλά και από το Δίγαμμα (2019): απουσία αναφοράς στο ιστορικοκοινωνικό και λογοτεχνικό συγκείμενο και ειρωνείας, στοιχεία που στο Δίγαμμα συγκροτούσαν την κριτική στην πολιτική κατάσταση, και σάτιρας του λογοτεχνικού χώρου στην Ευτοπία με ατυχείς στιγμές τόσο ως μορφολογικό παιχνίδι όσο και ως αναφορικότητα.
Η έκταση της συλλογής δεν αποφεύγει την υφολογική και θεματική επανάληψη. Οσο κι αν ο βιωματικός πυρήνας μετατοπίζεται κάπως στα ποιήματα-πεζά ο τρόπος μένει κυρίως ίδιος, παρά τις διαφοροποιητικές απόπειρες (Λιμερίκι σ. 70). Συχνά, ιδίως ορισμένα σύντομα ερωτικά ποιήματα διολισθαίνουν στην κοινοτοπία του αισθήματος («Θα σε βαφτίσω μια βραδιά τούτου του Αυγούστου/ Να ντύνει ο έρωτας τη σάρκα της ψυχής/...», «Στον θόλο των ματιών σου, κλειστών,/θα ανατέλλει ο ήλιος, επίχρυσος»). Η συλλογή μπορούσε να έχει μικρότερη έκταση (βλ. την κατασκευασμένη[;] επιστολική κρίση σ. 137) διατηρώντας ενεργά δυναμική την ένταση της συναισθηματικής αναγνωστικής συμμετοχής, στοιχείο που αποτελεί και βασικό προσόν της.
Οι αναφορές σε Ελληνες ποιητικούς προγόνους (μερικές επιρροές είναι καταφανείς) ή συνοδοιπόρους δίνουν σε μεγάλο βαθμό το στίγμα της ποιητικής του Γαραντούδη, γνωστό από ποιητικές και φιλολογικές καταθέσεις του. Οι αισθητικοί κανόνες του βρίσκουν εφαρμογή: μοντερνισμός αφομοιωμένος συνομιλεί άμεσα με ευρύ φάσμα ποίησης, ποιητική και προσωπική αυτοαναφορικότητα ως τέλος των μεγάλων αφηγήσεων και ως λοξή ματιά προς το μεταμοντέρνο (βλ. παραπάνω ένθεση κρίσης σ. 137). «Πολλές φορές χαίρομαι όταν κάτι που πιστεύω υψηλό, έρχεται να μου δείξει πως δεν είμαι πρωτότυπος. Η πρωτοτυπία είναι μια νεανική διασκέδαση που πρέπει κάποτε να μείνει πίσω». Ποιο υψηλό τίθεται εδώ και πώς συγκροτείται, ή μάλλον πρόκειται για θέση γενική, όχι ειδική για τα Κομμάτια όπου «Οι λέξεις [που] βυθίστηκαν στα αισθήματα/» και «Η αμετάδοτη συγκίνηση των προσωπικών εξομολογήσεων» εδράζονται κυρίως στη λυρική φόρτιση και υψηλή ένταση της μνημονικής ανάκλησης.
Την αναζήτηση πρωτοτυπίας εννοώ μάλλον ως αυθεντικότητα και δημιουργική ανάπλαση. Διερωτώμαι εντέλει πόσο ανανεωτικά λειτουργεί και πώς επενεργεί αυτή η σαφώς τεχνική και επεξεργασμένη ποίηση. Μόνο αν τη δω ως ένα ανοιχτό αρχείο συναισθημάτων, παρά ως ολοκληρωμένη αφήγηση, όπου η διάχυση και η επιστροφή σε βιώματα δεν τα σταθεροποιεί ποτέ πλήρως.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας