«Δεκατρία χρόνια περιμέναμε. Σήμερα είναι η μέρα μας, η μέρα των Κούρδων και του Κουρδιστάν. Με τη θέληση του Αλλάχ θα είναι μέρα ευτυχίας και χαράς!» είχε δηλώσει στην Deutsche Welle ένας Κούρδος της Συρίας τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2024 – την επομένη της ανατροπής του δικτάτορα Μπασάρ αλ Ασαντ.
Ο ενθουσιασμός του ήταν εύλογος. Επί δυναστείας Ασαντ οι τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια Συρο-κούρδοι ήταν τυραννισμένοι και «αόρατοι». Δεν αποκτούσαν συριακή υπηκοότητα, δεν είχαν πρόσβαση σε νοσοκομεία, συχνά τα παιδιά τους δεν πήγαιναν σχολείο, η γλώσσα τους και οι θρησκευτικές γιορτές τους είχαν απαγορευτεί, υφίσταντο ανηλεή καταστολή.
Σήμερα, ούτε έναν μήνα μετά την κατάληψη της Δαμασκού από τους μεταλλαγμένους τζιχαντιστές της οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), ένας παλαιός εχθρός βρίσκεται προ των πυλών της «Αυτόνομης Διοίκησης Βορειοανατολικής Συρίας», δηλαδή της κουρδοκρατούμενης περιοχής Ροζάβα: η Τουρκία.
Στη φαντασιακή επικράτεια του κουρδικού αλυτρωτισμού, η Ροζάβα («Δύση» στα κουρδικά) είναι το δυτικό Κουρδιστάν, με τη νοτιοανατολική Τουρκία «Βορρά», το βορειοδυτικό Ιράκ «Νότο» και το βορειοδυτικό Ιράν «Ανατολή».
Νέος διάδρομος εκτός Τουρκίας
Τον Απρίλιο του 1956, αμερικανική εταιρεία εξόρυξε την πρώτη σταγόνα συριακού πετρελαίου. Το 2011 ξέσπασε ο εμφύλιος, η παραγωγή συρρικνώθηκε και οι εξαγωγές σταμάτησαν. Η Συρία δεν διαθέτει τεράστια κοιτάσματα, αν και τα υπόγεια αποθέματα υπολογίζονται στα μη αμελητέα 2,5 δισεκατομμύρια βαρέλια (πηγή: Oil and Gas Journal). Δυνητικά όμως συνιστά έναν πρώτης τάξεως «νέο» διάδρομο προς την ενεργειακά αχόρταγη Δύση, συν περιοχή transit για τα (πολύ περισσότερα) πετρέλαια του Ιράκ. Και το «καλύτερο»: θα παρακάμπτει την Τουρκία και θα καταλήγει -θεωρητικά πάντα- στο λιμάνι της Λαττάκειας στη Μεσόγειο.
Για τους Δυτικούς ο ρόλος των Κούρδων της Συρίας είναι διπλός: φύλακες του πετρελαίου και ανάχωμα εναντίον των τζιχαντιστών του πάλαι ποτέ Ισλαμικού Κράτους (ISIS).
Πυρήνες ένοπλων τζιχαντιστών λουφάζουν και σήμερα στα βορειοδυτικά. Τουλάχιστον 10.000 πρώην μαχητές του ISIS σαπίζουν σε κουρδικές φυλακές, ενώ καμιά 30αριά χιλιάδες συγγενείς τους έχουν μαντρωθεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης – οικογενειακή ευθύνη και προληπτική ομηρία, να τα λέμε όλα. Δεν είναι τυχαίο ότι πρωτεύουσα της Ροζάβα είναι η πόλη Ράκα, η πρόσκαιρη πρωτεύουσα του ισλαμικού «χαλιφάτου» απ’ το 2014 ώς την ήττα του 2017.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στήριξε, μαζί με το Κατάρ, τους νυν κατακτητές της Δαμασκού. Και από το 2017 χρηματοδοτεί τον (ψευδεπίγραφο) Συριακό Εθνικό Στρατό (SNA), δηλαδή φιλοτουρκικές μιλίτσιες που πλαγιοκοπούν τις φιλοκουρδικές Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Πίσω από το καθεστώς της Ροζάβα διακρίνει το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK).
«Φαίνεται λογικό ότι HTS και μιλίτσιες θα πολεμήσουν τώρα υπέρ του κεντρικού στόχου της Αγκυρας στη Συρία: την εξάλειψη του τοπικού PKK», εκτιμά ο Γερμανός διεθνολόγος Γκουίντο Στάινμπεργκ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναπτύξει περίπου 900 Αμερικανούς στρατιωτικούς συμβούλους στη Ροζάβα. Ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί να τους αποσύρει. Μπορεί όμως; «Οι Κούρδοι της Συρίας θα διαπραγματευτούν το status τους με το νέο καθεστώς της Δαμασκού. Ο,τι κι αν λέει ο Τραμπ, είναι αδύνατον να μη λάβει μέρος η Ουάσινγκτον σε αυτό το παζάρι» προβλέπει ο Χένρι Μπάρκι, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Lehigh University της Πενσιλβάνια.
Μεγάλα λόγια, ετερόκλητο μέτωπο
«Αν οι τρομοκράτες του ΡΚΚ στη Συρία δεν παραδώσουν τα όπλα τους, τότε θα τα πάρουν μαζί τους στους τάφους τους» απειλεί ο Τούρκος πρόεδρος, με μια δόση ανατολίτικης υπερβολής.
Το νεοοθωμανικό όνειρο του Ερντογάν περιλαμβάνει τουρκικό πολεμικό αεροδρόμιο και ναύσταθμο σε συριακό έδαφος, Τούρκους στρατιωτικούς συμβούλους στη Δαμασκό, εκμετάλλευση συριακού πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και επέκταση των τουρκικών «Ζωνών Ασφαλείας» στον συριακό Βορρά.
Δεν θα είναι εύκολο. Απέναντί του έχει ένα ετερόκλητο «μέτωπο». Συγκροτείται άτυπα από εμπειροπόλεμους ντόπιους όπως οι SDF στη Ροζάβα, πληγωμένους ξένους όπως η Ρωσία και το Ιράν, ορκισμένους εχθρούς του όπως το Ισραήλ, συντηρητικούς Αραβες όπως η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος, δύσπιστους έμπορους όπως η Κίνα. Και τον... ρεαλισμό που σύντομα θα βροντοχτυπήσει την πόρτα του Τραμπ.
Ο Ωρομάσδης ανάβει ιερές φωτιές
Οι Κούρδοι έχουν εξοικειωθεί επί αιώνες με το πετρέλαιο. Οπως και άλλοι λαοί -οι Ιρανοί, οι Αζέροι, οι Μογγόλοι- το χρησιμοποιούσαν για φωτισμό με λυχνάρια (αν και μύριζε απαίσια...), για να βουτάνε τις αιχμές των τόξων και να τους βάζουν φωτιά πριν τα ρίξουν στον εχθρό, για να στρώνουν μονωτική πίσσα σε δεξαμενές, για να παράγουν νέφτι, για προσάναμμα κ.λπ.
Σε ορισμένες περιοχές, ιδίως κοντά στην πόλη Κιρκούκ του βόρειου Ιράκ, υπήρχαν μικρές πηγές με αργό πετρέλαιο, προσβάσιμο χωρίς γεώτρηση. Σύμφωνα με μαρτυρίες, καμιά φορά έπιαναν τυχαία φωτιά από κεραυνούς. Για τους Κούρδους μόνο τυχαίο δεν ήταν αυτό. Ως οπαδοί του ζωροαστρισμού (μέχρι τον μαζικό εξισλαμισμό τους τον 7ο αιώνα μ.Χ.), οι Κούρδοι πίστευαν ότι ήταν ιερές φωτιές που τις άναβε εξαπολύοντας κεραυνούς ο βασιλιάς των θεών, ο Αχούρα Μάζντα, ο «Ωρομάσδης» κατά τους αρχαίους Ελληνες. Οι ιερείς αναλάμβαναν να εξηγήσουν ποιο ήταν κάθε φορά το μήνυμα του Αχούρα Μάζντα στους θνητούς.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας