Η «Εφημερίδα των Συντακτών» δέχτηκε να δημοσιευτεί το εντελώς πρόσφατο κείμενο του Jürgen Habermas, το οποίο δημοσιεύτηκε στη γερμανική εφημερίδα DIE ZEIT με τον τίτλο «Danke, mein Freund» (DIE ZEIT, αριθμός 41). Θα εξηγήσω περί τίνος πρόκειται. Σε όλες τις συναντήσεις μου με τον καθηγητή μου Jürgen Habermas άκουγα το όνομα Siegfried Unseld. Αρχικώς είχα σχηματίσει την εντύπωση ότι ήταν ο εκδότης του Habermas. Αυτή η εντύπωση ήταν η αποτύπωσή μιας ελληνικής περίπτωσης για το τι σημαίνει συγγραφέας και για το τι σημαίνει εκδότης. Στη συνέχεια κατανόησα ότι κάτι βαθύτερο υπάρχει στις σχέσεις του Jürgen Habermas ένα βράδυ με τη γερμανική διανόηση. Η λίμνη Starnberg εκτεινόταν μπροστά μας και όλοι εμείς με πνεύμα οικειότητας θέλαμε να καταλάβουμε ποια είναι τα όρια και οι προοπτικές της ανθρωπότητας.
Ανέλαβα την πρωτοβουλία να δημοσιευτεί στην ελληνική γλώσσα το κείμενο του Habermas για δύο λόγους: ο ένας είναι γιατί δείχνει ότι ο γερμανικός πολιτισμός με την «καντιανή επανάσταση» έχει να διανύσει μακρύ δρόμο δημοκρατικού επαναπροσδιορισμού. Οι Habermas και Unseld δεν ήταν μοναχικοί οδοιπόροι μετά το έτος 1949. Εφτιαξαν τον ομαδικό κοινωνικό και καθολικό δρόμο που βάδισε η μεταπολεμική δημοκρατική Γερμανία.
Κανείς πια στις μέρες μας δεν αμφιβάλλει ότι κατά την ιστορική φάση της μεταπολεμικής εξέλιξης της Γερμανίας δύο παράγοντες έπαιξαν τον δημιουργικό ρόλο τους. Ο ένας ήταν ο υλικός-οικονομικός παράγοντας και ο άλλος ο πνευματικο-συνειδησιακός παράγοντας. Στη δεύτερη περίπτωση (δηλ. στο επίπεδο της συνείδησης) ο Jürgen Habermas μ’ αυτό το κείμενό του δεν μιλάει για την ίδρυση ακόμη κάποιου εκδοτικού οίκου, όπως συμβαίνει σε όλες τις πολιτικές κοινωνίες. Αντιθέτως, μιλάει για μια «πνευματική συνθήκη» που ονομάζεται «Suhrkamp-Kultur». Μιλάει για κάτι πιο βαθύτερο και πιο ουσιαστικό για την ύπαρξη της μεταπολεμικής δημοκρατικής Γερμανίας. Ενδεχομένως στο σημείο αυτό οι σκέψεις του δασκάλου να εμπλέκονται με τις ιδέες του μαθητή του.
Εάν ο Steiner εισηγήθηκε τον όρο «κουλτούρα Suhrkamp» θα πρέπει να τον επανεξετάσουμε (τον όρο εννοώ!). Δυστυχώς ο Steiner έχει πεθάνει και οι Ελληνες δημοσιογράφοι (και εκδότες) δεν θα μπορέσουν να απαντήσουν εξ ονόματός του.
Η μεταπολεμική δημοκρατική Γερμανία (1949-1989) σήκωσε το ιστορικό φορτίο της ευρωπαϊκής συνείδησης. Στην περίπτωση του Suhrkamp δεν έχουμε μια ιδιαίτερη εκδοτική κουλτούρα. Οι εξωτερικοί παρατηρητές των γερμανικών πραγμάτων (όπως π.χ. ο Steiner) κάνουν λάθη.
Δύο παράγοντες στο επίπεδο της συνείδησης και της αυτοσυνείδησης για τη γερμανική Δημοκρατία έπαιξαν ρόλο: ο ένας είναι το πνεύμα Suhrkamp (όχι η κουλτούρα Suhrkamp) και ο άλλος, η μεταπολεμική «Σχολή της Φρανκφούρτης». Αυτοί οι δύο πνευματικοί παράγοντες δημιούργησαν τη μεταπολεμική δημοκρατική Γερμανία εδώ και σχεδόν 80 χρόνια.
■ Η διδάκτωρ Φιλοσοφίας Αναστασία Μαρινοπούλου με επιστημολογική αυταπάρνηση έκανε τη μετάφραση και την επιμέλεια. Οποιος διαβάσει το βιογραφικό της κ. Μαρινοπούλου (αριθμεί 30 τόσες σελίδες), θα αντιληφθεί ότι μυαλά όπως είναι το δικό της είναι διαμάντια για την ελληνική φιλοσοφική κοινότητα. Ο καθηγητής Stefan Müller-Doohn (Πανεπιστήμιο του Oldenburg - Γερμανία) την ανακήρυξε διδάκτωρ Φιλοσοφίας. Πρόκειται για τον ίδιο καθηγητή και συνάδελφο ο οποίος έχει γράψει τις βιογραφίες των Theodor W. Adorno και Jürgen Habermas. Η Μαρινοπούλου με το έργο της συνεχίζει τη φιλοσοφική παράδοση του κριτικού πνεύματος.
*Πολιτικός φιλόσοφος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας