Συγκίνηση και οργή στην κηδεία του Ραΐσι

Ντυμένοι στα μαύρα οι περισσότεροι, κρατώντας σημαίες και πορτρέτα, χιλιάδες Ιρανοί αποτίουν από χθες φόρο τιμής στον εκλιπόντα πρόεδρο Εμπραχίμ Ραΐσι, στον ΥΠΕΞ Χοσέιν Αμιραμπντολαχιάν και στα άλλα έξι θύματα της αεροπορικής τραγωδίας της 19ης Μαΐου, που προκάλεσε σοκ και πολλά ερωτήματα στην Τεχεράνη και στον υπόλοιπο κόσμο.

Στο πλαίσιο του πενθήμερου πένθους που έχει κηρύξει το θεοκρατικό καθεστώς, η νεκρώσιμη πομπή με τα οκτώ φέρετρα -καλυμμένα με την ιρανική σημαία- άρχισε από την πόλη Ταμπρίζ (Ταυρίδα) στο βορειοδυτικό Ιράν, κοντά στο σημείο συντριβής του μοιραίου ελικοπτέρου: ενός παλιού, αμερικανικής κατασκευής, Bell 212.

Σε ένα μακρύ τελετουργικό -που φαντάζει με χορογραφημένη επίδειξη εθνικής ενότητας- τα φέρετρα μεταφέρθηκαν στη συνέχεια αεροπορικώς στην Τεχεράνη και από εκεί στην ιερή πόλη Κομ για μια νέα τελετή, προτού καταλήξουν και πάλι στην ιρανική πρωτεύουσα, όπου είναι προγραμματισμένη εξόδιος ακολουθία υπό τον ίδιο τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.

Η κορύφωση των επικήδειων τελετών είναι την Πέμπτη, όταν η σορός του Ραΐσι θα μεταφερθεί στο Νότιο Χορασάν και θα ενταφιαστεί στη γενέτειρά του, στην ιερή πόλη Μασχάντ, στο μαυσωλείο του σιίτη ιμάμη Ρεζά: κυριότερο χώρο λατρείας και τόπο ταφής ηρώων της περσικής Ιστορίας.

Πολλές χώρες -συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράκ- έχουν ανακοινώσει ότι θα εκπροσωπηθούν, όχι όμως σε επίπεδο αρχηγού κράτους. Παραμένει επίσης αμφίβολο εάν η κηδεία του Ραΐσι -γνωστού και ως «χασάπη της Τεχεράνης»- θα προσελκύσει πλήθη ανάλογα με εκείνα που είχαν συρρεύσει το 2020 στις νεκρώσιμες πομπές για τον Κασέμ Σολεϊμανί: τον στρατηγό των Φρουρών της Επανάστασης, που σκοτώθηκε σε επίθεση με αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος, στη Βαγδάτη.

Εν ζωή πειθήνιος σύμμαχος του γηραιού αγιατολάχ Χαμενεΐ και εκ των πιθανών διαδόχων του, ο Εμπραχίμ Ραΐσι συνεχίζει να διχάζει τους Ιρανούς ακόμη και μετά τον θάνατό του. Για πάρα πολλούς ήταν η προσωποποίηση ενός βάναυσου, ανελεύθερου καθεστώτος, που φιμώνει κάθε αντίθετη φωνή και πνίγει στο αίμα κάθε διαμαρτυρία. Υπήρξαν μάλιστα πλείστες όσες αναφορές για πανηγυρισμούς στο Ιράν -είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είτε με πυροτεχνήματα σε δρόμους- για την τραγωδία, με την οποία ανοίγει ένας νέος κύκλος αβεβαιότητας, αλλά όχι αλλαγής πολιτικής στο Ιράν.

Οχι τυχαία, η παρουσία των δυνάμεων ασφαλείας έχει ενισχυθεί στην Τεχεράνη και αλλού. Σύμφωνα δε με το ημιεπίσημο πρακτορείο ειδήσεων ISNA, ο ανώτατος εισαγγελέας του Ιράν έχει ήδη ζητήσει τη δίωξη όσων «δημοσίευσαν ψευδές περιεχόμενο και προσβολές» κατά του Εμπραχίμ Ραΐσι και των υπόλοιπων νεκρών της αεροπορικής τραγωδίας.

Αν και το Ιράν «δείχνει» προσώρας να βάζει φρένο στο όργιο φημών γύρω από τι ή ποιος ακριβώς οδήγησε στη συντριβή του ελικοπτέρου, δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα κάποια ακριβής αιτία. Τη διερεύνησή της έχει αναλάβει ο στρατός του Ιράν, σε μια περίοδο εσωτερικών εντάσεων και πολέμου στη γεωπολιτικά ασταθή Μέση Ανατολή. Παραμένει άγνωστο εάν η τελική έκθεση θα έχει δημοσιοποιηθεί μέχρι τις πρόωρες προεδρικές εκλογές, που θα διεξαχθούν στις 28 Ιουνίου.

«Ενας από τους ενόχους πίσω από την τραγωδία είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, λόγω των κυρώσεών τους που εμποδίζουν το Ιράν να προμηθεύεται βασικά αεροπορικά εξαρτήματα», υποστήριξε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ. Θέση την οποία στήριξε χθες ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ.

«Οι Αμερικανοί το αποκηρύττουν αυτό, όμως η αλήθεια είναι πως άλλες χώρες, σε βάρος των οποίων οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις, δεν λαμβάνουν ανταλλακτικά για αμερικανικό εξοπλισμό, μεταξύ άλλων και για την αεροπορία», τόνισε, κρίνοντας εξ ιδίων τα αλλότρια. «Μιλάμε», συμπλήρωσε, «για τη σκόπιμη πρόκληση βλάβης».