Προβληματισμός για τα κενά ασφαλείας στο Ιράν, ικανοποίηση στο Ισραήλ για τη δολοφονία Χανίγια

Με τους φόβους για περαιτέρω κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή μετά τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια, το κλίμα σε Ιράν και Ισραήλ είναι εντελώς διαφορετικό.

Η δολοφονία σήμερα του ηγέτη της Χαμάς στην Τεχεράνη, στην καρδιά της ιρανικής εξουσίας, η οποία αποδίδεται στο Ισραήλ, αποτελεί ένα νέο παράδειγμα της τρωτότητας του Ιράν και του βαθμού διείσδυσης των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών, σύμφωνα με αναλυτές.

Ο Ισμαΐλ Χανίγια, που βρισκόταν στο Ιράν για να παραστεί στην τελετή ορκωμοσίας του νέου προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν, σκοτώθηκε, όπως μεταδίδουν ιρανικά ΜΜΕ τη νύχτα, σε ένα στοχευμένο αεροπορικό πλήγμα εναντίον της κατοικίας για τους Ιρανούς βετεράνους, όπου διέμενε στο βόρειο τμήμα της Τεχεράνης. Σε μια ήρεμη και εύπορη συνοικία της ιρανικής πρωτεύουσας.

Ακόμα κι αν οι Ισραηλινοί δεν έχουν επιβεβαιώσει ότι βρίσκονται πίσω από αυτήν την επιχείρηση, «μοιάζει προφανές ότι αυτό δεν μπορεί παρά να προήλθε από το Ισραήλ δεδομένου του υπάρχοντος πλαισίου» του πολέμου στη Γάζα, εκτιμά η Ανιές Λεβαλουά, του Ινστιτούτου Έρευνας και Μελετών για θέματα Μεσογείου και Μέσης Ανατολής.

Μια τέτοια δολοφονία «δείχνει ότι η ασφάλεια του Ιράν μοιάζει με ελβετικό τυρί, όπου τα κενά είναι ευθυγραμμισμένα με τρόπο που μια απειλή μπορεί να διαπεράσει κάθε άμυνα», είπε με σκωπτική διάθεση ο Αλί Βαέζ, αναλυτής του Crisis group.

Καθώς ο ηγέτης της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης δολοφονήθηκε «σε ένα μέρος που θεωρείται ασφαλές», αυτό ακριβώς υπογραμμίζει ότι το Ιράν «δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια των προσκεκλημένων του ανώτατου πνευματικού ηγέτη και του προέδρου», παρατηρεί ο Χάσνι Αμπίντι του Κέντρου Μελετών και Έρευνας στον αραβικό κόσμο και τη Μεσόγειο, με έδρα τη Γενεύη.

Εντούτοις, όπως υπογραμμίζει ο Τιερί Κοβίγ, ειδικός για το Ιράν στο Ινστιτούτο Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων (Iris), αυτού του είδους τα κενά δεν είναι ούτε καινούργια ούτε προκαλούν έκπληξη.

Ο ίδιος επικαλείται, συγκεκριμένα, τις δολοφονίες των Ιρανών επιστημόνων που συνδέονταν με το πυρηνικό πρόγραμμα, μεταξύ αυτών τον καθηγητή Φυσικής Μασούντ Αλί Μοχαμαντί, τη 12η Ιανουαρίου του 2010 και του Ματζίντ Σαχριαρί, ιδρυτή της Πυρηνικής Εταιρείας του Ιράν την 29η Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου.

Άλλες δολοφονίες θα λάβουν χώρα το 2011 και το 2012, κατόπιν την 27η Νοεμβρίου του 2020, όταν ο πυρηνικός φυσικός Μοχσέν Φαχριζαντέχ σκοτώθηκε κοντά στην Τεχεράνη, σε μια επίθεση εναντίον της οχηματοπομπής του, μια ενέργεια που επίσης αποδόθηκε στους Ισραηλινούς.

«Για χρόνια ακούγαμε να μιλούν για την ευαλωτότητα του Ιράν, ιδίως από την πλευρά των Πασνταράν», των Φρουρών της Επανάστασης, του ιδεολογικού στρατού της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, επισημαίνει ο Τιερί Κοβίγ.

Στο εξωτερικό, «το Ιράν έχει μια εμφανή ικανότητα να βλάψει… μέσω των πυραύλων του, των μη επανδρωμένων αεροσκαφών του, όμως δεν διαθέτει μέσα άμυνας» για την εσωτερική ασφάλειά του, προσθέτει η Ανιές Λεβαλουά.

Επομένως, η Τεχεράνη καθιέρωσε έναν «άξονα αντίστασης» εχθρικό προς το Ισραήλ, τον ορκισμένο εχθρό του, στηριζόμενη σε συμμαχικές δυνάμεις στην περιοχή, ιδίως τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, σε ένοπλες οργανώσεις στο Ιράκ και τη Συρία και στους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη.

Όμως, στο εσωτερικό πεδίο, το Ιράν μοιάζει πιο επιρρεπές σε λάθη. Τον περασμένο Απρίλιο, εκρήξεις ήχησαν στα κεντρικά της χώρας, που επίσης αποδόθηκαν στο Ισραήλ, ως αντίποινα για τα ιρανικά πλήγματα εναντίον του εβραϊκού κράτους.

Επιπλέον, η Ισλαμική Δημοκρατία έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια στο στόχαστρο αιματηρών επιθέσεων, την ευθύνη για τις οποίες ανέλαβε η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος, η τελευταία τον Ιανουάριο με τουλάχιστον 91 νεκρούς.

Η Τεχεράνη ανακοινώνει συλλήψεις πρακτόρων που εργάζονται για ξένες υπηρεσίες πληροφοριών, ιδίως την ισραηλινή Μοσάντ. Τέσσερις εξ αυτών, που κρίθηκαν ένοχοι για «πόλεμο εναντίον του Θεού», «διαφθορά» και «συνεργασία με το σιωνιστικό καθεστώς», εκτελέστηκαν στα τέλη Δεκεμβρίου.

«Το ότι οι Ιρανοί δεν κατάφεραν να σταματήσουν αυτήν τη δολοφονία είναι πολύ ντροπιαστικό για το Ιράν», τονίζει η Ανιές Λεβαλουά.

Διότι αυτό δείχνει ότι το Ισραήλ μπορεί εκ νέου να λάβει πληροφορίες «εξαιρετικά ακριβείς» μέσω «δικτύων πρώτου επιπέδου», που διαθέτουν λεπτομέρειες, οι οποίες υπό κανονικές συνθήκες δεν μοιράζονται παρά μεταξύ λίγων», λέει ο Χάσνι Αμπίντι.

Για τον Αράς Αζίζι, λέκτορα στο Πανεπιστήμιο Κλέμσον στις ΗΠΑ, «είναι μια επιβεβαίωση αυτού που γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό: το εύρος της διείσδυσης του Ισραήλ στις ιρανικές υπηρεσίες ασφαλείας».

Εξάλλου, σύμφωνα με τον Χάσνι Αμπίντι, οι αυτουργοί αυτής της δολοφονίας επωφελήθηκαν πιθανώς από τη στήριξη δικτύων στην περιοχή, προφανώς «στο Κουρδιστάν ή το Αζερμπαϊτζάν», γνωρίζοντας πως το Ισραήλ διαθέτει στρατιωτικές βάσεις σε αυτήν τη χώρα.

Το Ισραήλ και το Ιράν απέχουν μεταξύ τους περίπου 2.000 χιλιόμετρα.

«Από γεωγραφικής άποψης, αυτή η επιχείρηση χρειαζόταν μια εγγύτητα για την παρακολούθηση, για (…) την εκτέλεση αυτής της επιχείρησης», εξηγεί ο ειδικός.

Έπειτα από αυτήν τη νέα επιχείρηση, «μία προσβολή», «μία πρόκληση» για την Τεχεράνη, «το ζήτημα παραμένει το ίδιο»: Πώς θα απαντήσει το Ιράν, διερωτάται ο Τιερί Κοβίγ.

«Βρισκόμαστε ήδη σε ένα εξαιρετικά τεταμένο πλαίσιο. Όμως, πιστεύω ότι το Ιράν (…) δεν θέλει έναν ολοκληρωτικό πόλεμο», τόνισε.

Την ίδια ώρα στο Τελ Αβίβ επικρατεί ενθουσιασμός και ικανοποίηση.

Η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει πει πολλά για τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στο Ιράν, όμως η είδηση του θανάτου του καλωσορίστηκε από τους Ισραηλινούς που την είδαν ως μια σημαντική επιτυχία στον πόλεμο εναντίον της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης.

"Ο Ισμαήλ Χανίγια εξολοθρεύτηκε στην Τεχεράνη", αναφέρει ένα ταυτόσημο μπάνερ στη σχεδόν συνεχή ειδησεογραφική κάλυψη τεσσάρων μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων σήμερα.

Σχολιαστές και ειδικοί σχολιάζουν τις ικανότητες που απαιτήθηκαν προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια τέτοια δολοφονία και κάνουν υποθέσεις για τον πιθανό αντίκτυπο στον πόλεμο στη Γάζα και τις πιθανότητες επίτευξης μιας συμφωνίας ανταλλαγής ομήρων με Παλαιστίνιους κρατούμενους.

Στο Ισραήλ επικρατούσε εν πολλοίς ικανοποίηση, μία ημέρα μετά την ανακοίνωση του ισραηλινού στρατού ότι σκότωσε έναν από τους πιο υψηλόβαθμους ηγέτες της υποστηριζόμενης από το Ιράν Χεζμπολάχ στη Βηρυτό ανταποδίδοντας μια φονική επίθεση στα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψίπεδα Γκολάν.

"Είναι μια καταπληκτική επιτυχία της υπηρεσίας πληροφοριών σε σύνδεση με τις επιχειρήσεις, που οδήγησε στο αποτέλεσμα", δήλωσε ο Άμος Γκίλαντ, πρώην υψηλόβαθμος αξιωματούχος στον τομέα της άμυνας, στο Channel 12. "Σε ό,τι αφορά την εκτέλεση μπορούμε να πούμε ότι ήταν εντυπωσιακή, όποιος κι αν την έφερε εις πέρας".

Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν έχει σχολιάσει τη δολοφονία του Χανίγια, ούτε και ο υπουργός Άμυνας. Το γραφείο Τύπου της κυβέρνησης ανήρτησε μια φωτογραφία του Χανίγια στο Facebook με τη λέξη "εξοντώθηκε" στο μέτωπό του.

Υφυπουργοί που δεν συμμετέχουν στον στενό κύκλο των αξιωματούχων ασφαλείας οι οποίοι παίρνουν τις στρατηγικές αποφάσεις χαιρέτισαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την επιχείρηση, την ευθύνη για την οποία δεν έχει αναλάβει επίσημα το Ισραήλ.

Ο υπουργός Διασποράς Αμιχάι Τσίκλι ανήρτησε στο X βίντεο που δείχνει τον Χανίγια να παρακολουθεί μία εκδήλωση στην οποία το πλήθος φωνάζει "Θάνατος στο Ισραήλ". Ο Τσίκλι έγραψε: "Προσέχετε τι εύχεστε".

Η δολοφονία σημειώθηκε καθώς παραπαίουν οι διαπραγματεύσεις για μια πρόταση κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα που περιλαμβάνει την απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων που κρατούνται μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ, η οποία προκάλεσε τον πόλεμο.

Η Αίγυπτος και το Κατάρ, που μεσολαβούν στις συνομιλίες, είπαν πως η δολοφονία μπορεί να περιπλέξει τις προσπάθειες για κατάπαυση του πυρός.

Το Ιράν και η Χαμάς απείλησαν με αντίποινα, όμως γα πολλούς το χτύπημα στον ορκισμένο εχθρό του Ισραήλ καλωσορίστηκε ως μια ενδεχόμενη ενίσχυση των πιθανοτήτων τερματισμού του πολέμου.

"Πιστεύω πως είναι καλά νέα, τόσο η δολοφονία του Χανίγια όσο και η δολοφονία του δεύτερου στην ιεραρχία της Χεζμπολάχ χθες. Είναι καλά νέα για το Ισραήλ, για τον κόσμο. Ας ελπίσουμε ότι θα συμβάλουν επίσης στο τέλος του πολέμου και στην απελευθέρωση των ομήρων", δήλωσε ο Εϊτάν Γκουρέλ, 72 ετών, στο Τελ Αβίβ.

Ο Νετανιάχου είχε ήδη λάβει ώθηση στις δημοσκοπήσεις μετά την ομιλία του στο Κογκρέσο των ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα, και τα διαδοχικά χτυπήματα στη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς αποκατέστησαν την εικόνα του Ισραήλ που αναλαμβάνει δράση εναντίον των εχθρών του, δήλωσε ο Αβίβ Μπουσίνσκι, πρώην σύμβουλος επικοινωνίας του πρωθυπουργού.

"Ο λαός στο Ισραήλ χαίρεται που για πρώτη φορά, κάτι συνέβη πραγματικά", είπε. "Άρα πιστεύω ότι ο Νετανιάχου κέρδισε πολλά και θα το δούμε στις δημοσκοπήσεις. Δείχνει πως μπορεί ακόμη να ηγηθεί, δείχνει πως ξέρει τι κάνει και πως έχει κάποιου είδους σχέδιο".

Φωτογραφίες ανθρώπων που μοιράζουν γλυκά αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -- σε ένα σουπερμάρκετ της Ιερουσαλήμ στρώθηκε ένα τραπέζι με μπισκότα και γλυκίσματα για τους πελάτες που κάνουν τα ψώνια τους, με μια ταμπελίτσα που γράφει: "Ζήτω ο ισραηλινός λαός".

Το φόρουμ οικογενειών των Ισραηλινών ομήρων εξέδωσε ανακοίνωση όπου αναφέρει πως στηρίζει τις πρόσφατες "σημαντικές στοχοποιημένες εξοντώσεις" μαζί με στρατιωτικές επιτυχίες από τους προηγούμενους δέκα μήνες στη Γάζα.

"Όμως το Ισραήλ πρέπει να θυμάται πως δεν είναι δυνατό να επιτύχει τη νίκη χωρίς να χρησιμοποιήσει αυτές τις επιτυχίες προκειμένου να φέρει πίσω όλους τους ομήρους", είπε.

Συνεδρίαση του Σ.Α. του ΟΗΕ

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών θα συγκληθεί εκτάκτως απόψε έπειτα από αίτημα του Ιράν, μετά τον θάνατο του πολιτικού ηγέτη της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς, Ισμαΐλ Χανίγια, ο οποίος σκοτώθηκε σήμερα σε ένα πλήγμα στην Τεχεράνη, ανακοίνωσε η ρωσική προεδρία στο Συμβούλιο.

Το αίτημα του Ιράν για τη συνεδρίαση, η οποία προγραμματίστηκε για τις 23.00 ώρα Ελλάδας, στήριξαν η Ρωσία, η Αλγερία και η Κίνα, διευκρίνισε ένας εκπρόσωπος Τύπου.

Η Σάι Ντίκμαν, η εξαδέλφη της οποίας Καρμέλ Γκατ είναι μία από τους 115 ομήρους που κρατούνται στη Γάζα, δήλωσε πως μόνο μια συμφωνία μπορεί να τους φέρει όλους πίσω.

"Δεν ξέρω πώς οι ειδήσεις αυτές επηρεάζουν τη συμφωνία, αλλά εύχομαι, εύχομαι πραγματικά όλες οι δυνάμεις σε όλο τον κόσμο να συγκεντρωθούν ώστε να φέρουν τους ανθρώπους μας πίσω. Ελπίζω ότι οι πολιτικοί μας θα ξέρουν πώς να μετατρέψουν αυτές τις ειδήσεις σε απελευθέρωση των ομήρων".