«Τελείωσε ο χρόνος, αγάπη μου, και βαθιά μέσα μου αισθάνομαι θλιμμένος. Δεν κατάφερα να σε βρω, όσο και αν προσπάθησα. Τώρα βρίσκομαι εδώ, στο τέρμα της διαδρομής, και μετρώ πρόσωπα και τόπους. Μη με παρεξηγείς. Το να μιλάς για τόπους και πρόσωπα είναι ένας ακόμα τρόπος να μιλάς για το χρόνο. Οι δρόμοι της Αθήνας είναι οι δικές μου κλεψύδρες» λέει προς το τέλος του βιβλίου ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής Παύλος Καρτίνης, προς την ιδεατή γυναίκα-αγάπη, που απεγνωσμένα αναζητεί στους δρόμους της πρωτεύουσας, και στην οποία επανειλημμένως απευθύνεται καθώς αραδιάζει τις αναζητητικές του προσπάθειες στις αμέτρητες διαδρομές του ανά την πόλη.
Ο Παύλος Καρτίνης, στην τέταρτη δεκαετία της ζωής του, εργάζεται ως βοηθός λογιστού, σε λογιστικό γραφείο της οδού Ακαδημίας, από το οποίο κάποια στιγμή απολύεται, υποτασσόμενος στον κανόνα της κρίσης. Το πάθος ή, καλύτερα, η ιδιορρυθμία του είναι να ξεχωρίζει γυναίκες από το πλήθος, κατά κανόνα νέες∙ τις ακολουθεί, τις προσπερνά και αφήνει το πορτοφόλι του, ένα πορτοφόλι αδειανό, να γλιστρήσει από το χέρι ή την τσέπη του. Η άγνωστη γυναίκα, συνήθως, τον ειδοποιεί για το γεγονός –άλλοτε παίρνει το πορτοφόλι και εξαφανίζεται– κι αυτό γίνεται αφορμή να την ευχαριστήσει και να πιάσει κουβέντα, με μια σειρά προετοιμασμένες φράσεις, σωστότερα με την ίδια έκφραση σε ποικίλες παραλλαγές κάθε φορά: «είστε θλιμμένη» ή «βαθιά μέσα σας είστε θλιμμένη» ή «βαθιά μέσα σας είστε θλιμμένη. Θλιμμένη και απογοητευμένη». Απώτερος σκοπός του να συνδεθεί μαζί της ή απλώς να επικοινωνήσει. Δεν επιλέγει τα «θύματά» του βάσει προδιαγραφών, αρκεί μια λεπτομέρεια στην όψη ή στην κίνηση για να τα διαλέξει.
Τόπος είναι η Αθήνα και μάλιστα το κέντρο της: Ομόνοια, Σύνταγμα, Μοναστηράκι, Κολωνάκι, πλατεία Καραϊσκάκη. Μετά απλώνεται στην ευρύτερη περιοχή: Παγκράτι, πλ. Μαβίλη, Πανόρμου, ενώ συμπεριλαμβάνει και κάποια προάστια: Φιλαδέλφεια, Ψυχικό, Καλλιθέα. Λεπτομερειακός και ακριβής ο τρόπος που περιγράφει την πόλη με τη συνεχιζόμενη φθορά της. Μια πόλη που του είναι οικεία και ξένη ταυτόχρονα και που λειτουργεί όχι ως χώρος που μας περιέχει αλλά ως προσωποποιημένος ζωντανός οργανισμός∙ ζει και αναπτύσσεται δίπλα μας και συντροφεύει τη ζωή μας. Ανθρωποι εγκλωβισμένοι, εκόντες άκοντες, σε μια πρωτεύουσα μεταλλαγμένη από τους πολυώνυμους μετανάστες και τη συνακόλουθη ατμόσφαιρα της κρίσης.
Ο χρόνος δηλώνεται ευθέως ή τεκμαίρεται από τα συμφραζόμενα. Η αφήγηση κυλά μπρος πίσω από το 2000 μέχρι το 2012, έτος που μαζί με το 2011 φιλοξενούν τα περισσότερα περιστατικά.
Πρώτα θα λέγαμε ότι φαίνεται έξυπνη η ιδέα του πορτοφολιού, ως πρόταση για «καμάκι» στη μεγαλούπολη, χωρίς αυτό να τη χρήζει και πρωτότυπη. Ο ίδιος ο ήρωας έχει επίγνωση της ανόητης στ’ αλήθεια εμμονής του και αυτολογοκρίνεται: «Αισθάνθηκα απαίσια. Η ίδια ηλιθιότητα ξανά και ξανά, αυτό το ανόητο ηθοποιηλίκι, οι ανόητες ατάκες…». Και αλλού «αδέξιος και αποτυχημένος σε όλα».
Ενδιαφέρων είναι ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας περιγράφει το παρουσιαστικό των ποικίλων γυναικών και σχολιάζει τις αντιδράσεις και τα συναισθήματά του. Αλλού φαίνεται τρυφερός, αλλού μισογύνης και αλλού «λιγούρης». Η εντύπωσή μου είναι ότι δεν καταφέρνει τελικώς να γίνει συμπαθής, ίσως γιατί έχει κάτι το επίπλαστο στη συμπεριφορά∙ ούτε και η περίπτωσή του προχωράει πέρα από το ατομικό γεγονός.
Η γραφή του συχνά αγγίζει τον παραλογισμό ή την άλογη μαγεία των παραμυθιών. Ξεκινά αδύναμα στην αρχή και μάλλον αδιάφορα για τον αναγνώστη, εξελίσσεται όμως δυναμικά και ανοδικά. Ενδιάθετο χιούμορ, άλλοτε ευφυές και άλλοτε, σπανιότερα, απλοϊκό. Ο σκληρός ρεαλισμός διακόπτεται από λυρικές νότες ανθρωπιάς.
Eνδιαφέρον θα παρουσίαζε μία συγκριτική μελέτη για τον τρόπο που απεικονίζουν τη σύγχρονη Αθήνα άξιες πένες της πεζογραφίας με τις συγκλίσεις και τις αποκλίσεις τους, με την ιδιαιτερότητα της ματιάς τους. Αναφέρω ενδεικτικά τις τρυφερές σελίδες του Γιώργου Μαρκόπουλου από το Ιστορικό κέντρο, τη διεισδυτική ματιά «στον αθέατο κόσμο που παραμονεύει» της Ερσης Σωτηροπούλου (Εύα), το ιδιότυπο οδοιπορικό του Σωτήρη Δημητρίου στη ζωή και στη λογοτεχνία (Τα οπωροφόρα της Αθήνας), τη χρονικοβιογραφική σκοπιά του Χρήστου Χρυσόπουλου (Φακός στο στόμα), τον απελευθερωμένο Μικρό δακτύλιο του Κώστα Κατσουλάρη και τη στοχαστική Χειροποίητη πόλη του Βασίλη Καραποστόλη. Χωρίς να λείπει η αντίστοιχη ανταπόκριση στην ποίηση, με πολλούς νέους κυρίως ποιητές οπαδούς μιας ποικιλότροπης αστεογραφίας.
«Στην Αθήνα σήμερα δεν σχεδιάζεις. Μόνο σβήνεις», Γιώργος Κουτσούκος
Κίχλη, 2014, σελ. 160
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας