Πώς μετριέται μια κληρονομιά; Πώς μπορούμε να μετρήσουμε τη σημασία, την επιρροή, την ουσία ενός έργου δεκαετίες μετά την αναχώρηση του δημιουργού του; Το έργο του Χατζιδάκι σήμερα βρίσκεται παντού. Στις επαναλήψεις, στις διασκευές, στις τυχαίες και στοχευμένες ακροάσεις μας. Ακόμα περισσότερο πέρα από αυτά: στον τρόπο και στους όρους της όρασης και της ακοή μας. Σε έναν τρόπο να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα· έναν τρόπο που ξεπερνά τη μουσική, τα τραγούδια και τους στίχους του.
Το έργο του Μάνου Χατζιδάκι είναι θεματοφύλακας μιας ορισμένης ευαισθησίας. Πολυσυλλεκτικής και μαζί συγκεκριμένης, διακειμενικής και μαζί αυστηρά προσωπικής. Είναι μια ηθική απέναντι στην ομορφιά. Μια ηθική που ζητά την επέκτασή της στο παρελθόν και στο μέλλον, διυλίζοντας ατόφια κομμάτια δημιουργίας από το παρελθόν, επανατοποθετώντας τα προς ένα μέλλον που διαρκώς αλλάζει σχήμα.
Η συγκεκριμένη ευαισθησία απέναντι στα πράγματα, η σημασία του έρωτα, του κωμικού και της ανατροπής, η καθαρότητα των μοτίβων, το πολύπλοκο δοσμένο με απλότητα, το απλό επεξεργασμένο στη συνθετότητά του, τα μοτίβα και οι ιδέες της γενιάς του ’30 επεξεργασμένες και μετουσιωμένες σε ήχο και στίχο, η ελληνικότητα ως αναζήτηση και όχι ως δεδομένο, η δυναμική σχέση με την παράδοση και το λαϊκό, η διάδοση του έργου πέρα από τις αισθητικές διακρίσεις υψηλού και χαμηλού, η αμφισβήτηση και η αναθεώρηση, η αντίσταση στη βαρβαρότητα όπως αυτή εκφράζεται στις πιο καθημερινές και τετριμμένες της εκδοχές, το ρεμπέτικο και ο Βιβάλντι, ο Σατί και το ακορντεόν, οι νέοι Ελληνες ποιητές και το ροκ, τα σάουντρακ ταινιών και θεατρικών, η ιερή συνθήκη της παρέας και της συλλογικής ακρόασης ως καθημερινότητας. Και τόσα πολλά ακόμη. Παρακαταθήκες που γεννιούνται διαρκώς εκ νέου, που αναβιώνουν ως σύνολο και όχι ως μεμονωμένα κομμάτια στο άκουσμα κάθε επιμέρους ελάχιστου κομματιού ενός τεράστιου έργου.
Ο Μάνος Χατζιδάκις και το έργο του είναι η άλλη μεταπολεμική εμπειρία. Είναι η αισθητική αποτύπωση ενός κόσμου που δεν ήρθε ποτέ, αλλά μέσα από το έργο αυτό μας δείχνει πώς θα μπορούσε να είναι. Και είναι μαζί η άλλη μεταπολίτευση. Μακριά και απέναντι από τη χυδαιότητα των κοινών τόπων, του νεοπλουτισμού, των ευκολιών που θριαμβεύουν στο παρόν μας. Είναι ο τρόπος να διακρίνεις την ομορφιά ανάμεσα στην καθημερινή αγριότητα, ο τρόπος να συνδέεσαι με μια άλλη παράδοση λαϊκή και μαζί εστέτ, ένας τρόπος να απολαμβάνεις, να συγκινείσαι να αμφισβητείς.
Παρά την οικουμενική αποδοχή, το έργο του Χατζιδάκι σε όλο το εύρος του δεν επιβιώνει ως μέρος του κανόνα. Επιβιώνει ενάντια στον κανόνα και παρά το γεγονός πως ο κανόνας αυτός υπάρχει. Μια θέση απολύτως ταιριαστή τόσο στο έργο αυτό όσο και στον δημιουργό του. Σήμερα, στη συνθήκη της υψικαμίνου, στη χώρα όπου η εικόνα των τουριστών που πετάνε αποτσίγαρα στα θυσιαστήρια πριν πάνε να δουν το νέο διυλιστήριο έχει γίνει πατριωτικός σκοπός και εθνική ιδέα, σήμερα που η χυδαιότητα και η ευκολία έχουν μετατραπεί από κανόνα σε θεσμό, η μουσική, τα τραγούδια, τα κείμενα και το παράδειγμα του Μάνου Χατζιδάκι στέκουν ως ένα από τα ελάχιστα κυκλάμινα στον έρημο τόπο της μουδιασμένης Ελλάδας, στον καμένο τόπο της παρηκμασμένης Δύσης.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας