Τι σημαίνει: Ηταν στραβό το... κλίμα

«Υποσαχάρια Καισαριανή»! Ενα από τα πιο ευφάνταστα καλαμπούρια στα social media για το απόκοσμο χρώμα του ουρανού, όταν η χώρα καλύφθηκε πρόσφατα με τα πυκνά πέπλα της αφρικανικής σκόνης. Ο «Aqua», ο δορυφόρος της ΝΑSΑ που πέρασε πάνω από τη χώρα μας εκείνες τις θαμπές μέρες, χαρακτήρισε το φαινόμενο της κάλυψης της Ελλάδας με τα γιγαντιαία σύννεφα σκόνης από τη Σύρτη της Λιβύης ως «Minerva red». Τώρα, τι σχέση έχει η Αθηνά (Minerva) με αυτό το χρώμα του ουρανού, αυτό το άρρωστο κοκκινο-κιτρινο-πορτοκαλί που θύμιζε μετααποκαλυπτικά μπι μούβι με ζόμπι να ξεπροβάλλουν μέσα από το μούχρωμα, δυσκολεύομαι να κατανοήσω.

Αυτό όμως που καταλαβαίνω είναι πως παλιότερα ναι μεν η σκόνη της Σαχάρας μάς επισκεπτόταν, πλην όμως αυτό συνέβαινε σπανίως· ήταν είδηση. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ένα μάλλον σύνηθες φαινόμενο, έχει κανονικοποιηθεί, παρ’ όλες τις δυσάρεστες συνέπειές του, όπως, ας πούμε, ο δυσβάστακτος πληθωρισμός στα τρόφιμα ή το ξήλωμα του ΕΣΥ. Μάθαμε, φαίνεται, να ζούμε μέσα σ’ αυτό το ημίφως – το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα, είναι να περιμένουμε να φυσήξει· και να αστειευόμαστε πικρά για το κλίμα που πηγαίνει κατά διαόλου.

Το κλίμα! Το Μείζον Ελληνικό Λεξικό λέει πως «κλίμα» είναι το σύνολο των ατμοσφαιρικών συνθηκών που επικρατούν σ’ έναν τόπο, κυριολεκτικά, και μεταφορικά η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το περιβάλλον. Οταν λέμε πως «δεν μας σηκώνει το κλίμα», εννοούμε τόσο τη δυσάρεστη και ανθυγιεινή για μας ατμόσφαιρα μιας περιοχής όσο και το περιβάλλον, την κατάσταση που επικρατεί σε έναν κοινωνικό χώρο, επαγγελματικό, πολιτικό ή όποιον άλλο, που μας είναι αφόρητη. Επίσης, «κλίμα», λέει το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, σημαίνει στην εκκλησιαστική ορολογία τη μεγάλη περιφέρεια, που αποτελεί ξεχωριστή εκκλησιαστική διοίκηση – παράδειγμα: το κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Η αρχαία λέξη «κλίμα» αρχικά σήμαινε «κλίση, κατωφέρεια», καθώς προέρχεται από το ρήμα «κλίνω». Το Λεξικό λέει πως η λέξη απέκτησε ήδη από την αρχαιότητα τη σημασία «τόπος, περιοχή», καταλήγοντας να προσδιορίζει και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν σ’ έναν τόπο – στην Καινή Διαθήκη λέει «έπειτα ήλθον εις τα κλίματα της Συρίας και της Κιλικίας». Οι αρχαίοι απέδιδαν τις καιρικές συνθήκες στην κλίση της Γης προς τους πόλους, χωρίζοντας τη Γη σε παράλληλες ζώνες, που καθεμιά από αυτές την έλεγαν «κλίμα», εξηγεί το Λεξικό.

Είχαν δίκιο! Αργότερα αποδείχτηκε ότι οι εποχές οφείλονται πράγματι στην κλίση 23,5 μοιρών που παρουσιάζει η Γη ως προς τον άξονά της – η οποία κλίση, να προσθέσω, οφείλεται στη σύγκρουση της Γης, στην αρχή της ζωής της, πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, με ένα ουράνιο σώμα στο μέγεθος του Αρη (ονόματι «Θεία»!) που μας χάρισε τόσο αυτή την κλίση των 23,5 μοιρών, άρα και τις εποχές, όσο και τον δορυφόρο του πλανήτη μας, την ίδια τη Σελήνη, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Εντέλει, δεν ξέρω εάν είναι φυσικό το όλο και συχνότερο φαινόμενο της «Υποσαχάριας Καισαριανής», αλλά είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως εκτός από την κλιματική μεταβλητότητα που έχει φυσικά αίτια (όπως ορίζεται από τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Μεταβολές), υπάρχει και η κλιματική αλλαγή που οφείλεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινες δραστηριότητες.

Ηταν που ήταν στραβό το... κλίμα.