Η πραγματικότητα τρελαίνει τη φαντασία

«Το επισιτιστικό πρότζεκτ των πιγκουίνων», στο μελλοντικό 2035, πρωτοβουλία της Ευλαλίας (Λιλής) Διομήδη-Σφηνολούτσου, πανεπιστημιακού στο Πάντειο, ακτιβίστριας, «τέως ειδικής γραμματέως του Υπουργείου ΑΤΕΠΠΑΥΠΘΥΝΧΔΒΕΦ», ανοίγει το καινούργιο, εξωφρενικό βιβλίο του γιατρού Γιώργου Δενδρινού, με τίτλο την εύλογη απορία του «γκουρμέ» νεοέλληνα: Πάει η μουστάρδα στην κρεμ μπρουλέ; Εάν συμπληρώσουμε το παραπάνω αρκτικόλεξο, προκύπτει το συνενωμένο εξαμβλωματικό υπουργείο: «Ανάπτυξης - Τουρισμού - Εμπορίου - Προστασίας του Πολίτη και Απειλούμενης Υδρόβιας Πανίδας - Θαλασσίων Υποθέσεων και Νησιωτικών Χορών - Διά βίου Εκπαίδευσης Φαροφυλάκων», δείγμα λεκτικής ανευθυνότητας, ως είθισται, και όχι ουσιαστικής αλλαγής δομών από τους ιθύνοντες. Σε αυτό το κλίμα υπερρεαλιστικής ευφορίας και ανελέητης κριτικής κινείται όλο το διηγηματικά δομημένο μυθιστόρημα του συγγραφέα.

Από το πρώτο κιόλας βιβλίο του, Υπηρεσία υπαίθρου (1999), μέχρι το πολύ γνωστό Απ’ τα κόκαλα βγαλμένα (2008), που έγινε και ταινία από τον Σωτήρη Γκορίτσα, αλλά και στα άλλα: Σάμαλι και κωκ (2005) και Μαύρες οχιές μάς ζώσανε (2012), ο Δενδρινός αντλεί από τις πλούσιες προσωπικές του εμπειρίες και, μέσω της συχνά απίστευτης πραγματικότητας, προβαίνει σε κοινωνικό σχολιασμό του αλλοπρόσαλλου κόσμου μας.

Το Πάει η μουστάρδα στην κρεμ μπρουλέ; είναι ακόμη μία καυστική σάτιρα της νεοελληνικής κοινωνίας της κρίσης· σάτιρα που θα χαρακτηρίζαμε παιγνιώδη αν δεν ήταν τόσο πικρή, με εμφανή αναφορά στα γενεσιουργά αίτια και στις συνθήκες που βιώνουμε σήμερα.

Στις 320 σελίδες του βιβλίου, με ένα εισαγωγικό κεφάλαιο προβολής στο μέλλον και με τέσσερις άνισες σε έκταση ενότητες τιτλοφορημένες από το 2011 μέχρι το 2014, παρακολουθούμε, κυρίως, τη ζωή δύο γυναικών και των συζύγων τους: της Ευλαλίας Διομήδη-Σφηνολούτσου (μνημονεύτηκε ήδη) και της Αγνής Μητροφάνη, τέως συζύγου του γυναικολόγου Πάρη Καραγάλα και νυν τού πρύτανη Σπυρογεράσιμου ή Μεμά Μαυροκέφαλου, καθηγητή του εκκλησιαστικού δικαίου στο Πάντειο. Από την άλλη, το ενδιαφέρον τραβούν δύο άστεγοι, ο Τόλης Μπούκουρας, χρεοκοπημένος έμπορος λινζερί στη Βουκουρεστίου, και ο Βάης Σαλούστρος, σύμβουλος επενδύσεων σε χρηματιστηριακή, με βαρβάτες σπουδές στο εξωτερικό, θύματα της κρίσης, που κοιμούνται στο Πεδίον του Αρεως και σιτίζονται από τους σκουπιδοτενεκέδες της πρωτεύουσας, κατά προτίμηση από τον κάδο «Αθήνα Καθαρή» στη γωνία Πουλίου και Αλεξάνδρας στους Αμπελόκηπους. Ενδιαμέσως εμβολίζονται ιστορίες από τη δράση της Ειδικής Ομάδας Εξιχνίασης Καινοφανών Εγκλημάτων της ΓΑΔΑ. Θεότρελη απογείωση αποτελούν τα κεφάλαια «Αρση καμποτάζ» και «Βατραχοτσάρουχα». Σπαρταριστό επίσης το κεφάλαιο για το ΤΕΙ Ιχθυοκαλλιέργειας Αγουλινίτσας και κυρίως τα σχόλια για το σύστημα εισαγωγής σ’ αυτό μετά την κατάργηση της βάσης, τα οποία καθόλου δεν απέχουν από την πραγματικότητα.

Σε πλήρη αποδόμηση η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, με ανόσιες συνυπάρξεις και ανίερες συζεύξεις. Ολα τα πρόσωπα της επικαιρότητας παρόντα, άλλοτε με τα κανονικά τους ονόματα και άλλοτε με διαφορετικά που εύκολα αποκρυπτογραφούνται. Σημαντικό ρόλο στην κατεδαφιστική, σχεδόν μαύρη, κωμωδία του Γιώργου Δενδρινού η ονοματολογία. Εκτός από τα ονόματα που αναφέρθηκαν ήδη, μνημονεύω ακόμα: τον μεγάλο έρωτα του πρύτανη Μεμά, την αστροφυσικό Αρσινόη Πλαμαντούρα, τη μαμή Παρθένα Σχισμένου, τον τηλεσεξολόγο και αντιπρόεδρο της Βουλής Φιλοποίμενα Σκαρμούτσο, τη Φιλιππινέζα οικιακή βοηθό Φελίσιτι, τον εραστή της Αγνής Μητροφάνη, Τζίμη Τσιτσιμπάκο, με την παρεκκλίνουσα ερωτική συμπεριφορά, τον ευεργέτη του Ινστιτούτου Βιοτεχνολογίας «Αμωμη Σύλληψη» Γιακουμή Καλομαστάρη, την ξεναγό Ναυσικά Διακονιάρη. Σε κάποια ονόματα είναι εμφανείς οι παρηχήσεις. Η επιλογή του ονόματος, που συχνά αποδίδει την ιδιότητα και τον χαρακτήρα του ανθρώπου που το φέρει, είναι βασικό μέλημα κάθε συγγραφέα, γιατί, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, τον διευκολύνει στην οργάνωση της πλοκής.

Στο κεφάλαιο με τον τίτλο «Συναισθηματική αστάθεια», όπου η φαντασία απογειώνει στο μη περαιτέρω την πραγματικότητα, ο συγγραφέας με σπαρταριστό τρόπο μάς πληροφορεί ότι «τα σεξουαλικά βοηθήματα πλεονεκτούν των παραδοσιακών συντρόφων, κυρίως γιατί δεν παρουσιάζουν προβλήματα αυτοεκτίμησης». Η εγκατάσταση του ΔΝΤ στην Ελλάδα, μας λέει αλλού, και τα μέτρα του μνημονίου ακύρωσαν τις ελπίδες της Αγνής Μητροφάνη για ανόρθωση γλουτών. Φαίνεται να προβάλλει ένα μπάχαλο στα πάντα, το τραγικό όμως είναι ότι εστιάζει στο πραγματικό μπάχαλο που επικρατεί παντού. Η ευμάρεια σε αγριευτική αντίθεση με την πείνα, η ανευθυνότητα και ο ατομικισμός που καταργούν κάθε έννοια ισότητας και ισορροπίας. Εκπλήσσουν οι γνώσεις του συγγραφέα σε μάρκες καλλυντικών, φίρμες επώνυμων ρούχων αλλά και σε γνωστικά πεδία παντελώς άσχετα προς την επαγγελματική του ιδιότητα.

Παρελαύνουν, ενσωματωμένοι πλήρως στην αφήγηση, από τον Ηράκλειτο και τον Σωκράτη, τον Δάντη και τον Ελιοτ μέχρι τον Γιασουνάρι Καβαμπάτα. Αλλά και η υπερβάλλουσα ζωοφιλία των Νεοελλήνων, οι συνταξιοδοτικές κομπίνες, οι αναπηρικές μούφες, οι πολυεθνείς μετανάστες, η μαγειρική μανία των καναλιών, οι μεταμεσονύχτιοι τηλεσεξολόγοι, οι πλαστικές επεμβάσεις των κυριών, το μπέρδεμα των φύλων και των φίλων, το αχαλίνωτο σεξ, η διαλυμένη οικογένεια.

Ολη η παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας που οδήγησε διαβρωτικά στην κρίση, μέσα σε ένα όργιο γκροτέσκων υπερβολών, που άλλοτε προκαλεί λυτρωτικό γέλιο και άλλοτε εσωτερικό κλαυσίγελο.