Ροχανί θα λέτε και θα κλαίτε

Ηταν κοινό μυστικό εδώ και πολλές εβδομάδες ότι οι εκλογές στο Ιράν θα εξελίσσονταν σε απλό περίπατο για έναν «παίκτη»- τον υπερσυντηρητικό αρχιδικαστή Εμπραχίμ Ραϊσί, τον πιο σκληρό αντιδυτικό από όλους τους υποψηφίους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο ο απερχόμενος πρόεδρος Ροχανί όσο και οι τρεις αντίπαλοι του Εμπραχίμ Ραϊσί έσπευσαν να ανακοινώσουν τη νίκη του τελευταίου και να τον συγχαρούν πολύ προτού γίνουν γνωστά τα επίσημα αποτελέσματα.

Ο εν λόγω 60χρονος ιερωμένος με το μαύρο τουρμπάνι και το αιματοβαμμένο παρελθόν είναι άλλωστε και προσωπικά του ο εκλεκτός της ιεραρχίας του Ανώτατου Ηγέτη αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος «σπρώχνει» εδώ και μήνες την υποψηφιότητά του και λέγεται πως τον ευνοεί και για τη διαδοχή του στο κορυφαίο αξίωμα, καθώς φέτος συμπληρώνει τα 82 του χρόνια.

Ομως ο Ραϊσί χρωστά σε μεγάλο βαθμό τον εκλογικό του θρίαμβο στην απαράδεκτη πολιτική της Δύσης απέναντι στο Ιράν. Κι αυτό γιατί η μονομερής αποχώρηση των ΗΠΑ του Τραμπ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά (που λόγω της ατολμίας της Ευρώπης και των άλλων μεγάλων δυνάμεων οδήγησε σε ντε φάκτο επαναφορά του ασφυκτικού διεθνούς εμπάργκο και σε βαθιά οικονομική κρίση τη χώρα), σε συνδυασμό με την εν ψυχρώ δολοφονία σε ξένο έδαφος του λαϊκού ήρωα των Ιρανών στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί στις αρχές του 2020, ενέτειναν τη βαθιά απογοήτευση μεγάλων τμημάτων του ιρανικού πληθυσμού.

Ιδιαίτερα οι νέοι Ιρανοί, που στήριξαν αρχικά την πιο μετριοπαθή πολιτική του -απελθόντος πλέον- Ροχανί, ο οποίος ούτως η άλλως δεν είχε δικαίωμα επανεκλογής, φαίνεται πως στρέφονται ξανά είτε στην αποχή, είτε στις εθνικιστικές και υπερσυντηρητικές «σειρήνες» των φανατικών, σαν τον Ραϊσί. Πρόκειται άλλωστε για έναν άντρα που εμφανίζεται πάντα με τα παραδοσιακά ρούχα του ιερωμένου, ζει ιδιαίτερα αυστηρά και έχει χτίσει τη φήμη του σαν πολέμιος της διαφθοράς, υπέρμαχος του «νόμου και της τάξης» και υπερασπιστής των πιο φτωχών στρωμάτων της ιρανικής κοινωνίας.

Σύμφωνα λοιπόν με τα τελικά αποτελέσματα, ο μέχρι τώρα επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής του Ιράν Ραϊσί εξελέγη πρόεδρος από τον πρώτο γύρο με το εντυπωσιακό 61,95% των ψήφων, ενώ η αποχή κινήθηκε τελικά στο πολύ υψηλό 51,2%, από μόλις 37% το 2017. Να θυμίσουμε εδώ ότι το 2017 είχε ξανακατεβεί για πρόεδρος και πήρε από τον πρώτο γύρο το διόλου ευκαταφρόνητο 38% των ψήφων, αλλά έχασε από τον λαοφιλή ακόμη Ροχανί.

Φέτος όμως ήταν η χρονιά του: έχοντας υποσχεθεί μια «συνεχή μάχη κατά της φτώχειας και της διαφθοράς» και μια πολύ σκληρότερη στάση απέναντι στις ΗΠΑ και το Ισραήλ, ο Ραϊσί εκμεταλλεύτηκε την εύνοια του Χαμενεΐ και του εκπροσώπου του «βαθέος κράτους», αλλά και το μένος των συμπατριωτών του για τη δολοφονία Σολεϊμανί και την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας, για να εξασφαλίσει σχεδόν τα δύο τρίτα των ψήφων.

Μαζικές εκτελέσεις

Ακόμη και το γεγονός ότι περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Ιρανών αξιωματούχων εναντίον των οποίων οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις «για συνέργεια σε σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», φαίνεται πως λειτούργησε υπέρ του, «μπετονάροντας» την ήδη πολύ ευρεία εκλογική του βάση.

Πρόκειται πάντως για έναν εξαιρετικά αμφιλεγόμενο δικαστικό και τώρα πολιτικό ηγέτη, καθώς ήδη από το μακρινό 1988, όταν ήταν ακόμη αναπληρωτής εισαγγελέας του επαναστατικού δικαστηρίου της Τεχεράνης, φέρεται να έπαιξε καίριο ρόλο στις μαζικές εκτελέσεις μαρξιστών και άλλων αριστερών κρατουμένων κατ’ εντολή του αγιατολάχ Χομεϊνί και παρά τις μετέπειτα διαψεύσεις του. Αλλά και πολύ πιο πρόσφατα, κατά την διάρκεια των μεγάλων λαϊκών αντικυβερνητικών διαδηλώσεων του 2017-18 και του Νοεμβρίου 2019, ο Ραϊσί ήταν ex officio ένας από τους πρωταγωνιστές στην άγρια καταστολή του φιλοδημοκρατικού κινήματος και τη φυλάκιση και καταδίκη χιλιάδων αγωνιστών.

Ακόμη κι αν αφήσει κανείς στην άκρη το προβληματικό δικαστικό παρελθόν του, ο Ραϊσί δεν εμπνέει καμιά εμπιστοσύνη για ένα ειρηνικότερο μέλλον: χτες στην πρώτη του συνέντευξη Τύπου μετά την εκλογή του, είπε πως... δεν έχει καμία πρόθεση να συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ακόμη και στην περίπτωση που οι... ξαναζεσταμένες συζητήσεις των δύο πλευρών επιτρέψουν μελλοντικά τη χαλάρωση των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν.

Είπε ακόμη πως σε ό,τι αφορά το πυρηνικό πρόγραμμά του, το Ιράν «δεν θα επιτρέψει διαπραγματεύσεις απλά για την ευχαρίστηση του να διαπραγματεύεται». Και φυσικά απέδωσε τη χαμηλή συμμετοχή, αρνητικό ρεκόρ για προεδρικές εκλογές, στον...«ψυχολογικό πόλεμο που εξαπέλυσαν οι εχθροί του Ιράν»! Εννοείται δε πως στην ίδια συνέντευξη, ο νέος πρόεδρος –που θα αναλάβει επίσημα καθήκοντα τον Αύγουστο– υποστήριξε πως: «Ολα όσα έκανα στα χρόνια της θητείας μου προσανατολίζονταν πάντα προς την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», ενώ δήλωσε υπέρμαχος των ατομικών ελευθεριών.

Το σίγουρο είναι ότι η εμφανής αποτυχία του Ροχανί να προχωρήσει σε σημαντικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και να «ανοίξει» το Ιράν στον έξω κόσμο, καθώς και η έλευση του «σκληρού» Ραϊσί απομακρύνουν ακόμη περισσότερο την Τεχεράνη από τη διεθνή κοινότητα, περιλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, από την οποία οι Ιρανοί περίμεναν πολύ μεγαλύτερη στήριξη στη νέα διαμάχη τους με τις ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτοι ξένοι ηγέτες που έσπευσαν να τον συγχαρούν για τη νίκη του ήταν ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ταγίπ Ερντογάν - με τον τελευταίο μάλιστα να υπόσχεται πως θα ταξιδέψει στη Τεχεράνη αμέσως μετά το πέρας της πανδημίας.

Ο νεοεκλεγείς Εμπραχίμ Ραϊσί δήλωσε πως δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να συναντηθεί με τον Τζο Μπάιντεν ακόμα κι αν αρθούν οι αμερικανικές κυρώσεις