Η ελληνική ποίηση αποτελεί από μόνη της ένα παράδοξο. Καταφέρνει να είναι μικρή και ταυτόχρονα αχανής. Μικρή ακριβώς λόγω του περιορισμού της γλώσσας, μιας γλώσσας που χωράει με το ζόρι σε 11 εκατομμύρια στόματα. Αχανής ακριβώς λόγω του χρονικού της βάθους, χρησιμοποιώντας ένα ατελείωτο κοίτασμα που τροφοδοτείται με λέξεις εδώ και χιλιετίες, προσθέτοντας διαρκώς νέο ήχο στην αρχαία κοίτη.
Παίρνοντας ως δεδομένο το γεγονός πως η ποίηση είναι αυστηρά μια γλωσσική διαδικασία, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τις επιπτώσεις που έχει αυτό το παράδοξο στην ελληνική ποίηση. Από τη μία τής παραχωρεί έναν ατελείωτο πλούτο (μαζί με τη δυσκολία που κουβαλά η διαχείριση του πλούτου αυτού) αλλά ταυτόχρονα μπορεί να την παρασύρει στην εσωστρέφεια. Το γεγονός πως η μετάφραση της ποίησης είναι μια κοπιώδης διαδικασία με αμφίβολα συχνά αποτελέσματα προσθέτει ακριβώς στον περιορισμό της εξωστρέφειας. Το ποίημα είναι συχνά βαριά αποσκευή για τα ταξίδια.
Στα στοιχεία αυτά πρέπει να προστεθεί το γεγονός πως η ποίηση είναι η κατεξοχήν κυρίαρχη τέχνη του νέου ελληνικού λόγου τους τελευταίους δύο αιώνες. Τα δύο Νόμπελ, η κατοχύρωση του Καβάφη ως ενός από τους σημαντικότερους ποιητές του 20ού αιώνα σε παγκόσμιο επίπεδο και η διαρκής έκταση της δημοφιλίας των ποιημάτων του Ρίτσου αποτελούν μόνο τις κορυφές μιας παραγωγής που στοιβάζει διαρκώς διαφορετικά μεγέθη, ονόματα και ποιητικά βιβλία.
Η έκταση της ποιητικής παραγωγής αλλά κυρίως η ποικιλία και η ποιότητα του ποιητικού λόγου τους αιώνες αυτούς δύσκολα μπορούν να συγκριθούν με οποιαδήποτε άλλη τέχνη. Και ταυτόχρονα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από την αντίστοιχη παραγωγή άλλων χωρών με συνέχεια υψηλής λογοτεχνικής παραγωγής και συντριπτικά μεγαλύτερο μέγεθος γλωσσικής διάδοσης. Τα στοιχεία αυτά φέρνουν αέρα στον κλειστό χώρο της ελληνικής ποίησης και υπενθυμίζουν πως τα όρια της ποίησης δεν ταυτίζονται με τα όρια της γλώσσας αλλά αποτελούν σημεία που μπορούν να μετατοπιστούν.
Ταυτόχρονα και χωρίς να τίθεται θέμα επιλογής ζούμε στην εποχή της εξωστρέφειας. Σε κοινωνίες όπου οι αποστάσεις εκμηδενίζονται, οι επαφές πολλαπλασιάζονται και η γνώση διαμοιράζεται. Εξοικειωμένες με τους όρους του διαδικτύου και των εύκολων ταξιδιών, οι νεότερες γενιές βιώνουν την εξωστρέφεια αυτή στις σπουδές, στην εργασία αλλά και στην καθημερινότητά τους. Το στοιχείο αυτό δεν μπορεί παρά να επηρεάζει και τους όρους της ποίησης. Ως στόχος, ως επίδραση, ως τρόπος της γλώσσας να συναντάει άλλες γλώσσες και να επικοινωνεί.
Σε πλήρη αντίθεση με τους όρους της εποχής έρχεται η κρατική μέριμνα σε σχέση με το βιβλίο. Η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες χώρες που ουσιαστικά δεν έχουν πολιτική για το βιβλίο από το 2011 και μετά με το κλείσιμο του ΕΚΕΒΙ. Κάτι που επηρεάζει τόσο τους όρους με τους οποίους το βιβλίο (άρα σε μεγάλο βαθμό και η ποίηση) υπάρχει στο εσωτερικό της χώρας όσο και τους όρους με τους οποίους το ελληνικό αναγνωστικό κοινό αλλά και η ελληνική λογοτεχνία επικοινωνούν στο εξωτερικό. Απέναντι στην κρατικά επιβεβλημένη εσωστρέφεια αλλά και στο γενικότερο αίτημα αμφίδρομης επικοινωνίας, ο καθένας απαντά με τον δικό του τρόπο με ατομικές ή συλλογικές πρωτοβουλίες.
Μία από τις πιο συγκροτημένες πρωτοβουλίες αυτού του είδους είναι και το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών το οποίο διοργανώνεται από τον Κύκλο Ποιητών. Φέτος διεξάγεται για έβδομη χρονιά από τις 27 έως τις 30 Σεπτεμβρίου σε διάφορους χώρους και γειτονιές της πόλης. Στο φεστιβάλ (και κόντρα στις αντιξοότητες των ημερών) συμμετέχουν 60 Ελληνες και 12 ξένοι ποιητές από 9 χώρες.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης ξεκίνησε το 2013, μέσα σε καιρούς κρίσης, με σκοπό να συμβάλει στην εξωστρέφεια της ελληνικής ποίησης, να βάλει την Αθήνα στον χάρτη των ευρωπαϊκών λογοτεχνικών φεστιβάλ, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την προβολή της ελληνικής λογοτεχνικής παράδοσης στο εξωτερικό και στον διάλογό της με άλλες παραδόσεις και τέχνες. Στα χρόνια διεξαγωγής του διάβασαν ποιήματά τους στο αθηναϊκό κοινό οι σημαντικότεροι Ελληνες και ξένοι ποιητές. Φέτος η παράδοση αυτή συνεχίζεται κόντρα στην εσωστρέφεια των ημερών μας.
Γιατί η ποίηση οφείλει πάνω από όλα να είναι συνάντηση.
(Περισσότερες λεπτομέρειες αλλά και το πρόγραμμα του φεστιβάλ μπορεί να βρει κανείς εδώ)
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας