24ωρο τραγωδίας εγκώμιο

Σε μια παλιά συνέντευξη του 2009 ο Γιαν Φαμπρ δήλωνε: «Διαβάζω ελληνικές τραγωδίες. Σε δύο ή τρία χρόνια θέλω να κάνω μια παραγωγή 24 ωρών». Η στιγμή ήρθε και ο εκκεντρικός καλλιτέχνης μάς προτείνει να ανεβούμε μαζί του στην κορυφή του Ολύμπου. Το «Mount Olympus» είναι μια παράσταση αφιερωμένη στη λατρεία και τη δόξα της ελληνικής τραγωδίας. Θα κάνει πρεμιέρα στο Haus der Berliner Festspiele το Σάββατο 27 και την Κυριακή 28 Ιουνίου.

Ο Βέλγος εικαστικός, σκηνοθέτης και συγγραφέας θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους της γενιάς του διεθνώς. Πάντοτε τολμηρός, καινοτόμος, ξεσηκώνει το κοινό με τις ρηξικέλευθες δουλειές του. Το «Mount Olympus» ετοιμάστηκε με δέκα μήνες πρόβες και φαίνεται να συμπυκνώνει τις πτυχές του συνόλου του έργου του μέχρι σήμερα.

Το έργο θα παίζεται ασταμάτητα επί 24 ώρες, διερευνώντας με επιμονή τι μπορεί να ειπωθεί και να ερμηνευτεί μέσα στο θέατρο. Είναι ένα γιγαντιαίο κομμάτι της ιστορίας, μια παράσταση-ωδή στη φαντασία για είκοσι επτά καλλιτέχνες, μουσικούς, χορευτές, ηθοποιούς, βασισμένη στη μείξη διαφορετικών ειδών τέχνης. Καλλιτέχνες από τέσσερις διαφορετικές γενιές χορεύουν, παίζουν, υποφέρουν, αγαπούν, καταρρέουν, κοιμούνται και ονειρεύονται τον δρόμο τους μέσα από τους μύθους της αρχαίας Ελλάδας.

Από το ντεμπούτο του τη δεκαετία του 1980 ο Φαμπρ έδειξε ότι προτιμά τους μαραθώνιους στο θέατρο κάνοντας παραστάσεις μεγάλης διάρκειας. Ωστόσο ο «Ολυμπος» σπάει το προηγούμενο ρεκόρ του – οκτώ ώρες. Το εντυπωσιακό, όμως, δεν είναι μόνο η διάρκεια, αλλά ο μνημειώδης στόχος του: να ανεβάσει στη σκηνή μια συλλογική μνήμη του αρχαίου δράματος και της τραγωδίας. Το κείμενο της παράστασης αντιπαραθέτει ελληνικές τραγωδίες και νέες ιστορίες. Το παλιό και το καινούργιο σε αέναη ροή.

Ο Φαμπρ ζωντανεύει ένα δαιμονικό θεατρικό πλάσμα της νύχτας και της μέρας, που ταλαντεύεται μεταξύ αρχαιότητας και νεωτερισμού. Το θέατρο που δημιουργεί γίνεται όχημα για ένα πνευματικό ταξίδι στον χρόνο τόσο για τους καλλιτέχνες όσο και για το κοινό. Μέσα από έναν χείμαρρο εικόνων, χορογραφία μεταξύ εγρήγορσης και ύπνου, οι θεατές μετακινούνται από το όνειρο στην πραγματικότητα.

Στη σκηνή ένας κόσμος που κυριαρχείται από το σκοτάδι, με Σάτυρους και νύμφες, ταξιδεύει στον χρόνο. Είναι η εποχή του ανθρώπου από τη γέννηση της τραγωδίας, με την κάθοδο στην κόλαση όπου το ηφαίστειο του κακού αναβλύζει συνεχώς. Κι αυτό που γονιμοποιεί είναι η τύφλωση, η ύβρις. Ο άνθρωπος σκοντάφτει διαρκώς, πέφτει, σηκώνεται, πέφτει.

Η παράσταση διατρέχει το περίγραμμα των μύθων και των ηρώων της ελληνικής τραγωδίας. Τους πλησιάζει και συγχρόνως απομακρύνεται αφού νέες σκέψεις δημιουργούνται και τα πάθη εξαπλώνονται. Ο Φαμπρ εντοπίζει τις ρίζες του δυτικού πολιτισμού στην αρχαία Ελλάδα, τους μύθους και τη φιλοσοφία της. Στο «Ολυμπος» τα πεπρωμένα των ηρώων και των ηρωίδων του Τρωικού Πολέμου, καθώς και η μοίρα της Μήδειας, της Αντιγόνης, του Προμηθέα, του Οιδίποδα, της Ηλέκτρας, διαπλέκονται σαν σε ομαδική ψυχαναλυτική συνεδρία.

Εκτός όμως από την τραγωδία, ο χρόνος που διαστέλλεται έχει τον δικό του αυτόνομο πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο Γιαν Φαμπρ ακολουθεί την αριστοτελική ενότητα του χρόνου και του τόπου. Σύμφωνα με τον Ελληνα φιλόσοφο, μια τραγωδία θα πρέπει να υπάρχει σε ενιαίο φυσικό χώρο και η δράση της θα πρέπει να καλύπτει μια περίοδο που δεν υπερβαίνει τις είκοσι τέσσερις ώρες, από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου.

Οι θεατές θα είναι ελεύθεροι να έρχονται και να φεύγουν κατά τη διάρκεια της παράστασης η οποία είναι ακατάλληλη κάτω από τα 16. Μακάρι να τη δούμε και στην Ελλάδα, όπως και τόσες άλλες δουλειές του Γιαν Φαμπρ («Είμαι ένα λάθος», «Οργιο της ανεκτικότητας», «Προμηθέας Τοπίο ΙΙ», «Δύναμη της Θεατρικής Τρέλας» κ.ά.).