Γιατί ο κομμουνιστής δεν μπορεί να είναι κρεοφάγος

Θεωρείται πως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και κοινά χαρακτηριστικά των αντιεξουσιαστών, των κομμουνιστών ή των αναρχικών –όσων γενικότερα εναντιώνονται στην εκμεταλλευτική κοινωνία υπέρ ενός χειραφετικού προτάγματος– είναι η ασυμβίβαστη και ανυποχώρητη υπεράσπιση των αδυνάτων.[...] Παρ’ όλα αυτά η κλασική μαρξιστική σκέψη, εν μέρει για ιστορικούς λόγους και εν μέρει εξαιτίας των φιλοσοφικών καταβολών της (ο εγελιανισμός από τον οποίο εκπορεύεται είναι μία εξαιρετικά ανθρωποκεντρική φιλοσοφία), είχε περιορίσει δραματικά τη σφαίρα δράσης της στην προστασία των αναγκών και στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των μελών του είδους μας.

Εξάλλου στο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος οι Μαρξ και Ενγκελς κοντόφθαλμα κατέταξαν τους προστάτες των ζώων στην ίδια κατηγορία με τους οργανωτές αγαθοεργιών, τους φιλάνθρωπους, τους φανατικούς της εγκράτειας και τους «παρδαλούς ψευτομεταρρυθμιστές» (βλ. «Ο συντηρητικός ή αστικός σοσιαλισμός»), αποτυγχάνοντας να δουν ότι το φιλοζωικό κίνημα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, για παράδειγμα, αποτέλεσε βασική αιτία για την πολιτικοποίηση των γυναικών, ο αγώνας των οποίων ενάντια στη βαναυσότητα προς τα ζώα ήταν αδιαχώριστος από τον αγώνα τους ενάντια στην αντρική βία και την παιδική εκμετάλλευση.

Στο έργο του Για την ιστορία του πρώιμου χριστιανισμού ο Ενγκελς τοποθετήθηκε απαξιωτικά για τους χορτοφάγους και τους αντιζωοτόμους, χωρίς να κατανοεί τη σημασία των ζητημάτων αυτών για τη μείωση της βαναυσότητας μεταξύ των ανθρώπων και την ηθική πρόοδο[...]

Είναι όμως δυνατόν σήμερα να είμαστε κομμουνιστές και να μη λαμβάνουμε υπόψη την τύχη που επιφυλάσσεται στα μικρότερα αδέλφια μας (προσοχή: εσκεμμένα άνευ εισαγωγικών), με τα οποία συγκατοικούμε πάνω σε τούτο τον σβόλο λάσπης; Νομιμοποιούμαστε να εξακολουθούμε να μην αναγνωρίζουμε ότι η εκμετάλλευση των ζώων είναι η προϋπόθεση και η λογική δικαιολόγηση της ανθρώπινης εκμετάλλευσης;[...]

Αλλά εκείνο της κρεοφαγίας συνιστά «μονάχα» ένα ηθικό πρόβλημα; Ασφαλώς όχι. [...] και ασφαλώς δεν αναφερόμαστε στο πόσο επιβλαβής είναι για την ανθρώπινη υγεία η υπερβολική κατανάλωση κρέατος· αναφερόμαστε στην πείνα, στη λειψυδρία, στην οικολογική καταστροφή, στις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης κ.ά., δηλαδή σε επείγοντα ζητήματα που απασχολούν το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, τα οποία αποδεικνύουν ότι η ζωική παραγωγή στις σημερινές διαστάσεις της είναι αντικειμενικά ανορθολογική, για να μην πούμε παράλογη, και εμποδίζει την κοινωνική πρόοδο.

Ας δούμε λίγο πιο διεξοδικά πώς κάποια από αυτά είναι άμεσα συνδεδεμένα με την κατανάλωση κρέατος. Το σημαντικότερο ίσως αυτών αφορά την πείνα στον κόσμο. Δεκάδες χιλιάδες όμοιοί μας πεθαίνουν καθημερινά εξαιτίας της πείνας ή του υποσιτισμού, ουσιαστικά λόγω της άνισης κατανομής του «πλούτου», όπου στην έννοια του πλούτου οφείλουμε να συμπεριλάβουμε και τις διατροφικές πρωτεΐνες. Ωστόσο, δεδομένου ότι για την παραγωγή ενός κιλού ζωικής πρωτεΐνης απαιτούνται 16 κιλά φυτικών πρωτεϊνών και στις ανεπτυγμένες χώρες κάθε άτομο καταναλώνει ετησίως κατά μέσο όρο περίπου 90 κιλά κρέας, υπολογίστηκε ότι ενάμισι δισεκατομμύριο μηρυκαστικά (τουτέστιν μόνο ένα μικρό μέρος των ζώων με τα οποία τρεφόμαστε) καταναλώνουν μία ποσότητα δημητριακών που θα αρκούσε να χορτάσουν την πείνα τους 9 δισεκατομμύρια άνθρωποι.

Οσον αφορά το νερό, ανησυχούμε, και δικαιολογημένα, για την έλλειψή του, για την εφιαλτική απειλή της λειψυδρίας και τους κινδύνους που ελλοχεύουν στην ιδιωτικοποίησή του. Πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν ούτε μία σταγόνα πόσιμου νερού, ωστόσο το 70% του νερού καταναλώνεται στη ζωοτεχνία και στην καλλιέργεια προϊόντων/τροφών που προορίζονται για τα ζώα εκτροφής (παραγωγικά ζώα). Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή ενός κιλού κρέατος κοστίζει στο περιβάλλον αρκετές χιλιάδες λίτρα νερού. Επίσης, όπως επισημάνθηκε ήδη, για την εκτροφή τόσων δισεκατομμυρίων βοοειδών, αιγοπροβάτων, χοίρων και πουλερικών που δολοφονούνται για την ανθρώπινη διατροφή κάθε χρόνο υπάρχει πιεστική ανάγκη τεράστιων ποσοτήτων τροφής.

Ετσι ολοένα μεγαλύτερες εκτάσεις γης του πλανήτη μετατρέπονται σε καλλιέργειες δημητριακών για τα ζώα ή σε βοσκοτόπους, με επιπτώσεις όπως η απερήμωση, οι μονοκαλλιέργειες, η καταστροφή των δασών της βροχής, η απώλεια της φυτικής και ζωικής βιοποικιλότητας, η κατασπατάληση των αποθεμάτων υδάτινων πόρων ή η μόλυνσή τους, η αύξηση της οργανικής μόλυνσης και των εκπομπών του άνθρακα. Σε όλα τα παραπάνω οφείλουμε να προσθέσουμε ορισμένα ακόμη στοιχεία: το υψηλότερο ενεργειακό κόστος που συνεπάγεται η παραγωγή κρέατος (χρειάζονται περίπου 9 λίτρα βενζίνης για ένα κιλό βόειου κρέατος)· εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης ελάχιστες πολυεθνικές ελέγχουν κάθε πτυχή της βιομηχανίας κρέατος: από τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους για την παραγωγή ζωοτροφών μέχρι τα γενετικά τροποποιημένα ζώα για τη μέγιστη αύξηση της παραγωγικότητάς τους, από τα ζιζανιοκτόνα για τη διευκόλυνση της παραγωγής των σπόρων που προορίζονται για ζωοτροφές μέχρι τα αντιβιοτικά και τις ορμόνες που απαιτούνται για την «αύξηση» και τη διατήρηση στη ζωή των ζώων στις αφύσικες όσο και οικτρές συνθήκες της εντατικής κτηνοτροφίας, από τις αλυσίδες «αποσυναρμολόγησης» (διαμελισμού) πριν και μετά τη σφαγή μέχρι το ευρύτατης κλίμακας μάρκετινγκ και τη λιανική πώληση. Ολόκληρο αυτό το σύστημα συντηρείται χάρη στα δισεκατομμύρια των «πτωματοφάγων». Πόσο λογικό είναι επομένως κάποιος που αυτοαποκαλείται κομμουνιστής και διατείνεται ότι παλεύει για την εξάλειψη της πείνας, εναντίον της ιδιωτικοποίησης του νερού, για την προστασία του περιβάλλοντος, εναντίον της παγκοσμιοποίησης και άλλα τέτοια «ωραία», την ίδια στιγμή να τρέφεται με μπριζόλες και να μην μπορεί να αποχωριστεί τα αγαπημένα του παϊδάκια στα κάρβουνα;

Αλλά ένας κομμουνιστής θα πρέπει επιπροσθέτως να αντιληφθεί ότι είναι και εντελώς αντίθετο στην ιδεολογία, στην πολιτική και στην ηθική που πρεσβεύει να μετατρέπουμε τα μη ανθρώπινα σε αντικείμενα/«υποκείμενα» βιοπολιτικής διαχείρισης εξαναγκάζοντάς τα –δεδομένου ότι πλέον ο ιμπεριαλιστικός ανθρωποκεντρισμός έχει αποικίσει όλα τα ενδιαιτήματά τους– να ζουν σε περιβάλλοντα που εμείς δημιουργήσαμε. Από την άποψη αυτή, οι σύγχρονοι ζωολογικοί κήποι, τα φυσικά πάρκα, οι «ζωοπόλεις» δεν αποτελούν παρά εκφράσεις ενός αποικιακού μοντέλου περισσότερο ανοιχτού μεν, ίσως περισσότερο ανεκτικού προς τις διάφορες υποκειμενικότητες, αλλά που δεν αμφισβητούν στο ελάχιστο την ανθρώπινη κυριαρχία ούτε τις εξουσιαστικές σχέσεις μεταξύ ανθρώπου και ζώου ούτε τη βία που χαρακτηρίζει αυτές τις σχέσεις. Ούτε θα μπορούσε να δεχτεί τη λογική της ευζωίας των ζώων και του ευτυχισμένου κρέατος – μεταχειριζόμαστε «ανθρώπινα» τα ζώα, ώστε να μην πονάνε, όταν θα τα δολοφονήσουμε![...]

Δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι, αν γίνουμε όλοι χορτοφάγοι ή, ακόμη καλύτερα, βίγκαν, θα σταματήσουν η εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο και η συστημική βία ή θα ανατραπούν οι σχέσεις παραγωγής. Ο καπιταλισμός αποδεικνύεται μία τεράστια κοιλιά που μπορεί να καταπιεί, να χωνέψει και να αφομοιώσει κυριολεκτικά τα πάντα, ακόμη και τις πλέον ριζοσπαστικές-ανατρεπτικές ιδέες[...]. Οσο διατηρούνται ακλόνητες οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής και μαζί τους διαιωνίζεται ο έλεγχος όσων παράγονται, του τρόπου και των μέσων παραγωγής τους στα λιγοστά χέρια της κυρίαρχης τάξης, το κεφάλαιο θα ιδιοποιείται τα πάντα (ανθρώπους, ζώα και φύση).

Ωστόσο, μολονότι είναι προφανές πως μια βίγκαν διατροφή δεν εξαλείφει τις ταξικές εκμεταλλευτικές σχέσεις, το στοιχείο αυτό καθόλου δεν μειώνει την πρωτεύουσα θέση που κατέχει στην αντικαπιταλιστική πάλη το ζήτημα των ζώων: ιδού ένας τρόπος να αποδείξουμε ότι θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε τον κόσμο· τα υπόλοιπα δεν είναι παρά προφάσεις εν αμαρτίαις και βολικά προσχήματα.[...]

Και τούτο γιατί η απελευθέρωση των ανθρώπινων πλασμάτων, των ζώων και της φύσης δεν είναι τρία διαφορετικά στάδια, αλλά οι τρεις πλευρές, αδιαχώριστες μεταξύ τους, της ίδιας χειραφετικής διαδικασίας.